خواص گل ختمی (نحوه مصرف و عوارض آن)
چقدر درباره روشهای استفاده و خواص گل ختمی اطلاعات دارید؟ از زمانهای قدیم در طب سنتی و درمانهای گیاهی، از گلها و گیاهان مختلف برای درمان بیماریها بهره میبردند. این گیاهان یا به صورت دمنوشها یا به صورت ترکیبی با روشهای دیگر، برای درمان مشکلات استفاده میشوند.
پزشکان طب سنتی با انواع این گیاهان، روشهای مصرف، فواید و خواص آنها و حتی عوارض جانبی آنها آشنا هستند. یکی از گیاهانی که بسیار استفاده میشود، گل ختمی است. این گیاه به عنوان یک دمنوش درمانی بسیار مفید، برای مشکلات مختلف کاربرد دارد. در ادامه به بررسی خواص، کاربردها و نکات احتیاطی گل ختمی خواهیم پرداخت. اول بهتر است بیشتر با این گل آشنا شویم.
گل ختمی چیست؟
گل ختمی به عنوان یک گیاه زینتی شناخته میشود. این گیاه از خانوادهی پنیرکیان است و گلهایی با رنگهای مختلف مانند بنفش، صورتی، قرمز، زرد و سفید دارد. این گیاه چندساله است و ساقهای استوانهای با برگهای سبز و بزرگ دارد. گل ختمی میتواند برای درمان بسیاری از بیماریها استفاده شود.
به گل ختمی در زبان انگلیسی Marshmallow plant گفته میشود. نوع دیگری از این گیاه وجود دارد که ریشهاش سختتر از نوع مارشمالو است و به آن Hollyhock میگویند. هر دوی این گیاهان در اروپا و آفریقا رشد میکنند. نام علمی این گیاه Althaea officinalis است.
خواص گل ختمی به تمام قسمتهای آن مربوط میشود. از ریشه و شیرهی این گل میتوان در آشپزی و همچنین برای اهداف دارویی استفاده کرد. به گفته انجمن ملی شیرینیپزی، اولین نوع آبنبات و شیرینی در فرانسه با شیره گل ختمی درست شده است.
به طور کلی، گل ختمی به خاطر کاربردها و مزیتهای فراوانی که دارد، از دیرباز به عنوان یک درمان عامیانه برای انواع بیماریهای گوارشی، تنفسی و پوستی استفاده میشود. همچنین این گل با زیبایی که دارد، میتواند به عنوان یک گیاه زینتی زیبا در باغچهها و باغها کاشته شود.
نکتهای که درباره گل ختمی باید در نظر داشت، این است که این گیاه در مناطق مختلف ویژگیهای خاص خود را دارد، به همین دلیل به دستههای مختلف تقسیم میشود. یکی از این انواع، گل ختمی چینی است،
گلختمی اروپایی و سایر گونهها از جمله گیاهان بومی غرب آسیا و اروپا به شمار میروند.
انواع گل ختمی
گلهای ختمی در انواع گوناگونی وجود دارند. این گلها را میتوان بر اساس شکل، رنگ، خواص و محل رشد به دستههای مختلف تقسیم کرد. هر گل بسته به ویژگیهای خود خواص متفاوتی دارد. انواع ختمی مردابی در مناطق مرطوب و کنار جادهها یافته میشوند و معمولاً به رنگهای سفید و یاسی دیده میشوند.
برخی از آنها شامل گلهای ختمی کوهی هستند که معمولاً خواص ویژهای دارند. این گلها معمولاً سفید هستند و میتوانند در موارد مختلف مفید باشند. گل ختمی سفید خشک شده برای درمانهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرد و برای مو نیز خاصیت دارد. انواع گل ختمی کوهی معمولاً خواص درمانی زیادی دارند.
دسته دیگر گل ختمی، گلهای ختمی باغی هستند که در رنگهای بنفش، زرد، سفید، یاسی و قرمز رشد میکنند. این گلها معمولاً خاصیت درمانی خاصی ندارند و بیشتر برای زیبایی و تزئین مورد استفاده قرار میگیرند. البته خواص گل ختمی بنفش برای استفادههای مختلف مورد توجه است و معمولاً به صورت دمنوش برای آرامش استفاده میشود. همچنین خواص گل ختمی زرد نیز بسیار زیاد است.
گروه دیگر شامل گلهای ختمی درختی هستند که عموماً به شکل درختچههای تزئینی با گلهای سفید و قرمز رشد میکنند. نوعی دیگر از گل ختمی، گل ختمی چینی نام دارد که به رنگ قرمز در گلخانهها پرورش داده میشود.شما میتوانید از گیاه گلختمی هم بهصورت دمنوش استفاده کنید و هم صابون یا ماسک آن را تهیه کنید.
نحوه مصرف گلختمی
برای بهرهبرداری از فواید گلختمی، شناخته شدن روشهای مصرف آن بسیار مهم است. نخست باید انواع مختلف گلختمی را شناخت و دانست که بسته به نوع گل و رنگ برگهای آن، چه کاربردی مناسبتر است. برای مثال، طریقه مصرف گلختمی بنفش با گل ختمی چینی قرمز متفاوت است.
یکی از رایجترین روشهای مصرف گلختمی، تهیه چای از آن است. همچنین میتوان از این گیاه برای تهیه دمنوش استفاده کرد که خواص درمانی زیادی دارد و به عنوان یک دمنوش آرامبخش شناخته میشود.
روش دیگر مصرف گلختمی، استفاده از گلختمی خشک شده است. شما میتوانید این گلهای خشکیده را داخل یک کیسه تمیز و مشبک قرار دهید و برای درمان آفت و دردهای موضعی از آن استفاده کنید. همچنین میتوان از برگ و گل این گیاه بهطور مستقیم روی پوست برای درمان زخمها و عفونتها بهره برد.
در پمادهای گیاهی برای درمان ترکهای پوستی، ریشه گلختمی به عنوان یکی از مواد مؤثر وجود دارد. در داروهای گیاهی، معمولاً عصاره ریشه یا گلختمی از آن گرفته شده و استفاده میشود. دیگر روشهای رایج شامل مصرف قرصهای گلختمی یا استفاده از آن در شربتهای سرفه است.
دمنوش سرد این گیاه همچنین میتواند بهعنوان ماسک صورت و یا مانند صابون استفاده شود. تهیه ماسک با گل ختمی برای درمانهای پوستی نیز بسیار مؤثر است.
مو نیز یکی از روشهای دیگر استفاده از این گیاه است. این گیاه را میتوان با موادی مانند روغن آرگان، آلوئهورا و کرم شی باتر ترکیب کرد و به این ترتیب یک ماسک مو برای تقویت و درمان ریزش مو و موخوره تهیه کرد. همچنین، روش دیگری که میتوان از گیاه استفاده کرد، شامل برگها و ریشههای آن بهعنوان طعمدهنده در غذاهاست.
فواید گل ختمی
حال این سوال مطرح است که گل ختمی برای چه مواردی مفید است و چگونه میتوان از آن بهرهبرداری کرد. خواص و کاربردهای گل ختمی بسیار گسترده است و به همین دلیل این گیاه میتواند بهعنوان یک گیاه معجزهآسا شناخته شود.
این گیاه خاصیت ضدالتهابی و ضد درد دارد. همچنین میتوان به خواص ضدعفونیکنندگی این گیاه اشاره کرد. گل ختمی قابلیت ایجاد یک لایه محافظ بر روی پوست و اندامهای داخلی را دارد. بهعلاوه، دارای مولکولها و مواد شیمیایی است که میتواند التهاب و آلرژی را کاهش دهد. به همین خاطر میتوان از این گیاه برای درمان بسیاری از بیماریها استفاده کرد.
۱. گلختمی برای درمان بیماریهای تنفسی و سرفه
یکی از کاربردهای اصلی گل ختمی، استفاده از آن برای درمان سرفه و مشکلات تنفسی است. این گیاه در درمان سرفه بسیار موثر است و میتواند بیماریهای تنفسی مختلف را درمان کند. معمولاً از دمنوش گل ختمی برای رفع سرفههای شدید و مشکلات تنفسی استفاده میشود. زیرا این گیاه خاصیت ضدالتهابی و آرامبخش دارد و میتواند به کاهش شدت سرفهها و التهاب کمک کند. برگ و ریشههای گل ختمی نیز برای تسکین درد و ورم غشاهای مخاطی که مجاری تنفسی را پوشاندهاند، مفید هستند. همچنین میتوان از این گیاه برای درمان سرفههای خشک استفاده کرد. برای مصرف گل ختمی در این مورد میتوان از قرصها و شربتهای حاوی این گیاه یا چند فنجان چای گل ختمی در روز بهره برد.
۲. درمان گلودرد با گل ختمی
یکی دیگر از استفادههای گل ختمی، درمان التهابها و عفونتهای گلو است. به همین دلیل این گیاه به عنوان یک درمان خانگی برای گلودرد شناخته میشود. خاصیت ضدعفونیکنندگی و کاهشدهنده التهاب و درد این گیاه بسیار در بهبود گلودرد موثر است. آنزیمی که در ریشه گل ختمی وجود دارد میتواند به مبارزه با باکتریها و شل کردن مخاط مجاری تنفسی کمک کند. میتوان از قرص گل ختمی یا شربتهای حاوی عصاره ریشه گل ختمی برای درمان گلودرد استفاده کرد.اگر میخواهید گلودرد خود را سریع کاهش دهید یا مخاط گلویتان را درمان کنید، چای گلختمی را فراموش نکنید.
۳. درمان مشکلات معده و مشکلات گوارشی با گلختمی
یکی دیگر از کاربردهای گل ختمی، استفاده از آن برای تسکین درد معده و دیگر مشکلات گوارشی است. این گیاه میتواند یک لایه محافظتی در دستگاه گوارش ایجاد کند و التهاب آن را کاهش دهد. مولکولهای موجود در گل ختمی میتوانند زخمهای گوارشی را تسکین دهند.
از خواص گل ختمی برای کاهش التهاب مخاط معده استفاده میشود. همچنین، در درمان زخم معده هم این گیاه خاصیت درمانی بسیار زیادی دارد. گل ختمی میتواند گزینهای مناسب برای درمان اسهال و یبوست باشد.
۴. تسکین التهابات و سوزشهای پوستی
ریشه گل ختمی خاصیت ضدالتهابی دارد که میتواند به کاهش سوزش و التهاب پوست ناشی از بیماریهایی مثل اگزما و درماتیت کمک کند. یک بررسی در سال ۲۰۱۳ نشان داد که استفاده از پماد حاوی ۲۰ درصد عصاره ریشه گل ختمی باعث کاهش سوزش پوست میشود. محققان بیان کردند که این گیاه سلولهای خاصی را تحریک میکند که خاصیت ضدالتهابی دارند. همچنین میتوان از برگ گل ختمی بهصورت موضعی بهعنوان ضماد برای بهبود نیش حشرات استفاده کرد.
۵. گل ختمی به درمان زخمها کمک میکند.
همانطور که اشاره شد، ریشه گل ختمی ضدباکتری است و خاصیت ضدالتهابی نیز دارد. بنابراین، این گیاه میتواند به بهبود زخمها کمک کند. برخی افراد برگ و ریشه خشک شده گل ختمی را مستقیم روی پوست میگذارند تا آبسه و زخمهای پوستی را درمان کنند. این ترکیب میتواند بهعنوان ضماد برای کاهش التهاب و درمان سوختگیهای پوستی استفاده شود.
گل ختمی خاصیت ضدالتهابی، ضد درد و ضدعفونیکنندگی دارد. همچنین میتواند لایهای محافظ روی پوست و اعضای داخلی مانند معده ایجاد کند.
۶. درمان عفونتهای باکتریایی
نتایج یک مطالعه بر روی حیوانات در سال ۲۰۱۵ نشان داد که عصاره ریشه گل ختمی میتواند باکتریهای گرم مثبت را درمان کند. این باکتریها عامل بیش از نیمی از عفونتهای انسانی هستند و بسیاری از آنها مقاوم به آنتیبیوتیکها هستند که درمان را دشوار میکند. وقتی که عصاره گل ختمی روی زخم موشها استفاده میشود، به وضوح و بهخوبی به درمان عفونتهای زخم کمک میکند، بهویژه در کنار آنتیبیوتیکها.
۷. استفاده از ماسک صورت و موی گل ختمی برای ارتقای سلامت پوست و مو
یکی از مهمترین فواید گل ختمی، تأثیر آن بر سلامت و شادابی پوست و مو است. این گیاه گزینه مناسبی برای درمان لکههای پوستی ناشی از تابش زیاد نور خورشید است. میتوان از عصاره گل ختمی در محصولات مراقبتی پوست استفاده کرد. برای مثال، کرمها و صابونهای حاوی عصاره ریشه گل ختمی میتوانند به درمان جوشهای پوستی کمک کنند، زیرا خاصیت ضدالتهابی و ضدباکتریایی دارند. این گیاه بهعنوان گیاه جوانساز پوست نیز شناخته میشود.
همچنین از گل ختمی برای درمان موخوره و افزایش سلامت موها میتوان استفاده کرد. برای تهیه ماسک مو میتوان از روغنهای گیاهی دیگر مانند روغن آرگان نیز بهره برد. خواص روغن گل ختمی میتواند به افزایش سلامت مو و جلوگیری از موخوره کمک کند.
۸. استفاده از گلختمی بهعنوان مسکن
مطالعهای که در سال ۲۰۱۴ انجام شد، نشان داد که ریشه گل ختمی میتواند بهعنوان مسکن برای تسکین درد عمل کند. بر اساس این مطالعه، میتوان از ریشه این گیاه بهعنوان تسکیندهنده خوبی استفاده کرد. از این گیاه میتوان برای تسکین دردهای مختلفی مثل درد پا، گلودرد و دردهای ناشی از زخم و ساییدگی استفاده کرد. همچنین میتوان از عصاره این گیاه بهصورت روزانه بهعنوان دمنوش آرامبخش بهره برد.
۹. تاثیر این گیاه بر سلامت قلب
دانشمندان در حال تحقیق درباره خواص عصاره این گیاه برای درمان بیماریهای قلبی هستند. در یک مطالعه روی حیوانات در سال ۲۰۱۱، اثرات عصاره گل ختمی در درمان مشکلاتی مثل چربی خون، تجمع پلاکت و التهاب بررسی شد. این موارد گاهی با بیماریهای قلبی مرتبط هستند. محققان متوجه شدند که مصرف عصاره گل ختمی به مدت یک ماه میتواند سطح کلسترول خوب (HDL) را بالا ببرد و به سلامت قلب کمک کند. برای تأیید این یافتهها به تحقیقات بیشتری نیاز است. همچنین، به دلیل تأثیر این گل در کاهش چربی، میتواند از آسیب به کبد و بیماری کبد چرب نیز جلوگیری کند.تحقیقات نشان میدهد که مصرف گل ختمی برای بیماران قلبی بسیار مفید است.
۱۰. تاثیر گل ختمی روی مشکلات مجرای ادراری
ریشه گل ختمی میتواند به عنوان یک پیشداروی ادرارآور عمل کند. این داروها به بدن کمک میکنند که مایعات اضافی را از خود خارج کند، که این کار به تمیز شدن کلیهها و مثانه کمک میکند.
تحقیقات نشان میدهد که عصاره گیاه گل ختمی میتواند برای سلامت مجاری ادراری مفید باشد. در یک مطالعه در سال ۲۰۱۶، اثر تسکیندهنده گل ختمی در کاهش تحریکات و التهاب دستگاه ادراری مشاهده شد. همچنین، تحقیقی در سال ۲۰۱۵ نشان داد که اثر ضدباکتریایی آن میتواند در درمان عفونتهای دستگاه ادراری مؤثر باشد.
برای استفاده از این گیاه برای مشکلات مجاری ادراری، میتوانید دمنوش گل ختمی درست کنید. برای این کار، کافی است دو قاشق چایخوری ریشه خشکشده گل ختمی را به یک فنجان آب جوش اضافه کنید.
۱۱. تاثیر آنتیاکسیدانی گل ختمی
ریشه این گیاه خواص آنتیاکسیدانی دارد که میتواند به محافظت از بدن در برابر آسیبهای ناشی از رادیکالهای آزاد کمک کند. در یک تحقیق در سال ۲۰۱۱ مشخص شد که عصاره ریشه گل ختمی با آنتیاکسیدانهای استاندارد مقایسهپذیر است و تأثیر خوبی دارد. برای بهرهمندی از این خواص، میتوان ۲ تا ۵ میلیلیتر از عصاره مایع گل ختمی را سه بار در روز مصرف کرد.
۱۲. استفاده از گل ختمی برای بهبود خشکی دهان
خشکی دهان که در پزشکی به آن “خشکی دهان” میگویند، میتواند مشکلاتی مانند حفرههای دندانی، بیماریهای لثه و عفونتهای دندانی ایجاد کند. وقتی فردی دچار خشکی دهان است، بزاق کمی در دهانش تولید میشود. عوامل مؤثر بر این مشکل میتواند شامل داروهای خاص، فشار خون، مشکلات عصبی و بیماریهای خودایمنی باشد.
یک مطالعه نشان داده است که افرادی که بزاق کمتری دارند، میتوانند از ریشه این گیاه برای بهبود مشکل خشکی دهان استفاده کنند. مصرف چای گل ختمی یا گلهای خشکشده نیز میتواند کمککننده باشد.
عوارض و خطرات مصرف گل ختمی
بهطور کلی، خواص گل ختمی مفید است و بدن معمولاً این گیاه را به خوبی تحمل میکند. بنابراین، عوارض جانبی آن معمولاً کم است. اما در برخی موارد، ممکن است مشکلاتی مانند ناراحتی معده یا سرگیجه ایجاد شود. همچنین، اگر این گیاه بهصورت موضعی استفاده شود، ممکن است باعث تحریک پوست شود. گل ختمی گاهی با برخی داروها، مانند داروهای دیابت تداخل دارد و میتواند جذب داروها را تحت تأثیر قرار دهد.
آیا گل ختمی برای کرونا خوب است؟
تحقیقات زیادی در مورد تأثیر عصاره گل ختمی بر درمان بیماری کرونا و کاهش علائم آن انجام شده است، اما برای تأیید این موضوع نیاز به تحقیقات بیشتری داریم. بسیاری از پزشکان طب سنتی توصیه میکنند که گل ختمی را در کنار دیگر گیاهان مانند آویشن، بابونه و شیرینبیان برای درمان کرونا مصرف کنید.
این توصیه به دلیل این است که گل ختمی میتواند برای درمان سرفههای خشک مفید باشد. این گیاه خواص ضدالتهابی قوی دارد و میتوان از آن برای کاهش سرفههای خشکی که بعد از بهبودی از کرونا باقی میماند، استفاده کرد. برای درمان این سرفهها میتوانید از قرص یا شربتهای حاوی گل ختمی استفاده کنید.
میزان مصرف گل ختمی چگونه باید باشد؟
زیادهروی در مصرف حتی مفیدترین مواد نیز ممکن است مضر باشد. بنابراین، بهتر است در مورد میزان مصرف این گیاه احتیاط کنید. بهتر است قبل از مصرف برای درمانهای مختلف با پزشک مشورت کنید.
اگر تصمیم به استفاده از دمنوش یا عصاره ریشه گل ختمی دارید، بهتر است ابتدا با دوزهای کم شروع کنید و در صورتی که واکنشی نشان ندادید، به تدریج مقدار آن را افزایش دهید. برای تهیه دمنوش، ریشه گل ختمی را با هشت لیوان آب مخلوط کنید تا اثرات منفی احتمالی کاهش یابد. به علاوه، توصیه میشود که به مدت چهار هفته از آن استفاده کنید و بعد از آن حداقل یک هفته استراحت کنید قبل از شروع دوباره مصرف.برای اینکه بدانید چه مقدار گل ختمی برای شما بیضرر است، بهتر است با متخصص طب سنتی مشورت کنید.
خواص شربت گل ختمی چیست؟
یکی از بهترین روشها برای استفاده از گل ختمی، تهیه شربت سرفه از آن است. شربت گل ختمی معمولاً برای درمان سرفه، التهابات تنفسی و مشکلات مخاطی مورد استفاده قرار میگیرد. ماده جالبی که در ریشه گل ختمی وجود دارد، موسیلاژین نام دارد که برای درمان سرفه و سرماخوردگی بسیار مفید است.
یک مطالعه کوچک در سال ۲۰۰۵ نشان داد که شربت سرفهای که شامل ریشه گل ختمی باشد، میتواند به کاهش سرفههای ناشی از سرماخوردگی یا برونشیت کمک کند. این شربت معمولاً حاوی عصاره برگ خشک پیچک هم هست و ممکن است به همراه آویشن و بادیان تهیه شود.
خواص عرق گل ختمی چیست؟
یکی دیگر از راههای استفاده از گل ختمی، مصرف عرق آن است. برای تهیه عرق گل ختمی، میتوانید این گیاه را جمعآوری کرده و از فرایند تقطیر استفاده کنید. برای داشتن عرق با کیفیت، مهم است که از گلهای سالم و باکیفیت استفاده شود.
عرق گل ختمی خواص زیادی دارد. از آن میتوان برای درمان سرفهها و مشکلات تنفسی استفاده کرد. همچنین این عرق میتواند به درمان مشکلات معده و کاهش چربی و دیگر مشکلات تنفسی کمک کند.
شرایط نگهداری گل ختمی چگونه است؟
برای پرورش و نگهداری گل ختمی، شرایطی وجود دارد که باید رعایت کنید.
برای تکثیر گل ختمی نیاز به زحمت زیادی نیست. این گیاه برای رشد به نور مستقیم خورشید احتیاج دارد. همچنین خاک مرطوب با pH اسیدی هم از شرایط مهم برای نگهداری و رشد این گیاه است.
گاهی به گل ختمی، گیاه مردابی هم گفته میشود. بذرهای این گیاه به سادگی دوباره رشد میکنند. پرورش گل ختمی میتواند گزینه خوبی برای باغچههای شخصیتان باشد. این گل زینتی میتواند زیبایی خاصی به باغچههایتان ببخشد و زمان شکوفهدادن آن در تابستان است.شامپوی گل ختمی نهتنها موها را قویتر میکند، بلکه آنها را نرمتر و حالتدارتر هم میسازد.
طرز تهیه شامپو گل ختمی چگونه است؟
خواص گل ختمی برای موها بسیار خوب است. میتوان از این گیاه برای تهیه انواع ماسک مو و ترکیبات تقویتکننده استفاده کرد. ریشه گل ختمی بهعنوان یک ماده طبیعی نرمکننده و حالتدهنده مو محسوب میشود و به همین دلیل میتوان از آن در تهیه شامپو هم استفاده کرد.
این شامپو به موها لطافت، براقیت و سبکی میبخشد. همچنین برای پرپشتتر شدن موها و افزایش سلامتی آنها بهواسطه برس زدن مداوم موثر است. ترکیبی طبیعی و دوستدار محیطزیست است که میتواند باعث ضخیمتر و قویتر شدن تارهای مو شود.
برای تهیه شامپو گل ختمی، کافی است گلهای این گیاه را خشک کنید و ۵ گرم از آن را در ۲۰۰ میلیلیتر آب حل کنید. به آن اجازه دهید یک شبانهروز بماند و سپس آن را صاف کنید. حال، میتوانید بهراحتی از این ترکیب بهعنوان شامپوی حالتدهنده استفاده کنید. همچنین میتوان از خواص ختمی سفید نیز برای موها در تهیه این شامپو بهره برد.
نتیجهگیری و راهنمای مراجعه به پزشک
همانطور که گفته شد، گل ختمی گیاه بسیار زیبایی است و با جستجو در اینترنت میتوانید به تازگی و تنوع این گل پی ببرید. اما این گیاه تنها یک زیبایی بینظیر نیست، بلکه میتواند در درمان بیماریهای مختلف هم مؤثر واقع شود.
عموماً از گل ختمی برای درمان بیماریهای گوارشی، تنفسی و پوستی استفاده میشود. عصاره ریشه این گیاه در تولید محصولاتی مانند شربتهای سرفه، قرص گل ختمی، پمادهای ضدالتهاب و محصولات مراقبت از پوست و مو به چشم میخورد.