آیا روکش دندان مقاوم به شکست است؟

1 هفته پیشآخرین بروزرسانی: ۱۴۰۴-۰۵-۰۱

0 زمان تقریبی مطالعه 4 دقیقه

در این مقاله شما خواهید خواند

تحلیل جامع مقاومت روکش دندان در برابر شکستگی

روکش دندان یک ترمیم دندانپزشکی است که مانند یک کلاهک روی دندان آسیب‌دیده قرار می‌گیرد تا شکل، اندازه، استحکام و زیبایی آن را بازیابی کند. مقاومت این روکش‌ها در برابر شکستگی یک عامل حیاتی برای موفقیت طولانی‌مدت درمان است. این مقاومت به عوامل متعددی از جمله جنس روکش، طراحی آن، مهارت دندانپزشک و عادات بیمار بستگی دارد. در حالی که روکش‌های مدرن بسیار بادوام هستند، اما هیچ‌کدام کاملاً در برابر شکستگی مصون نیستند.

قیمت روکش دندان در تهران (جدول هزینه)

مقاومت انواع مختلف روکش دندان

انتخاب ماده مناسب برای روکش، تعادلی بین استحکام، زیبایی و هزینه است. هر ماده دارای ویژگی‌های منحصر به فردی است که آن را برای شرایط خاصی مناسب‌تر می‌کند.

روکش زیرکونیا (قوی‌ترین نوع)

روکش زیرکونیا که از دی‌اکسید زیرکونیوم ساخته شده، به دلیل استحکام فوق‌العاده بالا و زیست‌سازگاری عالی، به عنوان “فولاد سرامیکی” شناخته می‌شود.

مقاومت خمشی بالا: بین ۱۲۰۰ تا ۱۴۰۰ مگاپاسکال. این مقاومت بالا به روکش اجازه می‌دهد تا نیروهای شدید جویدن در دندان‌های عقبی را به راحتی تحمل کند.
استحکام: زیرکونیا تقریباً پنج برابر قوی‌تر از سرامیک‌های پرسلن سنتی است. این ویژگی آن را برای بیمارانی که دندان قروچه (براکسیسم) دارند یا عادات جویدن سنگین دارند، ایده‌آل می‌سازد.
انواع زیرکونیا: دو نوع اصلی وجود دارد: زیرکونیای جامد (Monolithic) که بسیار مقاوم است اما کمی مات به نظر می‌رسد و برای دندان‌های عقبی مناسب است، و زیرکونیای لایه‌بندی شده (Layered) که یک لایه پرسلن برای زیبایی بیشتر روی آن قرار می‌گیرد اما این لایه خارجی ممکن است دچار پریدگی (chipping) شود.

روکش‌های تمام سرامیک (پرسلن)

این روکش‌ها به دلیل زیبایی فوق‌العاده و شباهت به دندان طبیعی بسیار محبوب هستند.

انواع مختلف: شامل لیتیوم دی‌سیلیکات (مانند E-max) و پرسلن فلدسپاتیک می‌شود. روکش‌های E-max مقاومت خمشی بسیار خوبی (حدود ۴۰۰-۵۰۰ مگاپاسکال) همراه با زیبایی عالی دارند و برای دندان‌های جلویی و آسیاب کوچک گزینه‌ای فوق‌العاده هستند.
مقاومت شکستگی: بین ۷۷۰ تا ۸۹۱ نیوتن. اگرچه این مقدار از زیرکونیا کمتر است، اما برای تحمل نیروهای جویدن طبیعی کاملاً کافی است.
تحمل نیرو: این روکش‌ها می‌توانند نیروی جویدن تا ۱۴۰۰ نیوتن را تحمل کنند، اما در برابر ضربه‌های ناگهانی یا فشارهای متمرکز آسیب‌پذیرتر هستند.

روکش PFM (ترکیب فلز و سرامیک)

این روکش‌ها برای دهه‌ها استاندارد طلایی دندانپزشکی بوده‌اند و ترکیبی از استحکام فلز و زیبایی سرامیک را ارائه می‌دهند.

ساختار: یک پایه فلزی (آلیاژهای گرانبها یا غیرگرانبها) روی دندان قرار می‌گیرد و سپس یک لایه پرسلن روی آن ذوب می‌شود.
مزایا: استحکام بسیار بالا به لطف هسته فلزی.
معایب: لایه پرسلن ممکن است دچار پریدگی شود و فلز زیرین نمایان گردد. همچنین، ممکن است یک خط تیره در لبه لثه دیده شود که از نظر زیبایی خوشایند نیست.

روکش کامپوزیت

این روکش‌ها از رزین کامپوزیت (همان ماده پر کردن همرنگ دندان) ساخته می‌شوند و معمولاً یک راه‌حل موقت یا کم‌هزینه‌تر هستند.

مقاومت شکستگی: حدود ۱۸۰۰ نیوتن برای یک روکش کامل گزارش شده است، اما این عدد می‌تواند گمراه‌کننده باشد.
مقاومت خمشی: با مقاومت خمشی پایین (۷۰ تا ۱۰۰ مگاپاسکال)، این روکش‌ها در طول زمان دچار سایش و تغییر رنگ می‌شوند و برای تحمل فشارهای سنگین دندان‌های عقبی در درازمدت مناسب نیستند.

طول عمر و ماندگاری

طول عمر روکش به شدت به مراقبت بیمار و شرایط دهانی او بستگی دارد. اعداد زیر میانگین هستند و می‌توانند بسیار متغیر باشند.

نوع روکش	طول عمر متوسط	ملاحظات کلیدی
روکش سرامیکی	۱۰ تا ۱۵ سال	زیبایی عالی، اما نیاز به مراقبت در برابر ضربه دارد.
روکش زیرکونیا	۱۵ تا ۲۰ سال	بسیار مقاوم در برابر شکستگی و سایش.
روکش PFM	۱۰ تا ۱۵ سال	ریسک پریدگی لایه سرامیکی وجود دارد.
روکش فلزی	۲۰+ سال	بسیار بادوام اما فاقد زیبایی.

عوامل موثر بر شکستگی روکش

شکستگی روکش به ندرت به صورت ناگهانی اتفاق می‌افتد و معمولاً نتیجه‌ی تجمع آسیب‌های کوچک در طول زمان است.

دندان قروچه (براکسیسم): فشار مداوم و غیرطبیعی ناشی از ساییدن دندان‌ها روی هم، باعث ایجاد ترک‌های میکروسکوپی در ساختار روکش می‌شود که به مرور زمان گسترش یافته و منجر به شکستگی می‌شود.
مصرف غذاهای سفت و چسبناک: جویدن یخ، آجیل‌های سخت، ته‌دیگ یا آب‌نبات‌های سفت می‌تواند فشار آنی و متمرکزی ایجاد کند که از آستانه تحمل روکش فراتر رود. غذاهای چسبناک مانند تافی و گز می‌توانند با ایجاد نیروی کششی، چسب (سمنت) زیر روکش را ضعیف کرده و آن را لق کنند.
ضربه و تروما: حوادث ورزشی، زمین خوردن یا هر ضربه مستقیم به صورت می‌تواند باعث شکستن روکش و حتی دندان زیرین شود.
عدم تطابق بایت (اکلوژن نامناسب): اگر روکش پس از نصب “بلند” باشد و با دندان مقابل به درستی تماس نگیرد، تمام نیروی جویدن روی یک نقطه متمرکز شده و ریسک شکستگی را به شدت بالا می‌برد.
آماده‌سازی ناکافی دندان: اگر دندانپزشک به اندازه کافی از ساختار دندان تراش ندهد، ضخامت روکش در برخی نقاط کم شده و آن را به یک نقطه ضعف تبدیل می‌کند.
پوسیدگی ثانویه: اگر بهداشت در لبه‌های روکش (جایی که به دندان می‌رسد) به خوبی رعایت نشود، پوسیدگی می‌تواند در زیر آن نفوذ کرده، ساختار دندان حامی را تضعیف کند و باعث شکست کل مجموعه شود.

نیروهای وارد بر دندان:

نیروی جویدن معمولی: حدود ۷۵۰ نیوتن (۱۶۸ پوند) در ناحیه دندان‌های عقبی.
حداکثر نیروی گاز گرفتن: در افراد با دندان قروچه، این نیرو می‌تواند به بیش از ۴۰۰۰ نیوتن (۹۰۰ پوند) برسد که چندین برابر نیروی جویدن عادی است. این نشان می‌دهد چرا دندان قروچه تا این حد مخرب است.

راه‌های محافظت از روکش دندان

مراقبت صحیح می‌تواند طول عمر روکش را دو برابر کند.

رعایت بهداشت دهان به شکل وسواسی: مسواک زدن دقیق در اطراف لبه‌های روکش و استفاده روزانه از نخ دندان یا واترجت برای جلوگیری از تجمع پلاک و پوسیدگی در این ناحیه حیاتی است.
رژیم غذایی هوشمندانه: از شکستن آجیل با پوست یا جویدن یخ با دندان‌های روکش‌شده خودداری کنید. غذاهای سفت را به قطعات کوچک‌تر تقسیم کنید.
استفاده از نایت گارد: اگر دندان قروچه دارید، استفاده از محافظ شبانه (نایت گارد) یک ضرورت است، نه یک انتخاب. این وسیله نیروها را جذب و توزیع کرده و از روکش شما محافظت می‌کند.
مراجعات منظم به دندانپزشک: معاینات دوره‌ای به دندانپزشک اجازه می‌دهد تا مشکلات جزئی مانند پریدگی‌های کوچک یا مشکلات بایت را قبل از تبدیل شدن به یک شکستگی فاجعه‌بار تشخیص داده و برطرف کند.
عدم استفاده ابزاری از دندان‌ها: از دندان‌های خود برای باز کردن درب بطری، پاره کردن بسته‌بندی یا نگه داشتن اشیاء استفاده نکنید. دندان‌ها برای جویدن طراحی شده‌اند، نه کار با ابزار.

نتیجه‌گیری

روکش دندان یک سرمایه‌گذاری برای سلامت و زیبایی لبخند شماست. در حالی که مواد مدرن مانند زیرکونیا مقاومت فوق‌العاده‌ای در برابر شکستگی ارائه می‌دهند، موفقیت نهایی هر روکشی به یک تلاش تیمی بین دندانپزشک ماهر و بیمار مسئولیت‌پذیر بستگی دارد. انتخاب ماده مناسب بر اساس نیازهای فردی و رعایت دقیق نکات مراقبتی، کلید دستیابی به یک نتیجه بادوام و زیبا برای سال‌های طولانی است.