خطر قارچ‌های سمی در طبیعت زیبای ایلام
با آغاز فصل بهار و شکوفایی دوباره طبیعت، استان ایلام مانند هر سال به مقصد محبوب طبیعت‌گردان، کوه‌نوردان و علاقه‌مندان به گیاهان خوراکی تبدیل شده است. اما همزمان با این حضور پرشور، زنگ خطر در خصوص مسمومیت‌های ناشی از قارچ‌های سمی خودرو نیز به صدا درآمده است.
کارشناسان غذا و دارو با هشدار درباره مصرف قارچ‌هایی که بدون شناسایی دقیق از دل طبیعت چیده می‌شوند، بر لزوم احتیاط در مصرف قارچ‌های خودرو تأکید کرده‌اند. به گفته متخصصان، برخی قارچ‌ها علی‌رغم ظاهر فریبنده، به شدت سمی و حتی کشنده‌اند و می‌توانند آسیب جدی به کبد، کلیه و سیستم عصبی وارد کنند.
در میان هزاران گونه قارچ، تنها بخشی از آن‌ها خوراکی است. طبق برآوردها، از میان حدود پنج هزار نوع قارچ شناخته‌شده، بیش از ۱۰۰ نوع آن برای انسان سمی هستند. تشخیص نوع خوراکی از نوع سمی تنها با تکیه بر ظاهر، رنگ یا بو ممکن نیست و نیاز به دانش تخصصی در قارچ‌شناسی و گیاه‌شناسی دارد. باورهای سنتی مانند تغییر رنگ قاشق نقره یا حضور حشرات در اطراف قارچ، هیچ‌گونه اعتبار علمی برای شناسایی قارچ‌های غیر سمی ندارند.
ویژگی‌های قارچ‌های سمی و خوراکی
قارچ‌های خوراکی معمولاً رنگ یکنواخت (مانند سفید یا قهوه‌ای)، بوی ملایم، کلاهکی ساده و پایه‌ای بدون برجستگی دارند. اما قارچ‌های سمی اغلب با رنگ‌های تند یا لکه‌دار (قرمز، زرد یا نارنجی)، بویی تند یا زننده، پایه‌ای با حلقه یا کیسه در پایین و کلاهکی براق یا خال‌دار قابل تشخیص‌اند. با این حال، هیچ‌کدام از این خصوصیات به‌تنهایی برای تشخیص قطعی کافی نیستند.
افزایش مسمومیت‌ها در ایلام همزمان با رویش قارچ‌ها
با افزایش بارندگی و رویش قارچ‌های خودرو در طبیعت ایلام، میزان مراجعات به مراکز درمانی به دلیل مسمومیت با قارچ سمی نیز رشد یافته است. حمید صفرپور، رئیس اورژانس استان ایلام اعلام کرد: «فقط در روز گذشته، سه نفر با علائم مسمومیت قارچی به درمانگاه میمه در دهلران مراجعه کردند که پس از درمان اولیه، برای مراقبت بیشتر به بیمارستان‌های استان منتقل شدند. خوشبختانه حال عمومی بیماران رضایت‌بخش است.»
او تأکید کرد: «از مردم خواهشمندیم برای حفظ سلامت خود و خانواده‌شان از خرید و مصرف قارچ‌های فله‌ای خودداری کرده و تنها قارچ‌های بسته‌بندی‌شده و دارای مجوز بهداشتی را مصرف کنند. در صورت مشاهده علائمی مانند تهوع، استفراغ، درد شکمی یا اسهال، مراجعه سریع به مراکز درمانی یا تماس با ۱۱۵ ضروری است.»
برداشت بی‌رویه گیاهان دارویی؛ تهدیدی برای تنوع زیستی
از سوی دیگر، یاسم خانمحمدیان، مدیرکل منابع طبیعی استان ایلام نسبت به برداشت بی‌رویه گیاهان خوراکی و دارویی هشدار داد و اظهار داشت: «برخی افراد سودجو، بدون در نظر گرفتن قوانین زیست‌محیطی، اقدام به جمع‌آوری گسترده گیاهان ارزشمند در مناطق جنگلی می‌کنند؛ اقدامی که نه تنها اکوسیستم را تهدید می‌کند، بلکه گونه‌های در حال انقراض را نیز در معرض نابودی قرار می‌دهد.»
او افزود: «به‌منظور حفاظت از منابع طبیعی، راه‌های منتهی به برخی از عرصه‌های جنگلی مسدود شده و با متخلفان برخورد قانونی خواهد شد. برداشت گیاهانی مانند ریواس، تره کوهی، بابونه، کنگر، زرشک و پیاز کوهی بدون مجوز ممنوع است.»
ارزش زیستی ایلام و لزوم رفتار مسئولانه
استان ایلام با در اختیار داشتن بیش از یک میلیون و ۷۰۰ هزار هکتار عرصه طبیعی و رویشگاه حدود ۳۰۰ گونه خوراکی و دارویی، یکی از نقاط غنی زیست‌محیطی کشور است. مراتع و جنگل‌های کبیرکوه، زاگرس و دشت‌های ایلام، گنجینه‌ای از تنوع گیاهی را در خود جای داده‌اند که حفظ آن‌ها مستلزم آگاهی و رفتار مسئولانه شهروندان و مسافران است.
بهار ایلام سرشار از زیبایی و نعمت‌های طبیعی است، اما همین زیبایی در صورت ناآگاهی و بی‌احتیاطی می‌تواند خطرآفرین شود. مسمومیت با قارچ سمی موضوعی جدی است و باید با احتیاط و آگاهی کامل با آن برخورد کرد. طبیعت را دوست داشته باشیم، اما با احترام و دانش به سراغش برویم.
منبع: همشهری