آیا روکش دندان می تواند باعث تغییر رنگ دندان شود؟

3 هفته پیشآخرین بروزرسانی: ۱۴۰۴-۰۵-۰۲

0 زمان تقریبی مطالعه 5 دقیقه

آیا روکش دندان می تواند باعث تغییر رنگ دندان شود؟

در این مقاله شما خواهید خواند

تغییر رنگ روکش دندان: دلایل، پیشگیری و درمان

روکش دندان یک سرمایه‌گذاری برای زیبایی لبخند شماست، اما برای حفظ درخشش و رنگ اولیه آن، نیازمند آگاهی و مراقبت است. روکش‌ها، به‌ویژه با گذشت زمان و تحت تأثیر عوامل مختلف، می‌توانند دچار تغییر رنگ شوند. این پدیده به نوع روکش، کیفیت مواد استفاده شده در لابراتوار، مهارت دندانپزشک، عادات فردی و مراقبت‌های بهداشتی بستگی دارد. در ادامه، دلایل، روش‌های پیشگیری و گزینه‌های درمانی این موضوع به تفصیل بررسی می‌شود.

قیمت روکش دندان در تهران (جدول هزینه)

چرا روکش دندان تغییر رنگ می‌دهد؟

عوامل متعددی، از سبک زندگی گرفته تا مسائل فنی، می‌توانند باعث از بین رفتن رنگ اصلی و شفافیت روکش‌های دندانی شوند.

عوامل اصلی و سبک زندگی

گذشت زمان و فرسایش طبیعی: هیچ ترمیم دندانی تا ابد ماندگار نیست. با گذشت زمان (معمولاً بین ۵ تا ۱۰ سال)، سطح روکش در اثر جویدن و تماس با مواد مختلف دچار خراش‌های میکروسکوپی می‌شود. این خراش‌های ریز می‌توانند رنگدانه‌ها و باکتری‌ها را در خود جمع کرده و به تدریج باعث کدر شدن و تغییر رنگ سطح روکش شوند.
مصرف مواد رنگ‌دار: این یکی از شایع‌ترین دلایل است. مولکول‌های رنگی (کروموژن‌ها) در برخی مواد غذایی و نوشیدنی‌ها تمایل زیادی به چسبیدن به سطوح دندانی دارند. مصرف مکرر مواردی مانند قهوه، چای، شراب قرمز، نوشابه‌های رنگی، سس سویا، سس کچاپ، زردچوبه و میوه‌هایی مانند توت‌ها می‌تواند به مرور زمان باعث ایجاد لکه‌های خارجی (Extrinsic Stains) بر روی سطح روکش شود.
استعمال دخانیات: نیکوتین و قطران (Tar) موجود در سیگار و سایر محصولات تنباکو، از سرسخت‌ترین عوامل ایجاد لکه هستند. این مواد به سرعت به سطح روکش می‌چسبند و لکه‌هایی به رنگ زرد تیره تا قهوه‌ای ایجاد می‌کنند که پاک کردن آن‌ها حتی با مسواک زدن دشوار است.

مشکلات فنی، کیفی و ساختاری

کیفیت پایین مواد: تفاوت چشمگیری بین کیفیت مواد اولیه روکش‌ها وجود دارد. استفاده از بلوک‌های سرامیکی یا رزین‌های کامپوزیت ارزان و غیراستاندارد، مقاومت روکش را در برابر تغییر رنگ به شدت کاهش می‌دهد. همچنین، کیفیت پایین مواد باندینگ (چسب روکش) می‌تواند باعث شود که این چسب در لبه‌های روکش به مرور زمان تغییر رنگ داده و از زیر روکش نیمه‌شفاف، نمایان شود.
آسیب دیدن روکش: هرگونه ضربه که منجر به ایجاد ترک‌های مویی (Microcracks) یا پریدگی‌های کوچک (Chipping) در لبه‌های روکش شود، یکپارچگی سطح آن را از بین می‌برد. این آسیب‌ها محلی برای نفوذ ذرات رنگی به لایه‌های زیرین و ایجاد لکه فراهم می‌کنند. عاداتی مانند دندان قروچه (Bruxism) یا جویدن اجسام سخت می‌تواند به راحتی به روکش آسیب بزند.
از بین رفتن لعاب سرامیکی (Glaze): روکش‌های سرامیکی (پورسلین) در لابراتوار با یک لایه شیشه‌ای بسیار نازک و شفاف به نام “لعاب” پوشانده می‌شوند. این لعاب، سطح روکش را کاملاً صاف، براق و مقاوم در برابر لکه می‌کند. استفاده از خمیردندان‌های بسیار ساینده (حاوی ذرات سیلیکای درشت) یا مسواک‌های زبر می‌تواند به مرور این لعاب محافظ را ساییده و از بین ببرد. سطح زیرین روکش که حالا بدون محافظ است، کمی متخلخل‌تر بوده و بسیار مستعد لکه‌پذیری می‌شود.
نشت در لبه‌های روکش (Marginal Leakage): اگر روکش به درستی به دندان چسبانده نشود و درز میکروسکوپی بین لبه روکش و دندان وجود داشته باشد، بزاق، باکتری‌ها و رنگدانه‌ها می‌توانند به زیر روکش نفوذ کنند. این اتفاق نه تنها باعث پوسیدگی دندان زیرین می‌شود، بلکه رنگ تیره ناشی از پوسیدگی یا نفوذ مواد، از زیر روکش (به‌خصوص روکش‌های نازک و شفاف) مشخص شده و باعث تغییر رنگ ظاهری آن می‌گردد.

تفاوت بین انواع روکش‌ها در برابر تغییر رنگ

روکش‌های پورسلین (چینی): این روکش‌ها به عنوان “استاندارد طلایی” شناخته می‌شوند. پورسلین ماده‌ای سرامیکی و غیرمتخلخل است، به این معنی که ساختار آن فاقد حفره‌های میکروسکوپی برای جذب لکه است. مقاومت آن در برابر تغییر رنگ حتی از مینای دندان طبیعی نیز بیشتر است و با مراقبت صحیح، می‌تواند رنگ و درخشش خود را برای سال‌های بسیار طولانی حفظ کند.
روکش‌های زیرکونیا: زیرکونیا نوعی سرامیک بسیار متراکم و مقاوم است. این ماده به دلیل ساختار کریستالی و غیرمتخلخل، مقاومت فوق‌العاده‌ای در برابر لکه و شکستگی دارد. روکش‌های زیرکونیا معمولاً کمی کدرتر از پورسلین هستند اما این ویژگی باعث می‌شود برای پوشاندن رنگ دندان‌های زیرین که به شدت تیره هستند، گزینه‌ای ایده‌آل باشند.
روکش‌های رزین کامپوزیت: این روکش‌ها از همان موادی ساخته می‌شوند که برای پر کردن دندان استفاده می‌شود. رزین کامپوزیت ساختاری متخلخل‌تر از سرامیک دارد و مانند یک اسفنج، مستعد جذب رنگدانه‌ها از مواد غذایی است. به همین دلیل، این نوع روکش نسبت به پورسلین و زیرکونیا بسیار آسان‌تر و سریع‌تر دچار تغییر رنگ و لکه می‌شود و برای حفظ زیبایی، نیاز به پولیش مکرر و در نهایت تعویض در بازه زمانی کوتاه‌تری دارد.

روش‌های درمان تغییر رنگ روکش

تمیز کردن حرفه‌ای: برای لکه‌های سطحی ناشی از قهوه یا سیگار، بهترین و اولین قدم مراجعه به دندانپزشک است. دندانپزشک با استفاده از ابزارهای پولیش مخصوص و خمیرهای پاک‌کننده غیرساینده که برای روکش‌ها ایمن هستند، می‌تواند این لکه‌های خارجی را بدون آسیب رساندن به سطح روکش، پاک کند.
بلیچینگ (سفید کردن دندان): این روش برای سفید کردن خودِ روکش تقریباً بی‌اثر است. مواد بلیچینگ (مانند هیدروژن پراکسید) بر روی ساختار آلی مینای دندان طبیعی تأثیر می‌گذارند، در حالی که روکش‌ها از مواد سرامیکی یا رزینی (غیرآلی) ساخته شده‌اند. بلیچینگ ممکن است دندان‌های طبیعی اطراف روکش را سفیدتر کند که این خود می‌تواند باعث ایجاد عدم تطابق رنگی بین روکش و سایر دندان‌ها شود.
تعویض روکش: اگر تغییر رنگ شدید و درونی باشد، یا اگر روکش دچار آسیب، پریدگی یا فرسایش لعاب شده باشد، تنها راه حل قطعی، تعویض کامل روکش است. در این فرآیند، دندانپزشک با دقت روکش قدیمی را برمی‌دارد، سطح دندان را تمیز و آماده می‌کند و یک روکش جدید با رنگ و فرم دلخواه شما را جایگزین می‌نماید.

پیشگیری؛ کلید حفظ زیبایی طولانی‌مدت

با رعایت نکات زیر می‌توان طول عمر و زیبایی روکش را به حداکثر رساند.

بهداشت دقیق و هوشمندانه

مسواک زدن: حداقل دو بار در روز با مسواک دارای برس نرم (Soft) مسواک بزنید. مسواک‌های زبر دشمن لعاب روکش شما هستند.
خمیردندان مناسب: از خمیردندان‌های غیرساینده یا ژل‌های دندانی استفاده کنید. از مصرف محصولاتی که به عنوان “سفیدکننده قوی” با ذرات ساینده تبلیغ می‌شوند، خودداری کنید.
نخ دندان: استفاده روزانه از نخ دندان برای تمیز کردن لبه‌های روکش در نزدیکی لثه، جایی که پلاک و لکه‌ها تجمع می‌یابند، ضروری است.
دهان‌شویه: از دهان‌شویه‌های بدون الکل استفاده کنید، زیرا الکل می‌تواند به مرور زمان پیوند بین روکش و دندان را تضعیف کند.

عادات غذایی و سبک زندگی

مدیریت مصرف: مصرف نوشیدنی‌های رنگی مانند قهوه و چای را محدود کنید.
استفاده از نی: هنگام نوشیدن مایعات رنگ‌دار، استفاده از نی تماس مستقیم آن‌ها با سطح جلویی روکش‌ها را به حداقل می‌رساند.
شستشو با آب: بلافاصله پس از مصرف غذاها و نوشیدنی‌های رنگی، دهان خود را با آب شستشو دهید تا رنگدانه‌ها قبل از نفوذ، پاک شوند.
ترک دخانیات: بهترین لطفی که می‌توانید به روکش‌ها (و سلامت کلی خود) بکنید، ترک کامل سیگار و سایر محصولات تنباکو است.

مراقبت‌های تخصصی و احتیاطی

مراجعات منظم: هر ۶ ماه یک‌بار برای معاینه و تمیز کردن حرفه‌ای به دندانپزشک مراجعه کنید تا وضعیت روکش‌ها و سلامت لثه‌های اطراف آن‌ها بررسی شود.
استفاده صحیح از دندان‌ها: از دندان‌های خود به عنوان ابزار برای باز کردن بسته‌بندی‌ها، شکستن آجیل یا جویدن یخ و ناخن استفاده نکنید. این عادات به راحتی می‌توانند باعث شکستن یا لب‌پر شدن روکش‌ها شوند.

نتیجه‌گیری

اگرچه روکش‌های دندانی، به‌خصوص انواع کامپوزیتی، می‌توانند تغییر رنگ دهند، اما این یک اتفاق حتمی نیست. با انتخاب اولیه مواد باکیفیت مانند پورسلین و زیرکونیا، شما اولین و مهم‌ترین قدم را برای مقاومت در برابر لکه‌ها برداشته‌اید. با این حال، زیبایی و دوام بلندمدت این ترمیم‌ها حاصل یک همکاری دوجانبه است: کار دقیق و هنرمندانه دندانپزشک و مراقبت‌های هوشمندانه و مستمر شما. با رعایت بهداشت و عادات صحیح، می‌توانید لبخند زیبای خود را برای سال‌های طولانی درخشان و بی‌نقص نگه دارید.