ماست یکی از محصولات لبنی محبوب و پرکاربرد در دنیا است که به خاطر طعم خوب و خواص عالی‌اش طرفداران زیادی دارد. این غذا از تخمیر شیر به دست می‌آید و شامل مواد مغذی ارزشمندی مانند پروتئین، کلسیم، ویتامین‌ها و باکتری‌های مفید است.
خواص ماست تنها به تقویت استخوان‌ها و بهبود سلامت دستگاه گوارش محدود نمی‌شود، بلکه بر سیستم ایمنی بدن، کاهش استرس و حتی کنترل وزن نیز تأثیر مثبت دارد. در این مقاله با بهترین خواص ماست و نقشی که در سلامتی دارد، آشنا می‌شوید.
خواص و فواید ماست
پروتئین، ماده اصلی و ضروری
پروتئین ماده‌ای ضروری برای ساخت و ترمیم بافت‌های بدن است و ماست، به خصوص ماست‌های چرب و یونانی، منبع بسیار خوبی برای تأمین این نیاز محسوب می‌شود. یک کاسه ماست حاوی مقدار مناسبی پروتئین است که می‌تواند به بازسازی عضلات پس از ورزش کمک کند و احساس سیری بیشتری ایجاد کند. این ویژگی به‌ویژه برای کسانی که می‌خواهند وزن کم کنند یا عضلات خود را افزایش دهند، مفید است.
همچنین مصرف پروتئین کافی از طریق ماست می‌تواند به سلامت پوست، مو و ناخن‌ها کمک کند.
پروبیوتیک‌ها، کلید سلامتی دستگاه گوارش
یکی از ویژگی‌های مهم ماست، وجود باکتری‌های مفید پروبیوتیک در آن است. این باکتری‌ها به تنظیم فلور میکروبی روده کمک کرده و هضم غذا را بهبود می‌بخشد و از مشکلات گوارشی مانند یبوست یا نفخ جلوگیری می‌کند. مصرف منظم ماست می‌تواند تعادل میکروبی بدن را حفظ کند و از رشد باکتری‌های مضر جلوگیری کند، به همین دلیل ماست به‌عنوان یک درمان طبیعی برای بهبود دستگاه گوارش شناخته می‌شود.
تقویت عملکرد سیستم ایمنی با ماست
مصرف ماست می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند. پروبیوتیک‌های موجود در ماست نه‌تنها برای سلامت روده مفیدند، بلکه با تحریک تولید سلول‌های ایمنی، بدن را در برابر بیماری‌ها مقاوم‌تر می‌سازند. این خاصیت به‌ویژه در فصل‌های سرد سال، زمانی که ویروس‌ها و عفونت‌ها بیشتر شایع هستند، اهمیت پیدا می‌کند. همچنین ماست حاوی روی و ویتامین D نیز هست که هرکدام به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کنند.
بهبود سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها
ماست یکی از بهترین منابع کلسیم و ویتامین D است که برای تقویت استخوان‌ها و دندان‌ها ضروری هستند. مصرف منظم ماست می‌تواند از بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان و شکستگی‌های ناشی از ضعف استخوانی جلوگیری کند. همچنین فسفر موجود در ماست به جذب کلسیم و بهبود استحکام دندان‌ها کمک می‌کند، به همین دلیل پیشنهاد می‌شود ماست را در رژیم غذایی روزانه گنجانید.
کاهش سطح استرس و بهبود خواب
ماست بر کاهش استرس و بهبود کیفیت خواب تأثیر مثبتی دارد. ماست حاوی تریپتوفان، یک اسید آمینه مهم است که در تولید سروتونین نقش دارد. سروتونین به‌عنوان “هورمون شادی” شناخته می‌شود و می‌تواند به آرامش ذهن و کاهش اضطراب کمک کند. مصرف یک کاسه ماست قبل از خواب می‌تواند به بهبود خواب و کاهش احساس خستگی در صبح کمک کند.
کمک به کاهش وزن
ماست به دلیل پروتئین بالا و کالری مناسب، گزینه‌ای عالی برای کاهش وزن است. مصرف ماست به‌عنوان میان‌وعده می‌تواند حس سیری طولانی‌مدتی ایجاد کند و از پرخوری در وعده‌های اصلی جلوگیری نماید. همچنین کلسیم موجود در ماست به تجزیه چربی‌های بدن و افزایش متابولیسم کمک می‌کند. برای کاهش وزن بهتر است از ماست‌های کم‌چرب یا بدون چربی استفاده نمایید.
کمک به کاهش سطح کلسترول خون
ماست بر کاهش کلسترول خون نیز تأثیر دارد. تحقیقات نشان داده‌اند که باکتری‌های پروبیوتیک موجود در ماست می‌توانند به کاهش سطح کلسترول بد (LDL) کمک کنند. این ویژگی، مصرف ماست را به پیشگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی نیز کمک می‌کند.
تنظیم سطح فشار خون
ماست سرشار از پتاسیم است که برای تنظیم فشار خون بسیار مهم است. پتاسیم با کاهش اثرات سدیم اضافی در بدن به کاهش فشار خون کمک می‌کند. این خاصیت ماست می‌تواند به افرادی که فشار خون بالا دارند، کمک کند تا آن را به‌عنوان بخشی از برنامه غذایی خود قرار دهند.
کاهش التهابات بدن
التهاب مزمن یکی از عواملی است که می‌تواند باعث بروز بیماری‌هایی مانند دیابت و بیماری قلبی شود. خوردن ماست به خاطر داشتن پروتئین‌ها و باکتری‌های مفید می‌تواند به کاهش التهاب و بهبود سلامت کلی بدن کمک کند. این خاصیت برای افرادی که مشکلات التهابی دارند، اهمیت زیادی دارد.
ماست چه مضرات و عوارضی دارد؟
حساسیت به پروتئین‌های لبنی
یکی از مشکلات ممکن ناشی از مصرف ماست، حساسیت به پروتئین‌های موجود در لبنیات، به ویژه کازئین، است. این پروتئین می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک در برخی افراد شود، مانند خارش پوست، قرمزی، کهیر یا حتی تنگی نفس. برای کسانی که به این پروتئین حساسیت دارند، مصرف ماست ممکن است مشکل‌ساز شود.
در موارد شدیدتر، این حساسیت می‌تواند منجر به مشکلات گوارشی یا دیگر مشکلات شود. این افراد باید زیر نظر پزشک از مصرف ماست و مواد حاوی کازئین پرهیز کنند یا از ماست‌های گیاهی استفاده کنند.
عدم تحمل لاکتوز و بروز مشکلات گوارشی
یکی از مشکلات متداول با ماست، عدم تحمل لاکتوز است. لاکتوز قند طبیعی موجود در لبنیات است که بدن با کمک آنزیمی به نام لاکتاز آن را هضم می‌کند. افرادی که این آنزیم را به اندازه کافی ندارند، نمی‌توانند لاکتوز را به خوبی هضم کنند و ممکن است دچار مشکلات گوارشی نظیر نفخ، دل‌درد، اسهال یا مشکلات روده‌ای شوند.
هرچند ماست مقدار کمتری لاکتوز نسبت به شیر دارد، اما ممکن است برای برخی افراد مشکل‌ساز باشد. در این حالت، بهتر است از ماست‌های بدون لاکتوز یا موارد گیاهی استفاده شود.
افزایش وزن ناشی از ماست‌های پرچرب
ماست‌هایی که چربی بالایی دارند یا با قند زیاد شیرین می‌شوند، ممکن است به افزایش وزن منجر شوند. این نوع ماست‌ها معمولا قند زیادی دارند و مصرف مداوم آن‌ها می‌تواند باعث اضافه‌وزن و افزایش چربی بدن شود. این مسئله برای افرادی که می‌خواهند وزن خود را کاهش دهند، نکته منفی محسوب می‌شود.
همچنین، مصرف زیاد چربی‌های اشباع شده در ماست‌های پرچرب می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش دهد. بنابراین، انتخاب ماست‌های کم‌چرب و بدون قند اضافه، گزینه بهتری است.
مشکلات مرتبط با سیستم ایمنی بدن
اگرچه پروبیوتیک‌های موجود در ماست برای تقویت سیستم ایمنی مفید هستند، اما در بعضی افراد، به ویژه کسانی که سیستم ایمنی ضعیف یا بیماری‌های خودایمنی دارند، این باکتری‌ها ممکن است عوارض منفی داشته باشند. مصرف زیاد پروبیوتیک‌ها می‌تواند تعادل میکروبی روده را برهم بزند و باعث عفونت‌های باکتریایی یا قارچی شود. بنابراین، این افراد باید با احتیاط و زیر نظر پزشک ماست مصرف کنند.
احتمال افزایش التهاب در بدن
مصرف ماست در افرادی که به برخی مواد لبنی، مانند کازئین حساسیت دارند، ممکن است موجب افزایش التهاب در بدن شود. این التهاب ممکن است به شکل مشکلات پوستی مانند آکنه یا بیماری‌های مزمن التهابی مانند التهاب مفاصل خود را نشان دهد.
تحقیقات نشان داده‌اند که محصولات لبنی، از جمله ماست، ممکن است برای برخی افرادی که با التهاب مزمن دست و پنجه نرم می‌کنند، مناسب نباشند. در این صورت، بهتر است مصرف ماست کاهش یابد یا از جایگزین‌های مناسب استفاده شود.
خطر ابتلا به تشکیل سنگ کلیه در مصرف زیاد
ماست حاوی کلسیم بالاست و هرچند این ماده معدنی برای سلامت استخوان‌ها مفید است، اما مصرف بیش از حد آن می‌تواند خطر تشکیل سنگ کلیه را افزایش دهد. افرادی که مستعد سنگ کلیه هستند یا به بیماری‌های کلیوی مبتلا می‌باشند، باید در مصرف ماست و دیگر منابع کلسیم احتیاط کنند. بهتر است این افراد با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کرده و مقدار مناسب مصرف را تعیین کنند.
تداخلات دارویی
ماست به دلیل وجود پروبیوتیک‌هایش ممکن است با برخی داروها، به‌ویژه آنتی‌بیوتیک‌ها، تداخل ایجاد کند. آنتی‌بیوتیک‌ها برای از بین بردن باکتری‌های مضر در بدن طراحی شده‌اند، اما مصرف هم‌زمان آن‌ها با ماست ممکن است تاثیر دارو را کم کند یا عملکرد آن را مختل کند.
همچنین، بعضی تحقیقات نشان داده‌اند که کلسیم موجود در ماست می‌تواند جذب برخی داروها را کاهش دهد. بنابراین، وقتی دارو مصرف می‌کنید، بهتر است از خوردن ماست تا حد ممکن فاصله بگیرید.
مشکلات ناشی از مصرف ماست‌ها
بسیاری از ماست‌های که در بازار وجود دارند، ممکن است مواد اضافی، نگهدارنده‌ها و طعم‌دهنده‌های مصنوعی داشته باشند که می‌توانند برای سلامتی بدن ضرر داشته باشند. این مواد می‌توانند باعث بروز حساسیت، التهاب یا حتی مشکلات گوارشی شوند.
اگر این ماست‌ها را بیش از حد مصرف کنید، به ویژه برای کودکان و افرادی که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند، خطرناک خواهد بود. بهتر است از ماست‌های طبیعی و ارگانیک استفاده کنید که هیچ ماده اضافی مضر نداشته باشند.
لیست پزشکان مرتبط:
مهرداد نصراله زاده ثابتمتخصص تغذیه و رژیم درمانی | تهران- سعید حسینیدکترای تخصصی تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- احمدرضا درستی مطلقدکترای تخصصی تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- مریم مظاهریوندکترای تخصصی تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- رضا راست منشدکترا تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- مرتضی عقباییدکترای تخصصی تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- امید صالحیاندکترای تخصصی فیزیولوژی ورزشی | تهران
- وحید خانیکارشناس تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- مونا نوروزیمتخصص تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- ماریا فروتن رادکارشناس تغذیه و رژیم درمانی | تهران
