آیا دندان مصنوعی قابل تعمیر است؟
راهنمای جامع تعمیر دندان مصنوعی: از شکستگی تا ترمیم
شکستن یا آسیب دیدن دندان مصنوعی اتفاقی نگران‌کننده است که می‌تواند زندگی روزمره، از جمله توانایی صحبت کردن و غذا خوردن را مختل کند. بسیاری از افراد تصور می‌کنند با بروز چنین مشکلی، راهی جز ساخت یک پروتز جدید وجود ندارد. اما خبر خوب این است که در اغلب موارد، دندان‌های مصنوعی آسیب‌دیده قابل تعمیر هستند و می‌توان آن‌ها را با هزینه‌ای بسیار کمتر از ساخت مجدد، به حالت اولیه بازگرداند.
با این حال، تلاش برای تعمیر دندان مصنوعی در خانه با چسب‌های معمولی نه تنها بی‌فایده است، بلکه می‌تواند به پروتز آسیب بیشتری وارد کرده و ترمیم حرفه‌ای آن را نیز دشوارتر یا غیرممکن سازد. تعمیرات تخصصی توسط دندانپزشک یا در لابراتوار دندانپزشکی با استفاده از مواد و تجهیزات استاندارد انجام می‌شود تا از استحکام، ایمنی و کارایی پروتز اطمینان حاصل شود.
شایع‌ترین آسیب‌ها و شکستگی‌های دندان مصنوعی
دندان‌های مصنوعی، چه کامل و چه پارسیل (تکه‌ای)، به دلایل مختلفی ممکن است دچار آسیب شوند. آشنایی با این مشکلات به شما کمک می‌کند تا علت آسیب را بهتر درک کنید. این آسیب‌ها معمولاً در یکی از دسته‌های زیر قرار می‌گیرند:
- شکستگی یا ترک‌خوردگی در پایه آکریلیک: این شایع‌ترین نوع آسیب است که معمولاً به دلیل افتادن پروتز روی یک سطح سخت یا فشار نامتوازن هنگام جویدن رخ می‌دهد.
- شکستگی یا افتادن یک یا چند دندان: دندان‌های مصنوعی ممکن است از پایه جدا شده یا لب‌پر شوند.
- شکستگی یا خوردگی قطعات فلزی: در پروتزهای پارسیل که دارای گیره‌های فلزی هستند، این قطعات ممکن است خم شده یا بشکنند.
- سایش شدید و کاهش ارتفاع دندان‌ها: با گذشت زمان و استفاده مداوم، سطح جونده دندان‌ها ساییده شده و کارایی آن‌ها کاهش می‌یابد.
روش‌های تخصصی تعمیر دندان مصنوعی در لابراتوار
تعمیر دندان مصنوعی یک فرآیند دقیق و تخصصی است. بسته به نوع آسیب، دندانپزشک یا تکنسین لابراتوار از یکی از روش‌های زیر استفاده می‌کند.
ترمیم شکستگی کامل و ترک‌خوردگی پایه پروتز
این فرآیند که اغلب در همان روز مراجعه انجام می‌شود، شامل مراحل زیر است:
- تمیز کردن و تراز دقیق: دو قطعه شکسته شده با دقت تمیز و در کنار هم تراز می‌شوند تا فرم اصلی پروتز بازیابی شود.
- تثبیت فرم: قطعات با استفاده از موم چسبنده و گچ مخصوص در جای خود ثابت می‌شوند.
- اعمال رزین آکریلیک: رزین آکریلیک جدید در محل شکستگی اعمال شده و تحت فشار و حرارت کنترل‌شده پخت می‌شود تا اتصالی محکم ایجاد کند.
- تقویت محل شکست (اختیاری): برای افزایش دوام، گاهی یک شبکه فلزی نازک و مخفی در داخل آکریلیک قرار داده می‌شود تا از شکستگی مجدد جلوگیری کند.
جایگزینی و چسباندن دندان مصنوعی افتاده
اگر یکی از دندان‌های پروتز شما جدا شده است، آن را نگه دارید و در اسرع وقت به کلینیک مراجعه کنید.
- ابتدا محل قرارگیری دندان و خودِ دندان کاملاً پاکسازی می‌شود.
- سپس دندان با استفاده از رزین تخصصی دندانپزشکی در جای خود چسبانده می‌شود.
- پس از پخت کامل رزین، محل اتصال پرداخت و پولیش می‌شود تا سطحی صاف و یکدست داشته باشد.
بهبود فیت و پیشگیری از شکستگی با رلاین و ربیس
گاهی اوقات شکستگی پروتز به دلیل عدم تطابق آن با فک رخ می‌دهد. در این موارد، روش‌های زیر برای اصلاح فیت و جلوگیری از آسیب‌های بعدی توصیه می‌شوند.
رلاین (Relining): راهکاری برای افزایش راحتی
رلاین به معنای افزودن یک لایه جدید از مواد آکریلیک به سطح زیرین پروتز است. این کار باعث می‌شود پروتز بهتر روی لثه‌ها بنشیند، لقی آن برطرف شده و راحتی کاربر افزایش یابد.
ربیس (Rebasing): نوسازی کامل پایه دندان مصنوعی
در روش ربیس، کل ماده پایه آکریلیک پروتز تعویض می‌شود، در حالی که دندان‌های مصنوعی موجود حفظ شده و در موقعیت صحیح خود قرار می‌گیرند. این روش زمانی کاربرد دارد که پایه پروتز به شدت آسیب دیده یا تغییر رنگ داده باشد اما دندان‌ها هنوز سالم هستند.
محدودیت‌های تعمیر دندان مصنوعی: چه زمانی تعمیر ممکن نیست؟
با وجود اینکه اکثر پروتزها قابل تعمیر هستند، در برخی شرایط ترمیم امکان‌پذیر یا منطقی نیست:
- گم شدن قطعات: اگر تکه‌ای از پایه آکریلیک شکسته و گم شده باشد، بازسازی دقیق آن دشوار است و ممکن است نتیجه نهایی رضایت‌بخش نباشد.
- سایش شدید دندان‌ها: دندان‌هایی که ارتفاع و شکل آناتومیک خود را به دلیل سایش از دست داده‌اند، قابل بازیابی نیستند. در این حالت، ساخت یک پروتز جدید برای بازگرداندن کارایی جویدن ضروری است.
- شکستگی‌های مکرر: اگر یک پروتز به طور مکرر از یک نقطه مشخص می‌شکند، احتمالاً مشکل اساسی در طراحی یا فیت آن وجود دارد و ساخت پروتز جدید بهترین راه‌حل است.
مراقبت صحیح پس از تعمیر و اهمیت مراجعه به دندانپزشک
پس از تعمیر دندان مصنوعی، رعایت نکات زیر به افزایش طول عمر آن کمک شایانی می‌کند:
- از خوردن مواد غذایی بسیار سخت یا چسبنده که فشار زیادی به پروتز وارد می‌کنند، خودداری کنید.
- پروتز خود را روزانه با یک مسواک نرم و محلول‌های شستشوی مخصوص تمیز کنید.
- برای ارزیابی وضعیت پروتز و سلامت دهان، به طور منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
در نهایت، به یاد داشته باشید که تعمیر دندان مصنوعی یک راه‌حل مؤثر و اقتصادی برای بسیاری از آسیب‌هاست. برای اطمینان از دوام، ایمنی و زیبایی، هرگونه تعمیر باید توسط متخصص و با استفاده از مواد استاندارد لابراتواری انجام شود. برای ارزیابی دقیق و انتخاب بهترین روش ترمیم، همواره با دندانپزشک یا متخصص پروتزهای دندانی خود مشورت کنید.
لیست پزشکان مرتبط:
رها رادفردکترا دندانپزشک | تهران- مریم اخیانیدکترای دندانپزشک | تهران
- محمدرضا زارعدکترا دندانپزشک | تهران
- بهروز مشهدی رحیمیدکترا دندانپزشک | تهران
- حمید آهنگریدکترا دندانپزشک | تهران
- محمدمهدی حائری اسدیدکترا دندانپزشک | تهران
- مهدی کریمیجراح و دکترای دندانپزشک زیبایی - ایمپلنت - فلوشیپ زیبایی از دانشگاه Genova ایتالیا- فلوشیپ تخصصی ایمپلنت از ICOI آمریکا - فلوشیپ لیزر از دانشگاه Aachen آلمان | تهران
- آزاده خلجیاندکترای دندانپزشک | تهران
- سمیرا فرنیاجراح و متخصص دندانپزشک | تهران
- ایمان رشندکترای دندانپزشک | تهران
