آیا درمان ارتودنسی ممکن است باعث درد شود؟
درد در درمان ارتودنسی: بررسی علل، مدت زمان و روش‌های مدیریت
درمان ارتودنسی به عنوان یکی از مؤثرترین روش‌های اصلاح ناهنجاری‌های دندانی و فکی شناخته می‌شود، اما همواره سوالاتی در مورد میزان درد آن مطرح است. بر اساس یافته‌های علمی و تجربیات بالینی، درمان ارتودنسی معمولاً با درد خفیف تا متوسطی همراه است که عمدتاً در روزهای اولیه پس از نصب یا تنظیم دستگاه‌ها رخ می‌دهد. این درد که طبیعی و قابل پیش‌بینی است، معمولاً ظرف چند ساعت تا یک هفته کاهش یافته و با روش‌های مختلف قابل مدیریت می‌باشد. درک ماهیت این درد و آشنایی با راهکارهای تسکین آن می‌تواند به بیماران کمک کند تا با اطمینان بیشتری وارد فرآیند درمان شوند.
قیمت ارتودنسی در تهران (جدول هزینه)
ماهیت و علل درد ارتودنسی
درد ارتودنسی پدیده‌ای است که تقریباً همه بیماران در طول درمان تجربه می‌کنند. مطالعات نشان می‌دهند که بیش از ۹۵ درصد افراد تحت درمان ارتودنسی، تجربه درد را گزارش کرده‌اند. این درد عمدتاً ناشی از فشار ملایمی است که دستگاه‌های ارتودنسی برای جابجایی تدریجی دندان‌ها اعمال می‌کنند.
مکانیسم ایجاد درد
مکانیسم اصلی ارتودنسی بر پایه وارد کردن فشار کنترل‌شده بر روی دندان‌ها و بافت‌های اطراف استوار است. این فشار باعث ایجاد واکنش التهابی در لیگامان پریودنتال می‌شود که منجر به احساس درد ناشی از حرکت دندان‌ها خواهد شد. سیم‌ها و نوارهای لاستیکی فشار مداومی بر روی دندان‌ها وارد می‌کنند تا آن‌ها را به آرامی صاف کنند، که این فرآیند مدتی زمان می‌برد تا دهان به آن عادت کند.
همچنین، تغییرات در جریان خون پس از اعمال نیروی ارتودنسی نیز نقش مهمی در ایجاد درد ایفا می‌کند. براکت‌ها و سیم‌های ارتودنسی می‌توانند به داخل گونه‌ها و لب‌ها ساییده شده و باعث تحریک یا زخم داخل دهان شوند.
عوامل تأثیرگذار بر شدت درد
درد ارتودنسی به عوامل مختلفی بستگی دارد که آن را از فردی به فرد متغیر می‌سازد. سن، جنسیت، آستانه درد، میزان نیروی اعمال‌شده و حتی مواردی مانند وضعیت عاطفی، میزان استرس، و تجربه‌های قبلی بیمار از درد نیز در تحمل درد ارتودنسی مؤثر هستند. از آنجایی که احساس درد نسبی است، حتی بیماران با نحوه درمان و نوع دهان و دندان مشابه ممکن است دردهای متفاوتی را تجربه کنند.
زمان‌بندی و مدت درد ارتودنسی
آغاز درد پس از نصب
خوشبختانه، فرآیند نصب براکت‌های ارتودنسی خود دردناک نیست. معمولاً یک تا دو ساعت طول می‌کشد تا براکت‌ها به دندان‌ها متصل شوند و این فرآیند هیچ دردی نخواهد داشت. اما ظرف چند ساعت پس از اتمام جلسه، درد شروع شده و احتمالاً تا یک هفته که بیمار به بریس‌های ارتودنسی عادت کند، ادامه خواهد داشت.
درد ارتودنسی معمولاً در عرض چهار ساعت اول شروع می‌شود، در ۲۴ ساعت بعدی افزایش می‌یابد و سپس در عرض ۷ روز کاهش می‌یابد. بیشترین میزان درد مربوط به جلسه اول درمان است و در مراجعات بعدی، با فعال‌سازی اپلاینس‌ها ممکن است درد کمی احساس شود.
مدت درد و روند بهبودی
درد ارتودنسی به صورت ملایم بوده و دندان‌ها نسبت به فشار کاملاً حساس می‌باشند. طول مدت درد معمولاً ۳ تا ۴ روز طول می‌کشد و سپس تا فعال‌سازی بعدی دردی احساس نمی‌شود. در برخی موارد، این درد ممکن است تا یک هفته یا حداکثر یک ماه وجود داشته باشد که دردی خفیف و ناچیز است.
بعد از پنج روز تا یک هفته، هرگونه ناراحتی اولیه مرتبط با بریس‌ها باید برطرف شود یا تا حد زیادی بهبود یابد. دندان‌ها به تدریج با بریس‌ها سازگار می‌شوند و غذا خوردن باید بسیار راحت‌تر باشد.
روش‌های مدیریت و تسکین درد
داروهای مسکن
یکی از بدیهی‌ترین راه‌های تسکین درد ارتودنسی، استفاده از مسکن‌هایی مانند ایبوپروفن و استامینوفن است. این داروها می‌توانند به کاهش درد آروارها و لثه کمک کنند. ایبوپروفن، به عنوان یک داروی ضدالتهابی غیراستروئیدی، با کاهش درد و التهاب در منبع عمل می‌کند و زمانی که درد ارتودنسی با تورم یا التهاب لثه همراه باشد، می‌تواند مفید باشد.
توصیه می‌شود بیماران یک ساعت پیش از مراجعه به ارتودنتیست مسکن مصرف کنند تا درد و ناراحتی کمتری احساس کنند. همچنین، جویدن آدامس به طور مکرر در طی ۸ ساعت اول بعد از فعال‌سازی اپلاینس‌های ارتودنسی و قبل از شروع درد نیز توصیه می‌شود.
روش‌های غیردارویی
کمپرس سرد و یخ
کمپرس سرد روشی ساده و مؤثر برای کاهش تورم و بی‌حس کردن ناحیه اطراف لکه‌های درد ناشی از دستگاه‌های ارتودنسی است. این روش با انقباض رگ‌های خونی و کاهش جریان خون در ناحیه آسیب‌دیده عمل می‌کند که می‌تواند به کاهش ناراحتی کمک کند. برای استفاده از کمپرس سرد، تکه‌های یخ را در یک پارچه تمیز قرار داده و حدود ۱۵-۲۰ دقیقه در قسمت بیرونی گونه نگه دارید.
همچنین، مکیدن آرام تکه‌های یخ روش دیگری برای تسکین درد ارتودنسی و کاهش التهاب محسوب می‌شود. دمای سرد مکعب یخ می‌تواند به طور موقت ناحیه درد را بی‌حس کند و هرگونه التهاب را کاهش دهد.
بی‌حس‌کننده‌های موضعی
بی‌حس‌کننده‌های موضعی خوراکی به صورت ژل یا پماد هستند و می‌توانند مستقیماً در نواحی دهان که به دلیل بریس‌ها یا سیم‌ها دچار درد می‌شوند، استفاده شوند. این بی‌حس‌کننده‌ها حاوی عوامل بی‌حس‌کننده موضعی مانند بنزوکائین هستند که مانع از انتقال سیگنال‌های درد از انتهای عصبی به مغز می‌شود.
استفاده از موم ارتودنسی
یکی از مشکلاتی که ممکن است برای بیماران ایجاد شود، زخم‌های داخل دهان حین ارتودنسی می‌باشد. در این حالت، استفاده از موم‌ها و وکس‌های ارتودنسی می‌تواند برای حل این مشکل و تسکین درد مفید باشد. اگر بند یا براکت بیمار را اذیت می‌کند، می‌توان آن را با موم ارتودنسی بپوشاند.
نکات تغذیه‌ای در دوره درد
در طول دوره درد ارتودنسی، رعایت نکات تغذیه‌ای خاصی توصیه می‌شود. مصرف غذاهای نرم مانند سوپ، آش و پوره سیب‌زمینی در روزهای اولیه پس از نصب یا تنظیم براکت‌ها پیشنهاد می‌شود. از طرف دیگر، باید از غذاهای سفت، چسبناک، جویدنی و ترد اجتناب کرد زیرا می‌توانند سیم‌ها و براکت‌ها را بشکنند و درد را تشدید کنند.
برخی نیز خوردن خوراکی با قوام متوسط را به خوردن مسکن برای تحمل درد ارتودنسی ترجیح می‌دهند. این کار باعث خون‌رسانی بیشتر به ریشه دندان شده و کاهش درد می‌شود. بنابراین، به بهانه احساس درد، نباید تماماً از جویدن اجتناب کرد.
نتیجه‌گیری
درمان ارتودنسی اگرچه می‌تواند در مراحل اولیه با درد خفیف تا متوسطی همراه باشد، اما این درد طبیعی و قابل مدیریت است. درد معمولاً چند ساعت پس از نصب یا تنظیم دستگاه‌ها شروع شده و ظرف یک هفته کاهش می‌یابد. با استفاده از روش‌های مختلف مدیریت درد شامل مسکن‌ها، کمپرس سرد، بی‌حس‌کننده‌های موضعی و رعایت نکات تغذیه‌ای، می‌توان این دوره را با راحتی بیشتری گذراند.
مهم است که بیماران بدانند درد ارتودنسی نشانه‌ای از موفقیت درمان است و فشار وارد شده به دندان‌ها برای حرکت آن‌ها ضروری می‌باشد. در صورت تجربه درد شدید یا طولانی‌مدت، توصیه می‌شود با متخصص ارتودنسی مشورت کنند. با توجه به فواید طولانی‌مدت درمان ارتودنسی در بهبود زیبایی و عملکرد دندان‌ها، تحمل این درد موقت کاملاً ارزشمند خواهد بود.
لیست پزشکان مرتبط:
رها رادفردکترا دندانپزشک | تهران- مریم اخیانیدکترای دندانپزشک | تهران
- محمدرضا زارعدکترا دندانپزشک | تهران
- بهروز مشهدی رحیمیدکترا دندانپزشک | تهران
- حمید آهنگریدکترا دندانپزشک | تهران
- محمدمهدی حائری اسدیدکترا دندانپزشک | تهران
- مهدی کریمیجراح و دکترای دندانپزشک زیبایی - ایمپلنت - فلوشیپ زیبایی از دانشگاه Genova ایتالیا- فلوشیپ تخصصی ایمپلنت از ICOI آمریکا - فلوشیپ لیزر از دانشگاه Aachen آلمان | تهران
- آزاده خلجیاندکترای دندانپزشک | تهران
- سمیرا فرنیاجراح و متخصص دندانپزشک | تهران
- ایمان رشندکترای دندانپزشک | تهران
