انواع جراحی دندان : از کشیدن تا ایمپلنت و زیبایی
دندان‌پزشکی مدرن طیف گسترده‌ای از جراحی‌ها را برای حفظ سلامت دهان و دندان و بازگرداندن زیبایی لبخند ارائه می‌دهد. بسیاری از افراد با شنیدن نام «جراحی دندان» دچار اضطراب می‌شوند، اما آگاهی از انواع این جراحی‌ها و دلایل انجام آن‌ها می‌تواند به کاهش این نگرانی کمک کند. این جراحی‌ها از اقدامات ساده‌ای مانند کشیدن یک دندان قابل رؤیت تا فرایندهای پیچیده‌ای چون جراحی فک و صورت را در بر می‌گیرند.
هر یک از این روش‌های درمانی برای حل یک مشکل خاص طراحی شده‌اند؛ از درمان عفونت‌های ریشه گرفته تا جایگزینی دندان‌های از دست رفته و اصلاح ناهنجاری‌های فک. انتخاب نوع جراحی به وضعیت بیمار، تشخیص دندانپزشک و هدف نهایی درمان بستگی دارد. در این راهنمای جامع، به بررسی مهم‌ترین انواع جراحی‌های دندان‌پزشکی می‌پردازیم تا درک بهتری از این فرایندها و کاربرد آن‌ها پیدا کنید.
قیمت ایمپلنت دندان در تهران (جدول هزینه)
قیمت عصب کشی دندان در تهران (جدول هزینه)
۱. جراحی کشیدن دندان (اکستراکشن): اولین راه‌حل برای دندان‌های غیرقابل ترمیم
کشیدن دندان یکی از رایج‌ترین جراحی‌های دندان‌پزشکی است که معمولاً زمانی انجام می‌شود که دندان به دلیل پوسیدگی شدید، شکستگی یا بیماری لثه قابل نگهداری نباشد.
اکستراکشن ساده (Simple Extraction)
این روش برای حذف دندان‌هایی که در دهان به وضوح قابل مشاهده هستند، به کار می‌رود. دندانپزشک با استفاده از ابزارهای مخصوص، دندان را لق کرده و به‌آرامی از حفره خارج می‌کند. این فرایند معمولاً تحت بی‌حسی موضعی انجام شده و نیاز به برش جراحی ندارد.
اکستراکشن جراحی (Surgical Extraction)
زمانی که دندان به طور کامل بیرون نیامده (نهفته) یا زیر خط لثه شکسته باشد، اکستراکشن جراحی ضروری است. در این روش، جراح ممکن است نیاز به ایجاد یک برش کوچک در لثه داشته باشد تا به دندان دسترسی پیدا کند. گاهی لازم است دندان به قطعات کوچک‌تر تقسیم شود تا خروج آن آسان‌تر گردد.
کشیدن دندان عقل (Wisdom Tooth Removal)
دندان‌های عقل یا مولرهای سوم، آخرین دندان‌هایی هستند که در دهان رشد می‌کنند. به دلیل کمبود فضا در فک، این دندان‌ها اغلب به صورت نهفته، نیمه‌نهفته یا کج درمی‌آیند که می‌تواند منجر به درد، عفونت، آسیب به دندان‌های مجاور و ایجاد کیست شود. جراحی دندان عقل یکی از متداول‌ترین جراحی‌ها برای پیشگیری از این مشکلات است.
۲. جراحی اندودنتیک (ریشه دندان): راهی برای نجات دندان طبیعی
جراحی‌های اندودنتیک بر روی پالپ (مغز دندان) و بافت‌های اطراف ریشه تمرکز دارند و هدف اصلی آن‌ها حفظ دندان طبیعی است.
درمان ریشه (Root Canal Therapy)
وقتی پالپ دندان به دلیل پوسیدگی عمیق یا ضربه، دچار عفونت یا التهاب می‌شود، درمان ریشه یا عصب‌کشی انجام می‌گیرد. در این فرایند، اندودنتیست (متخصص ریشه) پالپ آسیب‌دیده را خارج کرده، کانال‌های ریشه را تمیز و ضدعفونی می‌کند و سپس آن‌ها را با مواد مخصوص پر می‌کند تا از عفونت مجدد جلوگیری شود.
آپیکوکتومی (Apicoectomy)
اگر عفونت پس از درمان ریشه در انتهای ریشه باقی بماند یا مجدداً ایجاد شود، آپیکوکتومی یا جراحی انتهای ریشه انجام می‌شود. در این روش، جراح از طریق لثه به نوک ریشه دسترسی پیدا کرده، بخش عفونی انتهای ریشه و بافت آلوده اطراف آن را برمی‌دارد و انتهای کانال را مهر و موم می‌کند.
پالپوتومی و پالپکتومی
این دو روش معمولاً برای درمان دندان‌های شیری کودکان استفاده می‌شوند. در پالپوتومی، فقط بخش تاجی پالپ (قسمت بالایی) که دچار التهاب شده، برداشته می‌شود. اما در پالپکتومی، کل پالپ دندان (هم بخش تاجی و هم ریشه) خارج می‌شود. هدف هر دو روش، کنترل درد و عفونت و حفظ دندان شیری تا زمان رویش دندان دائمی است.
۳. جراحی ایمپلنت و پیوند استخوان: جایگزینی دائمی دندان‌ها
ایمپلنت‌های دندانی بهترین و مدرن‌ترین راه‌حل برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته هستند و جراحی‌های مرتبط با آن به بازسازی ساختار استخوان و لثه کمک می‌کنند.
کاشت ایمپلنت دندانی (Dental Implant)
ایمپلنت یک پست کوچک از جنس تیتانیوم است که طی یک جراحی در استخوان فک قرار می‌گیرد. این پست مانند ریشه دندان عمل کرده و پس از جوش خوردن با استخوان (فرایندی به نام osseointegration)، پایه‌ای محکم برای نصب روکش، بریج یا پروتز دندانی فراهم می‌کند.
پیوند استخوان (Bone Grafting)
برای موفقیت‌آمیز بودن کاشت ایمپلنت، وجود حجم کافی از استخوان فک ضروری است. اگر استخوان به دلیل از دست دادن طولانی‌مدت دندان یا بیماری لثه تحلیل رفته باشد، جراحی پیوند استخوان انجام می‌شود. در این روش، از مواد استخوانی (طبیعی یا مصنوعی) برای بازسازی و تقویت ناحیه مورد نظر استفاده می‌شود.
۴. جراحی پریودنتال: مبارزه با بیماری‌های لثه
این دسته از جراحی‌ها توسط پریودنتیست (متخصص لثه) برای درمان بیماری‌های لثه و بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده انجام می‌شود.
جراحی فلپ لثه (Flap Surgery)
در موارد پیشرفته بیماری پریودنتال (پریودنتیت)، جرم و باکتری در پاکت‌های عمیق بین لثه و دندان جمع می‌شود. در جراحی فلپ، لثه به آرامی کنار زده می‌شود تا جراح بتواند به ریشه‌ها دسترسی پیدا کرده، جرم‌ها را تمیز و سطح ریشه را صاف کند. سپس لثه به جای خود بازگردانده و بخیه زده می‌شود.
پیوند لثه (Gum Graft)
تحلیل لثه باعث نمایان شدن سطح ریشه دندان می‌شود که منجر به حساسیت و افزایش خطر پوسیدگی ریشه می‌گردد. در جراحی پیوند لثه، بافتی از کام دهان یا منابع دیگر برداشته شده و به ناحیه‌ای که دچار تحلیل شده، پیوند زده می‌شود تا ریشه را بپوشاند و از پیشرفت تحلیل جلوگیری کند.
ژنژیوکتومی و افزایش طول تاج (Gingivectomy & Crown Lengthening)
ژنژیوکتومی به معنای برداشتن بافت اضافی لثه است و معمولاً برای درمان “لبخند لثه‌ای” (gummy smile) انجام می‌شود. افزایش طول تاج نیز با برداشتن مقداری از بافت لثه و استخوان، بخش بیشتری از ساختار دندان را نمایان می‌کند. این کار اغلب برای اهداف زیبایی یا برای ایجاد فضای کافی جهت نصب روکش انجام می‌شود.
۵. جراحی فک و صورت (ارتوگناتیک و ماگزیلوفاسیال)
این جراحی‌های پیچیده توسط جراحان دهان، فک و صورت برای اصلاح مشکلات ساختاری فک و صورت انجام می‌شوند.
جراحی ارتوگناتیک (Orthognathic Surgery)
این جراحی برای اصلاح ناهنجاری‌ها و بدشکلی‌های فک بالا و پایین انجام می‌شود. هدف آن بهبود عملکرد جویدن، صحبت کردن، تنفس و همچنین بهبود زیبایی و توازن چهره است. این جراحی معمولاً همراه با درمان ارتودنسی انجام می‌شود.
درمان جراحی اختلالات مفصل گیجگاهی-فکی (TMJ Surgery)
مفصل گیجگاهی-فکی (TMJ) فک پایین را به جمجمه متصل می‌کند. در موارد شدید اختلالات این مفصل که با درد، صدا، یا قفل شدن فک همراه است و به درمان‌های غیرجراحی پاسخ نمی‌دهد، ممکن است جراحی TMJ برای ترمیم یا جایگزینی مفصل ضروری باشد.
بازسازی شکستگی‌های فک و صورت
این جراحی‌ها برای ترمیم و ثابت‌سازی استخوان‌های شکسته صورت و فک که در اثر حوادثی مانند تصادف یا ضربه ایجاد شده‌اند، انجام می‌شود. هدف، بازگرداندن عملکرد طبیعی و ظاهر بیمار است.
۶. جراحی‌های زیبایی و ترمیمی: طراحی لبخند ایده‌آل
این جراحی‌ها با هدف بهبود ظاهر دندان‌ها و لبخند انجام می‌شوند و اغلب ترکیبی از هنر و علم دندان‌پزشکی هستند.
ونیرهای دندانی (Veneers)
ونیرها پوسته‌های نازکی از جنس سرامیک (پرسلن) یا کامپوزیت هستند که روی سطح جلویی دندان‌ها چسبانده می‌شوند تا رنگ، شکل، اندازه یا طول آن‌ها را بهبود بخشند و لبخندی زیبا و یکدست ایجاد کنند.
بریج و کراون (Bridge & Crown)
کراون یا روکش، کلاهکی است که روی یک دندان آسیب‌دیده یا درمان ریشه شده قرار می‌گیرد تا آن را تقویت و بازسازی کند. بریج یا پل دندانی برای پر کردن جای خالی یک یا چند دندان از دست رفته استفاده می‌شود و به دندان‌های سالم مجاور متصل می‌گردد.
بازسازی کامل قوس دندانی (Full-Arch Restoration)
این روش پیشرفته برای بیمارانی که تمام دندان‌های یک فک را از دست داده‌اند، استفاده می‌شود. در این تکنیک، یک پروتز کامل و ثابت دندانی تنها با استفاده از ۴ تا ۶ ایمپلنت در فک محکم می‌شود که راه‌حلی کارآمد و باثبات است.
۷. بیوپسی و درمان ضایعات دهانی: تشخیص و حذف توده‌ها
تشخیص زودهنگام ضایعات دهانی برای حفظ سلامت کلی بدن اهمیت حیاتی دارد.
بیوپسی بافت (Biopsy)
اگر یک ضایعه، زخم یا توده مشکوک در دهان وجود داشته باشد که پس از دو هفته بهبود نیابد، دندانپزشک ممکن است بیوپسی را توصیه کند. در این روش، نمونه کوچکی از بافت برداشته شده و برای تشخیص سلول‌های سرطانی یا سایر بیماری‌ها به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.
برداشتن کیست و تومورهای دهانی
کیست‌ها و تومورهای خوش‌خیم یا بدخیم می‌توانند در بافت‌های نرم دهان یا استخوان فک ایجاد شوند. جراحی برای برداشتن کامل این ضایعات ضروری است تا از رشد آن‌ها و آسیب به ساختارهای اطراف جلوگیری شود.
انتخاب بهترین جراحی دندان: مشاوره با متخصص کلید موفقیت است
همانطور که مشاهده کردید، دنیای جراحی‌های دندان‌پزشکی بسیار گسترده و تخصصی است. هر یک از این روش‌ها برای پاسخ به نیازی خاص طراحی شده‌اند و موفقیت آن‌ها به تشخیص صحیح، برنامه‌ریزی دقیق و مهارت متخصص بستگی دارد. از کشیدن ساده یک دندان تا جراحی‌های پیچیده فک و صورت، هدف نهایی همیشه حفظ سلامت، بهبود عملکرد و بازگرداندن زیبایی لبخند شماست.
اگر با هرگونه مشکل در دهان و دندان خود مواجه هستید، اولین و مهم‌ترین قدم، مراجعه به دندانپزشک عمومی است. او پس از معاینه اولیه، در صورت نیاز شما را به متخصص مربوطه—مانند اندودنتیست، پریودنتیست، یا جراح فک و صورت—ارجاع خواهد داد. به یاد داشته باشید که درمان به موقع نه تنها از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری می‌کند، بلکه اغلب ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر خواهد بود.
لیست پزشکان مرتبط:
رها رادفردکترا دندانپزشک | تهران- مریم اخیانیدکترای دندانپزشک | تهران
- محمدرضا زارعدکترا دندانپزشک | تهران
- بهروز مشهدی رحیمیدکترا دندانپزشک | تهران
- حمید آهنگریدکترا دندانپزشک | تهران
- محمدمهدی حائری اسدیدکترا دندانپزشک | تهران
- مهدی کریمیجراح و دکترای دندانپزشک زیبایی - ایمپلنت - فلوشیپ زیبایی از دانشگاه Genova ایتالیا- فلوشیپ تخصصی ایمپلنت از ICOI آمریکا - فلوشیپ لیزر از دانشگاه Aachen آلمان | تهران
- آزاده خلجیاندکترای دندانپزشک | تهران
- سمیرا فرنیاجراح و متخصص دندانپزشک | تهران
- ایمان رشندکترای دندانپزشک | تهران
