تحقیقات جدید نشان داده اند که ترمیم دندان مقاوم تر از گذشته هستند
آیا ترمیم‌های دندان در مطالعات جدید مقاوم‌تر از گذشته گزارش شده‌اند؟
تحقیقات اخیر در حوزه مواد و تکنیک‌های ترمیم دندان نشان‌دهنده پیشرفت‌های قابل‌توجهی در دوام و طول عمر ترمیم‌ها نسبت به گذشته بوده است. این پیشرفت‌ها صرفاً به افزایش استحکام محدود نمی‌شوند، بلکه شامل بهبود خواص بیولوژیکی و عملکردی مواد نیز می‌گردند. مهم‌ترین دستاوردها را می‌توان در چهار دسته اصلی خلاصه کرد:
قیمت ترمیم دندان در تهران (جدول هزینه)
۱. کامپوزیت‌های خودترمیم‌شونده (Self-Healing Composites)
مفهوم خودترمیمی، که از مهندسی مواد پیشرفته الهام گرفته شده، اکنون به دندانپزشکی راه یافته است. مطالعات بر روی کامپوزیت‌های دندانی حاوی میکروکپسول‌های مملو از مایع ترمیم‌کننده نشان داده‌اند که این مواد می‌توانند در برابر خستگی و ایجاد ترک‌های میکروسکوپی مقاومت کنند.
- مکانیسم عمل: هنگامی که یک ترک در ماده ایجاد می‌شود، میکروکپسول‌های موجود در مسیر ترک می‌شکنند و مایع پلیمری ترمیم‌کننده (healing agent) را آزاد می‌کنند. این مایع به درون ترک جریان یافته و در حضور یک کاتالیزور که در ماتریس کامپوزیت پراکنده است، پلیمریزه شده و ترک را “ترمیم” می‌کند.
- نتایج چشمگیر: کامپوزیت‌های خودترمیم‌شونده که با سیلان متاكریلات (MA-silane) و ۵٪ وزنی میکروکپسول فرموله شده‌اند، پس از تحریک شکستگی، تا ۵۸۰±۱۵٪ بهبود در طول عمر خستگی (fatigue life) نشان داده‌اند. این افزایش، که حدود پنج برابر کارایی ترمیم‌شده‌ی گروه‌های کنترل است، پتانسیل این مواد را برای کاهش چشمگیر شکست ترمیم‌ها در نواحی تحت فشار بالا مانند دندان‌های خلفی نشان می‌دهد.
۲. نانوکامپوزیت‌ها و تقویت‌کننده‌های نانو
گنجاندن نانوذرات (مانند نانوسیلیکا و نانوزیرکونیا) در ساختار کامپوزیت‌های رزینی، انقلابی در خواص فیزیکی و مکانیکی این مواد ایجاد کرده است.
- کاهش انقباض پلیمریزاسیون: یکی از بزرگترین چالش‌های کامپوزیت‌های سنتی، انقباض (shrinkage) حین سفت شدن (پلیمریزاسیون) است که می‌تواند منجر به ایجاد فاصله در لبه‌های ترمیم و پوسیدگی ثانویه شود. نانوذرات با اشغال فضای بیشتر و کاهش حجم ماتریس رزینی، این انقباض را تا ۵۰٪ کاهش می‌دهند.
- افزایش دوام و زیبایی: این مواد نه تنها سختی و مقاومت سایشی بالاتری دارند، بلکه به دلیل اندازه بسیار کوچک ذرات، قابلیت پولیش‌پذیری فوق‌العاده‌ای داشته و جلای سطحی خود را برای مدت طولانی حفظ می‌کنند. این ویژگی‌ها سبب دوام و زیبایی بیشتر ترمیم‌ها، هم در دندان‌های قدامی (که زیبایی اهمیت بالایی دارد) و هم در دندان‌های خلفی (که تحت فشار جویدن هستند)، شده است.
۳. نانوکامپوزیت‌های آزادکننده یون کلسیم–فسفات (NACP)
این دسته از مواد، مرز بین یک ماده ترمیمی “غیرفعال” و یک عامل درمانی “فعال” را جابجا کرده‌اند. کامپوزیت‌های حاوی نانوذرات آمورف کلسیم فسفات (ACP) خواص بیواکتیو از خود نشان می‌دهند.
- محافظت بیولوژیکی: این مواد قادرند در پاسخ به کاهش pH محیط دهان (شرایط اسیدی ناشی از فعالیت باکتری‌ها)، یون‌های کلسیم و فسفات آزاد کنند. این یون‌ها مواد اولیه برای رمینرالیزاسیون (معدنی شدن مجدد) ساختار دندان در لبه‌های ترمیم هستند و به پیشگیری از پوسیدگی ثانویه کمک می‌کنند.
- استحکام پایدار: علاوه بر توانایی در آزادسازی یون، این نانوکامپوزیت‌ها پس از دو سال قرارگیری در شرایط شبیه‌سازی‌شده در آب، استحکام خمشی (flexural strength) و مدول الاستیسیته‌ای بالاتر از کامپوزیت‌های تجاری مرجع را از خود نشان دادند. این ترکیب منحصربه‌فرد از دوام مکانیکی و قابلیت ضدپوسیدگی، NACP را به‌عنوان گزینه‌ای ایده‌آل برای ترمیم‌های استرس‌پذیر در بیماران با ریسک بالای پوسیدگی معرفی می‌کند.
۴. سرامیک‌های زیرکونیا و انواع مونولیتی (Monolithic Zirconia)
زیرکونیا به دلیل استحکام بسیار بالا به “فولاد سرامیکی” مشهور است. نسل‌های جدید این ماده، مشکلات زیبایی‌شناختی نسل‌های اولیه را برطرف کرده‌اند.
- برتری ساختاری مونولیتی: روکش‌های زیرکونیای سنتی به‌صورت لایه‌ای (layered) ساخته می‌شدند؛ یک هسته زیرکونیایی بسیار محکم که با یک لایه سرامیک فلدسپاتیک (برای زیبایی) پوشانده می‌شد. نقطه ضعف این روش، احتمال پریدگی (chipping) لایه سرامیکی رویی بود. روکش‌های مونولیتی از یک بلوک یکپارچه زیرکونیا ساخته می‌شوند و این نقطه ضعف را حذف می‌کنند.
- شواهد بالینی قوی: مطالعه‌ای که طول عمر ۱۱۴۳ ترمیم زیرکونیا را بررسی کرد، نشان داد نرخ بقای ترمیم‌های مونولیتی پس از چند سال ۱۰۰٪ و در ترمیم‌های لایه‌ای ۹۵/۸٪ بوده است. اختلاف معنی‌دار آماری (p = 0.027) و نسبت خطر ۰.۳۴، برتری چشمگیر دوام مونولیتی زیرکونیا را تأیید می‌کند. امروزه با بهبود شفافیت زیرکونیا، استفاده از انواع مونولیتی حتی برای دندان‌های قدامی نیز گسترش یافته است.
ارزیابی کلی و چشم‌انداز آینده
در مجموع، پژوهش‌های سال‌های اخیر مؤید یک جهش کیفی در مقاومت و طول عمر ترمیم‌های دندانی هستند. این پیشرفت از طریق به‌کارگیری فناوری نانو، مواد خودترمیم‌شونده و سرامیک‌های پیشرفته مونولیتی حاصل شده است. روند کلی به سمت موادی است که نه تنها ساختار از دست رفته دندان را جایگزین می‌کنند، بلکه به‌طور فعال از ساختار باقی‌مانده محافظت نیز می‌نمایند.
با این حال، باید توجه داشت که برخی مواد نوظهور مانند رزين‌های «بیواکتیو» (bioactive) در مطالعات بالینی مستقل، لزوماً نتایج بهتر یا متفاوتی در جلوگیری از پوسیدگی ثانویه یا افزایش دوام ترمیم‌ها نشان نداده‌اند و عملکردی مشابه با کامپوزیت‌های مرسوم داشته‌اند. این امر نشان می‌دهد که موفقیت یک ترمیم، علاوه‌بر نوع ماده، به عوامل متعددی از جمله تکنیک دقیق دندانپزشک، شرایط بیمار و رعایت بهداشت دهان بستگی دارد. بنابراین، انتخاب مواد ترمیمی می‌بایست بر اساس یک ارزیابی جامع از نیازهای کلینیکی، ریسک فاکتورهای بیمار و جدیدترین شواهد بالینی معتبر انجام گیرد.
لیست پزشکان مرتبط:
رها رادفردکترا دندانپزشک | تهران- مریم اخیانیدکترای دندانپزشک | تهران
- محمدرضا زارعدکترا دندانپزشک | تهران
- بهروز مشهدی رحیمیدکترا دندانپزشک | تهران
- حمید آهنگریدکترا دندانپزشک | تهران
- محمدمهدی حائری اسدیدکترا دندانپزشک | تهران
- مهدی کریمیجراح و دکترای دندانپزشک زیبایی - ایمپلنت - فلوشیپ زیبایی از دانشگاه Genova ایتالیا- فلوشیپ تخصصی ایمپلنت از ICOI آمریکا - فلوشیپ لیزر از دانشگاه Aachen آلمان | تهران
- آزاده خلجیاندکترای دندانپزشک | تهران
- سمیرا فرنیاجراح و متخصص دندانپزشک | تهران
- ایمان رشندکترای دندانپزشک | تهران
-
-
