چرا ممکن است دندان مصنوعی باعث ناراحتی شود؟

2 هفته پیشآخرین بروزرسانی: ۱۴۰۴-۰۵-۰۴

0 زمان تقریبی مطالعه 5 دقیقه

چرا ممکن است دندان مصنوعی باعث ناراحتی شود؟

در این مقاله شما خواهید خواند

علت‌های احتمالی ناراحتی دندان مصنوعی

دندان مصنوعی، هرچند جایگزینی کارآمد برای دندان‌های از دست رفته است، اما می‌تواند منشأ ناراحتی‌های مختلفی باشد. درک عمیق این علل، اولین و مهم‌ترین گام برای مدیریت صحیح مشکلات، یافتن راه‌حل‌های مؤثر و دستیابی به یک تجربه راحت و رضایت‌بخش است.

قیمت دندان مصنوعی در تهران (جدول هزینه)

مشکلات ناشی از تناسب نامناسب

یکی از شایع‌ترین و اساسی‌ترین علل ناراحتی، تناسب نادرست دندان مصنوعی با ساختار دهان است. این مشکل می‌تواند از همان ابتدا وجود داشته باشد یا به مرور زمان ایجاد شود.

نادرستی در قالب‌گیری اولیه: اگر در مرحله قالب‌گیری اولیه از فک و لثه‌ها، دقت کافی صورت نگیرد، دندان مصنوعی ساخته‌شده از همان ابتدا با دهان شما همخوانی نخواهد داشت. این عدم تطابق، خود را به شکل لغزش، ایجاد صداهای کلیک‌مانند هنگام صحبت کردن یا غذا خوردن، و احساس فشار ناهمگون در نقاط مختلف نشان می‌دهد.
تغییرات طبیعی در استخوان و لثه: پس از کشیدن دندان‌های طبیعی، استخوان فک دیگر تحریکی برای حفظ حجم خود دریافت نمی‌کند و به مرور دچار تحلیل (Resorption) می‌شود. این فرآیند باعث کوچک شدن و تغییر شکل استخوان و بافت لثه‌ی روی آن می‌گردد. در نتیجه، دندان مصنوعی که در ابتدا کاملاً مناسب بود، پس از چند سال لق شده و دیگر به درستی در جای خود قرار نمی‌گیرد. این تغییرات می‌توانند نیاز به آسترکشی (Relining) یا تعویض پایه (Rebasing) دندان مصنوعی را ضروری سازند.

درد و حساسیت در مراحل اولیه

ورود یک جسم خارجی به دهان، به طور طبیعی با یک دوره سازگاری همراه است که اغلب با درد و حساسیت همراه است.

فشار بر بافت‌های نرم: لثه‌ها به طور طبیعی برای تحمل فشار جویدن از طریق ریشه دندان‌ها تکامل یافته‌اند، نه تحمل فشار مستقیم از سطح یک پروتز. در روزهای اول، این فشار جدید باعث ایجاد درد، التهاب و حساسیت شدید می‌شود. این درد معمولاً یک درد گنگ و مداوم است که ممکن است در برخی نقاط به دلیل فشار بیشتر، به دردی تیز تبدیل شود.
افزایش ترشح بزاق: حضور دندان مصنوعی در دهان، غدد بزاقی را تحریک می‌کند تا بزاق بیشتری تولید کنند. این یک واکنش طبیعی بدن به یک جسم خارجی است و معمولاً پس از چند روز تا یک هفته، با عادت کردن بدن به شرایط جدید، به حالت عادی بازمی‌گردد. برای مدیریت این دوره، می‌توان از شستشوی دهان با آب‌نمک ولرم (پس از ۲۴ ساعت اولیه) و خارج کردن دندان مصنوعی برای چند ساعت در روز (طبق توصیه دندانپزشک) برای استراحت دادن به لثه‌ها استفاده کرد.

مشکلات فشار و نقاط دردناک

فشار نامتوازن یا بیش از حد دندان مصنوعی می‌تواند منجر به ایجاد نقاط دردناک و زخم‌های مشخصی در دهان شود.

زخم‌های فشاری (Pressure Sores): این زخم‌ها در نقاطی ایجاد می‌شوند که لبه یا سطح دندان مصنوعی فشار بیشتری به لثه وارد می‌کند. این فشار مداوم، جریان خون را در آن ناحیه مختل کرده و باعث مرگ سلول‌های بافتی و ایجاد زخمی دردناک شبیه به آفت می‌شود که اگر به آن رسیدگی نشود، می‌تواند عفونی گردد.
واکنش‌های آلرژیک: اگرچه نادر است، اما برخی افراد ممکن است به مواد به کار رفته در ساخت دندان مصنوعی، مانند آکریلیک (پلاستیک صورتی‌رنگ) یا فلزات مورد استفاده در پروتزهای پارسیل، حساسیت داشته باشند. علائم این حساسیت شامل سوزش، خارش، قرمزی و التهاب گسترده در کام، زبان یا لثه‌ها است.
عفونت‌های قارچی (Stomatitis): محیط گرم و مرطوب زیر دندان مصنوعی، به‌ویژه اگر بهداشت به درستی رعایت نشود، مکان مناسبی برای رشد قارچی به نام کاندیدا آلبیکنس است. این عفونت که به آن “استوماتیت دندان مصنوعی” نیز می‌گویند، خود را به شکل لکه‌های قرمز و ملتهب در زیر دندان مصنوعی (معمولاً کام بالا) نشان می‌دهد و می‌تواند با سوزش و طعم ناخوشایند در دهان همراه باشد.

مشکلات بهداشتی و عفونت

بهداشت نامناسب، زمینه‌ساز بسیاری از مشکلات دهان و دندان برای استفاده‌کنندگان از دندان مصنوعی است.

تجمع پلاک و ذرات غذا: تمیز نکردن روزانه و صحیح دندان مصنوعی باعث می‌شود لایه‌ای چسبنده از باکتری‌ها (پلاک) و ذرات باقی‌مانده غذا روی سطح آن و در فضای بین دندان و لثه تجمع یابد. این تجمع نه تنها باعث بوی بد دهان می‌شود، بلکه لثه‌ها را تحریک کرده و منجر به التهاب (ژنژیویت) و درد می‌شود.
خشکی دهان (Xerostomia): بزاق نقش حیاتی در شستشوی طبیعی دهان، روان‌کاری بافت‌ها و کنترل باکتری‌ها دارد. عواملی مانند مصرف برخی داروها (ضدفشارخون، ضدافسردگی)، افزایش سن یا برخی بیماری‌ها می‌توانند باعث خشکی دهان شوند. در این شرایط، اصطکاک بین دندان مصنوعی و لثه‌ها افزایش یافته و خطر ایجاد زخم و عفونت به شدت بالا می‌رود.

تأثیرات بر عملکرد روزانه

ناراحتی ناشی از دندان مصنوعی می‌تواند به طور مستقیم بر کیفیت زندگی و فعالیت‌های روزمره فرد تأثیر بگذارد.

مشکل در جویدن: یادگیری نحوه جویدن با دندان مصنوعی نیازمند زمان و تمرین است. در ابتدا بهتر است از غذاهای نرم شروع کرده و سعی کنید غذا را به قطعات کوچک تقسیم کرده و به طور همزمان با هر دو طرف دهان بجوید تا فشار به طور مساوی توزیع شود و از لق شدن دندان جلوگیری گردد.
مشکل در صحبت کردن: تلفظ برخی حروف مانند “س”، “ش” یا “ف” ممکن است در ابتدا دشوار باشد. تمرین کردن با صدای بلند، مانند خواندن روزنامه یا کتاب، به زبان و عضلات دهان کمک می‌کند تا به وضعیت جدید عادت کنند.
احساس تهوع یا عق زدن: این مشکل بیشتر در مورد دندان مصنوعی فک بالا رخ می‌دهد و علت آن معمولاً بلند بودن بیش از حد لبه عقبی دندان مصنوعی است که با سقف نرم دهان (کام نرم) تماس پیدا کرده و رفلکس عق زدن را تحریک می‌کند. این مشکل معمولاً با یک تنظیم ساده توسط دندانپزشک برطرف می‌شود.

تغییرات ساختاری بلندمدت

استفاده طولانی‌مدت از دندان مصنوعی، به‌ویژه اگر به طور منظم تنظیم نشود، می‌تواند منجر به تغییرات دائمی در ساختار صورت و فک شود.

تحلیل استخوان فک: همانطور که اشاره شد، فشار دندان مصنوعی روی لثه نمی‌تواند جایگزین تحریک طبیعی ریشه دندان‌ها شود. این عدم تحریک باعث می‌شود بدن به تدریج استخوان فک را بازجذب کند. این فرآیند نه تنها باعث لق شدن دندان مصنوعی می‌شود، بلکه بر ظاهر فرد نیز تأثیر می‌گذارد و می‌تواند منجر به کوتاه‌تر شدن فاصله بین بینی و چانه و ایجاد ظاهری “پیر” و فرورفته در چهره شود.

دوره تطبیق و سازگاری

سازگاری کامل با دندان مصنوعی یک فرآیند زمان‌بر است که نیازمند صبر و حوصله است. این دوره معمولاً بین ۲ تا ۶ هفته طول می‌کشد و شامل مراحل مختلفی از عادت کردن به حس جسم خارجی، یادگیری غذا خوردن و صحبت کردن مجدد است. مراجعات منظم به دندانپزشک در این دوره برای انجام تنظیمات دقیق و برطرف کردن نقاط فشاری، نقشی حیاتی در کوتاه کردن و راحت‌تر کردن این دوره دارد.

عوامل روانشناختی

تأثیرات استفاده از دندان مصنوعی فراتر از جنبه‌های فیزیکی است و می‌تواند بر سلامت روان و اعتماد به نفس فرد نیز اثرگذار باشد.

کاهش اعتماد به نفس: نگرانی دائمی از اینکه ممکن است دندان مصنوعی هنگام خندیدن، عطسه کردن یا غذا خوردن در جمع از جای خود خارج شود، می‌تواند منجر به اضطراب اجتماعی شود. فرد ممکن است از شرکت در موقعیت‌های اجتماعی خودداری کند و منزوی شود.
تغییر در خودانگاره: از دست دادن دندان‌های طبیعی برای بسیاری از افراد نمادی از پیری و از دست دادن جوانی است. پذیرش این تغییر و عادت کردن به ظاهر جدید می‌تواند از نظر روانی چالش‌برانگیز باشد.

در نهایت، بسیار مهم است که بدانید تقریباً تمام این مشکلات قابل مدیریت یا حل هستند. ارتباط صادقانه با دندانپزشک، رعایت دقیق بهداشت، انجام تنظیمات دوره‌ای و داشتن صبر در دوره سازگاری، کلیدهای اصلی برای تبدیل دندان مصنوعی از یک منبع ناراحتی به ابزاری برای بهبود کیفیت زندگی، بازگرداندن لبخند و لذت بردن از غذا خوردن است.