چگونه بلیچینگ دندان باعث سفیدتر شدن آن می شود؟
چگونه بلیچینگ دندان‌ها را سفیدتر می‌کند؟
بلیچینگ دندان یک فرایند شیمیایی هوشمندانه و پیچیده است که با نفوذ به ساختار داخلی دندان، رنگدانه‌هایی که در طول سال‌ها باعث زردی یا تیرگی آن شده‌اند را به صورت مولکولی بی‌رنگ می‌کند. این فرایند که بر پایه واکنش‌های اکسیداسیون استوار است، در چند مرحله کلیدی و به هم پیوسته انجام می‌شود:
قیمت بلیچینگ دندان در تهران (جدول هزینه)
۱. شناخت ساختار دندان: دروازه نفوذ
برای درک عمیق بلیچینگ، ابتدا باید ساختار متخلخل دندان را بشناسیم که اجازه نفوذ مواد را می‌دهد:
- مینا (Enamel): این لایه بیرونی، سخت‌ترین ماده در بدن انسان و عمدتاً از مواد معدنی (کریستال‌های هیدروکسی آپاتیت) تشکیل شده است. مینا به خودی خود نیمه‌شفاف است و رنگ ذاتی ندارد. وظیفه اصلی آن محافظت از لایه‌های داخلی‌تر است، اما ساختار میکروسکوپی آن دارای منافذ بسیار ریزی است که به مولکول‌های کوچک اجازه عبور می‌دهد. این منافذ، مسیر ورود ماده بلیچینگ به عمق دندان هستند.
- عاج (Dentin): لایه‌ای نرم‌تر و متخلخل‌تر است که زیر مینا قرار دارد و بخش اصلی ساختار دندان را تشکیل می‌دهد. رنگ طبیعی دندان (که از زرد کم‌رنگ تا خاکستری متغیر است) عمدتاً به رنگ این لایه بستگی دارد. لکه‌ها و رنگدانه‌های ناشی از مصرف مواد غذایی، نوشیدنی‌ها (مانند قهوه و چای) و سیگار در طول زمان در کانال‌های میکروسکوپی (توبول‌های عاجی) این لایه انباشته می‌شوند.
۲. فعال شدن ماده سفیدکننده: آزادسازی ارتش اکسیژن
ماده اصلی و فعال در ژل‌های بلیچینگ، پراکسید است که به دو شکل رایج وجود دارد:
- هیدروژن پراکسید: یک اکسیدکننده قوی و سریع‌الاثر است که مستقیماً به رادیکال‌های آزاد تجزیه می‌شود.
- کاربامید پراکسید: ترکیبی پایدارتر است که ابتدا به هیدروژن پراکسید و اوره تجزیه شده و سپس هیدروژن پراکسید، رادیکال‌های آزاد را تولید می‌کند. این فرایند کندتر است و اغلب در محصولات خانگی برای کاهش حساسیت استفاده می‌شود.
وقتی این ژل روی دندان قرار می‌گیرد، در یک محیط با pH مشخص، به سرعت به مولکول‌های بسیار کوچک و ناپایدار به نام رادیکال‌های آزاد اکسیژن تجزیه می‌شود. این رادیکال‌ها به دلیل اندازه بسیار کوچک و ماهیت شیمیایی بسیار واکنش‌پذیرشان، به راحتی از منافذ مینا عبور کرده و خود را به لایه عاج می‌رسانند؛ یعنی دقیقاً جایی که مولکول‌های رنگی (کروموژن‌ها) پنهان شده‌اند.
۳. حمله به رنگدانه‌ها و شکستن آن‌ها: نبرد مولکولی
رنگدانه‌هایی که باعث تغییر رنگ دندان شده‌اند (به نام علمی کروموژن‌ها)، مولکول‌های آلی بزرگ با ساختار پیچیده‌ای هستند که دارای پیوندهای دوگانه کربن-کربن فراوانی می‌باشند. این پیوندها مسئول جذب نور و ایجاد رنگ هستند. رادیکال‌های آزاد اکسیژن به این مولکول‌ها حمله کرده و دو کار اساسی انجام می‌دهند:
- شکستن پیوندهای شیمیایی: رادیکال‌ها پیوندهای دوگانه در ساختار کروموژن‌ها را می‌شکنند. این کار باعث می‌شود زنجیره‌های مولکولی بزرگ و رنگی به مولکول‌های کوچک‌تر، ساده‌تر و بی‌رنگ تبدیل شوند.
- تغییر ساختار مولکولی: مولکول‌های کوچک‌تر و ساده‌تر، دیگر توانایی جذب نور را به شکل سابق ندارند. در نتیجه، نور بیشتری را از خود عبور داده یا بازتاب می‌کنند و از نظر اپتیکی بی‌رنگ به نظر می‌رسند. این فرایند شبیه به کاری است که یک ماده سفیدکننده با لکه روی پارچه انجام می‌دهد؛ یعنی ساختار مولکولی لکه را تغییر می‌دهد تا دیگر رنگی به نظر نرسد.
۴.دندان‌های سفیدتر و درخشان‌تر
وقتی رنگدانه‌های لایه عاج به طور گسترده بی‌رنگ می‌شوند، رنگ زرد ذاتی آن کمتر دیده شده و نور بیشتری از ساختار شفاف مینا عبور می‌کند. این پدیده باعث می‌شود دندان‌ها به طور قابل توجهی روشن‌تر، درخشان‌تر و سفیدتر به نظر برسند. این فرایند شیمیایی معمولاً بین ۵ تا ۱۵ دقیقه پس از قرار گرفتن ژل روی دندان آغاز شده و تا چند ساعت ادامه می‌یابد.
عوارض جانبی موقت و روند بهبودی
- حساسیت: نفوذ پراکسید و حرکت مایعات در توبول‌های عاجی می‌تواند اعصاب داخل دندان را تحریک کرده و باعث حساسیت موقتی به سرما و گرما شود. این حساسیت معمولاً طی ۲۴ تا ۴۸ ساعت، با کاهش غلظت ماده فعال و آرام شدن عصب، برطرف می‌شود.
- تغییرات میکروسکوپی و بازسازی: بلیچینگ می‌تواند باعث از دست رفتن جزئی و موقتی مواد معدنی از سطح مینا شود. اما بزاق دهان که سرشار از یون‌های کلسیم و فسفات است، به سرعت این مواد معدنی را به سطح دندان بازمی‌گرداند و فرایند ریمینرالیزاسیون (بازسازی معدنی) را تکمیل می‌کند. به همین دلیل این تغییرات دائمی نیستند.
به طور خلاصه، بلیچینگ با فرستادن “ارتشی از مولکول‌های فعال اکسیژن” به عمق دندان، ساختار شیمیایی لکه‌ها را در هم می‌شکند، آن‌ها را خنثی و بی‌رنگ می‌کند و در نهایت ظاهری روشن‌تر به دندان‌ها می‌بخشد.
لیست پزشکان مرتبط:
رها رادفردکترا دندانپزشک | تهران- مریم اخیانیدکترای دندانپزشک | تهران
- محمدرضا زارعدکترا دندانپزشک | تهران
- بهروز مشهدی رحیمیدکترا دندانپزشک | تهران
- حمید آهنگریدکترا دندانپزشک | تهران
- محمدمهدی حائری اسدیدکترا دندانپزشک | تهران
- مهدی کریمیجراح و دکترای دندانپزشک زیبایی - ایمپلنت - فلوشیپ زیبایی از دانشگاه Genova ایتالیا- فلوشیپ تخصصی ایمپلنت از ICOI آمریکا - فلوشیپ لیزر از دانشگاه Aachen آلمان | تهران
- آزاده خلجیاندکترای دندانپزشک | تهران
- سمیرا فرنیاجراح و متخصص دندانپزشک | تهران
- ایمان رشندکترای دندانپزشک | تهران
-
-
