خواص بستنی در بارداری (تاثیرات شگفت انگیز و مضرات مصرف بیش از اندازه)
بارداری یکی از حساس‌ترین زمان‌های زندگی زنان است که در آن باید به تغذیه و سلامت خود توجه ویژه‌ای داشته باشند. در این دوره، تغییرات هورمونی و فیزیولوژیکی متعددی رخ می‌دهد که نیازهای تغذیه‌ای بدن را افزایش می‌دهد. بسیاری از زنان در این دوران ممکن است به خوراکی‌هایی مثل بستنی علاقه‌مندتر شوند. بستنی نه تنها به خاطر طعم خوشمزه‌اش، بلکه به خاطر احساس خنکی و لذتی که به ما می‌دهد، محبوب است. اما آیا این خوراکی خوشمزه می‌تواند در دوران بارداری مفید باشد؟ در این مقاله قصد داریم به خواص بستنی در بارداری، نکات مثبت و مواردی که باید توجه کنیم بپردازیم تا با دید بازتری به سراغ این خوراکی برویم و انتخاب بهتری داشته باشید.
خواص بستنی در بارداری
تامین کلسیم مورد نیاز بدن در دوران بارداری
یکی از مهم‌ترین مواد مغذی که بدن در دوران بارداری به آن نیاز دارد، کلسیم است. کلسیم نقش حیاتی در تشکیل و تقویت استخوان‌ها و دندان‌های جنین دارد. همچنین، این ماده معدنی برای حفظ سلامت استخوان‌های مادر نیز ضروری است، زیرا در دوران بارداری، بدن مادر برای تامین نیازهای جنین، از ذخایر کلسیم خود استفاده می‌کند. بستنی، به‌ویژه اگر با شیر طبیعی و غنی شده درست شده باشد، منبع خوبی از این ماده معدنی محسوب می‌شود. مصرف بستنی می‌تواند به تامین بخشی از نیاز روزانه کلسیم مادر کمک کند و به حفظ سلامت استخوان‌های او نیز کمک کند. این موضوع بسیار مهم است زیرا در دوران بارداری، بدن مادر به طور خستگی‌ناپذیری برای رشد و تکامل جنین تلاش می‌کند و نیاز به مواد مغذی بیشتری دارد.
کمک به رفع ویار بارداری با کمک بستنی
ویار بارداری یکی از چالش‌های رایج در این دوره است که ممکن است باعث ایجاد میل یا بی‌میلی شدید به برخی مواد غذایی شود. این حالت، که اغلب با تغییرات هورمونی مرتبط است، می‌تواند تجربه ناخوشایندی برای زنان باردار باشد. بستنی، با طعم‌های گوناگون و بافت نرم و خامه‌ای خود، می‌تواند یک انتخاب جذاب و تسکین‌دهنده برای کاهش ویار باشد. بسیاری از زنان هنگام خوردن بستنی احساس آرامش بیشتری دارند و این خوراکی می‌تواند به تحریک اشتهای آن‌ها برای مصرف غذاهای دیگر نیز کمک کند. همچنین، خنکی و طعم ملایم بستنی می‌تواند حالت تهوع صبحگاهی را کاهش دهد و حس تازگی و شادابی ایجاد کند.
تامین انرژی مورد نیاز بدن
بستنی حاوی قند و چربی است و می‌تواند انرژی لازم را برای بدن تامین کند. در دوران بارداری، بدن برای انجام فعالیت‌های روزمره و حمایت از رشد جنین به انرژی بیشتری نیاز دارد. مصرف مقدار معقولی از بستنی می‌تواند یک منبع سریع انرژی باشد، به خصوص در روزهایی که احساس خستگی و ضعف می‌کنید. با این حال، باید مراقب باشید که مصرف زیاد آن ممکن است به اضافه وزن و افزایش سطح قند خون منجر شود، که می‌تواند برای سلامتی مادر و جنین مضر باشد.
ایجاد حس شادی و کاهش استرس بدن
بارداری می‌تواند همراه با تغییرات هورمونی و استرس باشد. یکی از خواص بستنی این است که مصرف آن موجب ترشح هورمون‌های شادی‌آور مانند سروتونین در مغز می‌شود. این ویژگی می‌تواند به مادران کمک کند تا احساس بهتری داشته باشند و استرس‌های ناشی از بارداری را کاهش دهند. طعم شیرین و خوشایند بستنی به همراه حس خنکی و بافت دلپذیر آن، می‌تواند به طور موثری روحیه شما را تقویت کرده و احساس لذت و رضایت را افزایش دهد.
آیا مصرف هر نوع بستنی در زمان بارداری مناسب است؟
هرچند بستنی فواید زیادی دارد، اما باید به کیفیت و ترکیبات آن نیز توجه کرد. بستنی‌هایی که با شیر پاستوریزه تهیه نشده‌اند ممکن است حاوی باکتری‌های مضر مانند لیستریا باشند که برای زنان باردار خطرناک است و می‌تواند منجر به عوارض جدی شود. همچنین، بستنی‌های صنعتی که مقدار زیادی افزودنی‌ها، رنگ‌های مصنوعی و نگهدارنده دارند، می‌توانند برای سلامت مادر و جنین مضر باشند. بهتر است از بستنی‌های خانگی یا محصولاتی که از مواد اولیه باکیفیت و طبیعی درست شده‌اند استفاده کنید.
بستنی و کنترل وزن در دوران بارداری
یکی از نگرانی‌های شایع در میان زنان در دوران بارداری، کنترل وزن و جلوگیری از افزایش وزن بیش از حد است. اگرچه بستنی می‌تواند منبع خوبی از انرژی باشد، اما مصرف بیش از حد آن ممکن است باعث افزایش وزن غیرضروری شود. این موضوع می‌تواند به مشکلاتی مانند دیابت بارداری، فشار خون بالا و افزایش خطر زایمان زودرس منجر شود. بنابراین، بهتر است بستنی را با احتیاط و در حد اعتدال مصرف کنید و انواع کم‌چرب و کم‌قند آن را انتخاب کنید تا از افزایش وزن ناخواسته جلوگیری کنید.
بهترین زمان برای مصرف بستنی در دوران بارداری
زمان مصرف بستنی نیز مهم است. بهتر است بستنی را به عنوان یک میان‌وعده در بین وعده‌های اصلی غذایی مصرف کنید و از خوردن آن بلافاصله بعد از غذا خودداری کنید، چون ممکن است باعث مشکلاتی در هضم غذا شود و احساس سنگینی و ناراحتی ایجاد کند. همچنین، خوردن بستنی در روزهای گرم می‌تواند حس خنکی و آرامش را افزایش دهد و به کاهش احساس گرمازدگی کمک کند. سعی کنید بستنی را به آرامی و با لذت میل کنید تا از طعم و خواص آن بیشتر بهره ببرید و احساس رضایت بیشتری داشته باشید.
بهبود عملکرد گوارش
برخی از انواع بستنی که حاوی پروبیوتیک هستند می‌توانند به بهبود عملکرد گوارش کمک کنند. بستنی‌های پروبیوتیک می‌توانند به بهبود سلامت دستگاه گوارش کمک کنند. این نوع بستنی‌ها به رشد باکتری‌های مفید روده برای کاهش مشکلاتی مانند یبوست که در دوران بارداری بسیار شایع است، کمک می‌نمایند. هنگام خرید بستنی پروبیوتیک، دقت کنید که برچسب مواد تشکیل‌دهنده را به دقت بخوانید و از محصولات با کیفیت خوب و معتبر استفاده کنید تا از فواید آن بهره‌مند شوید.
مضرات بستنی در بارداری
احتمال آلودگی به باکتری لیستریا
یکی از اصلی‌ترین خطرات مصرف بستنی در دوران بارداری، احتمال آلودگی آن به باکتری لیستریا است. لیستریا مونوسیتوژنز، نوعی باکتری است که می‌تواند در محصولات لبنی غیرپاستوریزه، به خصوص شیر و پنیرهای نرم، و همچنین در محصولاتی که به درستی نگهداری نمی‌شوند، رشد کند. این باکتری به راحتی در محیط‌های سرد تکثیر می‌شود و می‌تواند حتی در یخچال نیز زنده بماند.
آلودگی به لیستریا در دوران بارداری می‌تواند خطرات جدی و تهدیدکننده‌ای را برای سلامت مادر و جنین به همراه داشته باشد. این خطرات شامل احتمال سقط جنین، زایمان زودرس، عفونت خون (سپسیس) در نوزاد تازه متولدشده و مننژیت (عفونت مغزی) در نوزاد است. نوزادان تازه متولد شده سیستم ایمنی ضعیفی دارند و به شدت در معرض خطر ابتلا به این عفونت‌ها هستند که می‌توانند عواقب طولانی مدت یا حتی مرگ را به دنبال داشته باشند. به همین دلیل، زنان باردار باید از مصرف بستنی‌های خانگی یا آن‌هایی که نمی‌دانند از شیر پاستوریزه تهیه شده‌اند، بپرهیزند. همچنین بستنی‌هایی که به‌درستی نگهداری نمی‌شوند و تاریخ مصرف آن‌ها گذشته است، می‌توانند خطرناک باشند. رعایت بهداشت و نگهداری صحیح مواد غذایی، به ویژه در دوران بارداری، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
کالری بسیار بالا و افزایش وزن غیرضروری
بستنی، به ویژه انواع پرچرب و شیرین آن، معمولاً حاوی مقدار زیادی قند و چربی، به ویژه چربی‌های اشباع شده، است. این ترکیبات می‌توانند به افزایش کالری دریافتی روزانه فرد منجر شوند. اگر به‌طور مداوم و بیش از حد بستنی بخورید، به خصوص در دوران بارداری که متابولیسم بدن تغییر می‌کند، ممکن است اضافه وزن پیدا کنید.
افزایش غیرضروری وزن در دوران بارداری نه تنها می‌تواند ظاهر و احساس فرد را تحت تاثیر قرار دهد، بلکه ممکن است خطرات جدی برای سلامتی مادر و جنین را نیز افزایش دهد. این خطرات شامل دیابت بارداری (که می‌تواند منجر به بزرگ شدن بیش از حد نوزاد و مشکلات زایمان شود)، فشار خون بالا (که خطر پره اکلامپسی و زایمان زودرس را افزایش می‌دهد) و مشکلات زایمان (مانند نیاز به سزارین) است. علاوه بر این، اضافه وزن مادر می‌تواند خطر چاقی و مشکلات متابولیکی را در آینده برای نوزاد افزایش دهد. بنابراین، زنان باردار بهتر است به جای مصرف زیاد بستنی، از گزینه‌های سالم‌تر و کم‌چرب مانند ماست یخ زده کم چرب یا میوه‌های تازه استفاده کرده و به مصرف کالری روزانه خود توجه نمایند.
احتمال بروز افزایش قند خون و دیابت بارداری
دیابت بارداری یکی از مشکلات رایج این دوران است که ممکن است به دلیل مصرف زیاد قند و کربوهیدرات‌ها، به ویژه قندهای ساده موجود در بستنی، به وجود آید. هورمون‌های بارداری می‌توانند باعث مقاومت به انسولین شوند، به این معنی که بدن نمی‌تواند به طور موثر از انسولین برای تنظیم قند خون استفاده کند. بستنی، به‌ویژه انواع طعم‌دار و صنعتی، اغلب حاوی قندهای افزوده زیادی مانند شکر، شربت ذرت با فروکتوز بالا و سایر شیرین کننده‌های مصنوعی است که مصرف مکرر آن می‌تواند قند خون را به سرعت بالا ببرد و خطر ابتلا به دیابت بارداری را افزایش دهد.
اگرچه گهگاهی خوردن مقدار کمی بستنی برای اکثر زنان باردار مشکلی ایجاد نمی‌کند، ولی زنانی که در معرض خطر دیابت بارداری هستند (مانند کسانی که سابقه خانوادگی دیابت دارند، اضافه وزن دارند یا قبلاً دیابت بارداری داشته‌اند)، باید از خوردن مقادیر زیاد آن پرهیز کنند. این زنان باید به توصیه پزشک خود عمل نمایند و به جای بستنی‌های پر قند، از جایگزین‌های کم قند یا بدون قند استفاده کنند. کنترل دقیق قند خون در دوران بارداری برای جلوگیری از عوارض جدی مانند بزرگ شدن نوزاد، مشکلات زایمان، افزایش خطر سزارین و مشکلات قند خون در نوزاد ضروری است.
مشکلات گوارشی ناشی از عدم تحمل لاکتوز
برخی از زنان ممکن است در دوران بارداری به دلیل تغییرات هورمونی یا سایر عوامل، دچار عدم تحمل لاکتوز شوند یا عدم تحمل لاکتوز آن‌ها تشدید شود. لاکتوز، قند موجود در شیر و سایر محصولات لبنی، برای هضم نیاز به آنزیم لاکتاز دارد. در صورت کمبود این آنزیم، لاکتوز به درستی هضم نمی‌شود و می‌تواند باعث مشکلات گوارشی شود.
از آنجا که بستنی معمولاً بر پایه شیر تهیه می‌شود، وجود شیر و لاکتوز در آن ممکن است برای این دسته از زنان مشکل‌ساز شود. عوارضی از قبیل نفخ، اسهال، درد شکمی، گاز و سوء هاضمه می‌تواند تجربه ناخایندی را برای زنان باردار به همراه داشته باشد و بر کیفیت زندگی آن‌ها تأثیر منفی بگذارد. در چنین شرایطی، انتخاب بستنی‌های بدون لاکتوز که با شیرهای جایگزین مانند شیر سویا، بادام، نارگیل یا سایر شیرهای گیاهی تهیه می‌شوند، یا تهیه بستنی خانگی از این نوع شیرها گزینه بسیار بهتری است. این جایگزین‌ها نه تنها مشکلات گوارشی را کاهش می‌دهند، بلکه می‌توانند مواد مغذی مفیدی مانند کلسیم و ویتامین D را نیز فراهم کنند.
خطرات مصرف مواد افزودنی و نگهدارنده‌ها
بسیاری از بستنی‌های صنعتی که به صورت تجاری تولید می‌شوند برای بهبود طعم، بافت، رنگ و افزایش ماندگاری، حاوی مواد افزودنی، رنگ‌های مصنوعی و نگهدارنده‌های شیمیایی هستند. این مواد ممکن است برای جنین که در حال رشد و تکامل است، ضرر داشته باشند و در رشد طبیعی او اختلال ایجاد کنند.
استفاده طولانی‌مدت و مکرر از این نوع محصولات که حاوی مواد شیمیایی هستند، ممکن است عوارضی مانند واکنش‌های آلرژیک، مشکلات تنفسی مانند آسم، اختلالات هورمونی و حتی افزایش خطر ابتلا به برخی بیماری‌های مزمن را به همراه داشته باشد. برخی از این مواد افزودنی ممکن است به عنوان مواد سرطان زا شناخته شده باشند یا اثرات منفی بر سیستم عصبی داشته باشند. برای جلوگیری از این خطرات، انتخاب بستنی‌های ارگانیک که با مواد طبیعی تهیه می‌شوند یا تهیه بستنی خانگی با استفاده از مواد اولیه تازه، سالم و بدون مواد افزودنی بهترین راه حل است.
تحریک اشتها
خوردن بستنی، به ویژه انواع شیرین و پرچرب آن، می‌تواند باعث تحریک اشتها برای مصرف بیشتر خوراکی‌های ناسالم شود. قند بالا موجود در بستنی می‌تواند سطح قند خون را به سرعت افزایش داده و سپس باعث افت ناگهانی آن شود که این نوسانات قند خون می‌تواند منجر به احساس گرسنگی و تمایل شدید به مصرف شیرینی‌ها، دسرهای دیگر و سایر خوراکی‌های پرکالری و کم ارزش غذایی شود.
این عادت غذایی نادرست و مصرف بی‌رویه خوراکی‌های ناسالم ممکن است در بلندمدت بر سلامت مادر و جنین تأثیر منفی بگذارد. افزایش وزن بیش از حد، کمبود مواد مغذی ضروری، افزایش خطر ابتلا به دیابت بارداری و سایر مشکلات سلامتی از جمله این خطرات هستند. برای جلوگیری از این مشکل، بهتر است بستنی را در حد اعتدال مصرف کرده و آن را به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی متعادل و سالم در نظر بگیرید.
خطرات ایجاد آلرژی
بعضی از زنان ممکن است در دوران بارداری نسبت به مواد تشکیل‌دهنده بستنی، مانند مغزها (مانند بادام، گردو و پسته)، شکلات، رنگ‌های مصنوعی، طعم دهنده‌ها یا سایر مواد افزودنی حساسیت داشته باشند. واکنش‌های آلرژیک در دوران بارداری می‌تواند به صورت علائم خفیف تا شدید ظاهر شود.
آلرژی در دوران بارداری می‌تواند به صورت کهیر، خارش، تورم (به ویژه در صورت، لب‌ها، زبان یا گلو) یا مشکلات تنفسی مانند تنگی نفس، خس خس سینه یا سرفه نمایان شود. در موارد شدید، آلرژی می‌تواند منجر به آنافیلاکسی شود که یک واکنش آلرژیک تهدید کننده زندگی است و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. اگر سابقه حساسیت به برخی مواد غذایی دارید، بهتر است از مصرف بستنی‌هایی که این مواد را شامل می‌شوند پرهیز کرده و برچسب محصول را با دقت بخوانید تا از وجود مواد آلرژی زا مطلع شوید.
اثرات منفی بر سلامت دندان‌ها
مصرف مداوم بستنی به دلیل داشتن قند بالا، به ویژه ساکارز، می‌تواند خطر پوسیدگی دندان را به طور قابل توجهی افزایش دهد. باکتری‌های موجود در دهان از قند موجود در بستنی تغذیه کرده و اسید تولید می‌کنند. این اسید به مینای دندان حمله کرده و باعث پوسیدگی آن می‌شود.
در دوران بارداری، تغییرات هورمونی می‌توانند بافت لثه‌ها را حساس‌تر و ملتهب‌تر کنند و احتمال ابتلا به بیماری‌های لثه مانند التهاب لثه و پریودنتیت را افزایش دهند. خوردن زیاد قند این مشکل را بدتر می‌کند و خطر پوسیدگی دندان و مشکلات لثه را افزایش می‌دهد که می‌تواند به درد، عفونت و حتی از دست دادن دندان منجر شود. برای کاهش این خطر، بهتر است پس از مصرف بستنی، دهان خود را با آب بشویید و به بهداشت دهان و دندان خود توجه ویژه‌ای داشته باشید. این شامل مسواک زدن منظم با خمیر دندان حاوی فلوراید، استفاده از نخ دندان و مراجعه منظم به دندانپزشک برای معاینه و تمیز کردن حرفه‌ای دندان‌ها است.
لیست پزشکان مرتبط:
مهرداد نصراله زاده ثابتمتخصص تغذیه و رژیم درمانی | تهران- سعید حسینیدکترای تخصصی تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- احمدرضا درستی مطلقدکترای تخصصی تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- مریم مظاهریوندکترای تخصصی تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- رضا راست منشدکترا تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- مرتضی عقباییدکترای تخصصی تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- امید صالحیاندکترای تخصصی فیزیولوژی و تغذیه ورزشی | تهران
- وحید خانیکارشناس تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- مونا نوروزیمتخصص تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- زهرا اصلانیکارشناس ارشد تغذیه در جامعه | تهران
