آیا باید دندان مصنوعی را در شب از دهان خارج کنیم؟
آیا باید دندان مصنوعی را در شب از دهان خارج کنیم؟ راهنمای جامع
استفاده از دندان مصنوعی گامی مهم در بازیابی توانایی جویدن، زیبایی لبخند و کیفیت زندگی است. با این حال، مراقبت صحیح از آن، به‌ویژه در طول شب، نقشی حیاتی در حفظ سلامت دهان و افزایش طول عمر خود دندان مصنوعی دارد. به‌طور کلی، توصیه قاطع اکثر متخصصان بهداشت دهان و دندان این است که دندان مصنوعی را هنگام خواب از دهان خارج کرده و در محلول مخصوص یا آب ساده قرار دهید. این کار یک عادت ساده نیست، بلکه یک ضرورت پزشکی با مزایای متعدد برای سلامت لثه‌ها، استخوان فک و حتی سلامت عمومی بدن است.
قیمت دندان مصنوعی در تهران (جدول هزینه)
فواید خارج‌کردن دندان مصنوعی در شب
خارج‌کردن دندان مصنوعی برای حداقل ۶ تا ۸ ساعت در شبانه‌روز، فرصتی طلایی برای استراحت و بازسازی بافت‌های دهان فراهم می‌کند. دلایل اهمیت این کار عبارتند از:
- استراحت لثه‌ها و بافت نرم: لثه‌ها و سقف دهان برای تحمل فشار مداوم دندان مصنوعی طراحی نشده‌اند. این فشار دائمی می‌تواند جریان خون به بافت‌های زیرین را مختل کرده و موجب التهاب مزمن، قرمزی، تورم و ایجاد زخم‌های دردناک شود. خارج کردن دندان مصنوعی در شب به بافت‌ها اجازه می‌دهد تا “نفس بکشند”، جریان خون به حالت طبیعی بازگردد و هرگونه التهاب یا آسیب جزئی ترمیم شود.
- جلوگیری از رشد باکتری و قارچ: فضای زیر دندان مصنوعی، محیطی گرم، مرطوب و تاریک است که بهترین شرایط را برای تکثیر میکروب‌ها فراهم می‌کند. شایع‌ترین مشکل ناشی از این وضعیت، استوماتیت دندانی (Denture Stomatitis) است که نوعی عفونت قارچی ناشی از رشد بیش از حد قارچ کاندیدا آلبیکنس می‌باشد. این عارضه با قرمزی و التهاب شدید در ناحیه‌ای که دندان مصنوعی قرار می‌گیرد، مشخص می‌شود و گاهی با سوزش همراه است. خارج کردن و تمیز کردن دندان مصنوعی این چرخه را متوقف می‌کند.
- کاهش خطر پنومونی (ذات‌الریه): این یکی از مهم‌ترین و کمتر شناخته‌شده‌ترین دلایل است. مطالعات علمی معتبر نشان داده‌اند که سالمندان، به‌ویژه افراد بستری در مراکز مراقبتی که با دندان مصنوعی می‌خوابند، به طور قابل توجهی در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به پنومونی هستند. باکتری‌های مضر که روی سطح دندان مصنوعی تجمع می‌یابند، می‌توانند همراه با بزاق به داخل مجاری تنفسی و ریه‌ها راه یافته (آسپیراسیون) و باعث عفونت‌های جدی ریوی شوند.
- کاهش و کند کردن روند تحلیل استخوان فک: استخوان فک برای حفظ تراکم و شکل خود به تحریک طبیعی ریشه دندان‌ها نیاز دارد. پس از کشیدن دندان‌ها، این استخوان به طور طبیعی شروع به تحلیل رفتن می‌کند. فشار مداوم و غیرطبیعی دندان مصنوعی می‌تواند این روند را تسریع کند. خارج کردن دندان مصنوعی در شب، این فشار دائمی را از روی استخوان برداشته و به کند شدن روند تحلیل آن کمک می‌کند. این امر در درازمدت باعث می‌شود دندان مصنوعی شما برای مدت طولانی‌تری فیت و مناسب باقی بماند.
عوارض و خطرات خوابیدن با دندان مصنوعی
نگه‌داشتن دندان مصنوعی هنگام خواب، فراتر از یک عادت نادرست، می‌تواند منجر به مشکلات جدی و آزاردهنده‌ای شود:
- بوی بد دهان (هالیتوزیس) و خشکی دهان: دندان مصنوعی جریان طبیعی بزاق را در دهان مسدود می‌کند. بزاق نقش کلیدی در شستشوی ذرات غذا، کنترل باکتری‌ها و خنثی‌سازی اسیدها دارد. کاهش جریان بزاق در زیر دندان مصنوعی، منجر به تجمع پلاک میکروبی، تجزیه ذرات غذا و در نتیجه ایجاد بوی بسیار نامطبوع و خشکی آزاردهنده دهان می‌شود.
- زخم، نقاط فشار و درد موضعی: با گذشت زمان، شکل استخوان فک و لثه‌ها تغییر می‌کند، اما شکل دندان مصنوعی ثابت می‌ماند. این عدم تطابق باعث ایجاد “نقاط فشار” می‌شود که در اثر استفاده مداوم، به زخم‌های دردناک (Ulcer) تبدیل می‌شوند. خوابیدن با دندان مصنوعی این فشار را ۲۴ ساعته کرده و فرصت بهبودی را از این نقاط می‌گیرد.
- افزایش احتمال عفونت‌های دهانی: همانطور که ذکر شد، ریسک استوماتیت قارچی به شدت افزایش می‌یابد. علاوه بر این، تجمع پلاک باکتریایی می‌تواند منجر به التهاب لثه (مشابه ژنژیویت) در بافت‌های اطراف دندان مصنوعی شود و سلامت کلی دهان را به خطر بیندازد.
نکات کلیدی مراقبتی و توصیه نهایی
برای اطمینان از سلامت دهان و دوام دندان مصنوعی خود، این چهار مرحله را به بخشی از روتین روزانه خود تبدیل کنید:
- تمیز کردن روزانه و صحیح: هر شب پس از خارج کردن دندان مصنوعی، آن را با یک برس مخصوص دندان مصنوعی (که زبری مناسبی دارد و سطح آن را خراش نمی‌دهد) و یک تمیزکننده غیرساینده مانند صابون مایع ملایم یا محلول‌های مخصوص بشویید. هرگز از خمیردندان‌های معمولی استفاده نکنید، زیرا مواد ساینده موجود در آنها سطح دندان مصنوعی را خراش داده و آن را مستعد تجمع بیشتر لک و باکتری می‌کند.
- نگهداری در محیط مرطوب: دندان مصنوعی باید همیشه مرطوب بماند تا دچار تابیدگی و تغییر شکل نشود. آن را در یک لیوان آب ساده یا محلول‌های ضدعفونی‌کننده مخصوص دندان مصنوعی غوطه‌ور کنید. از آب داغ پرهیز کنید، زیرا می‌تواند باعث تغییر شکل پلاستیک (آکریل) آن شود.
- بهداشت دهان بدون دندان مصنوعی: پس از خارج کردن دندان، لثه‌ها، زبان و سقف دهان خود را با یک مسواک بسیار نرم یا یک پارچه/گاز تمیز و مرطوب به آرامی ماساژ دهید. این کار پلاک میکروبی را پاک کرده، گردش خون را تحریک می‌کند و به سلامت بافت‌ها کمک شایانی می‌نماید.
- مراجعات منظم به دندانپزشک: حداقل سالی یک یا دو بار به دندانپزشک خود مراجعه کنید. در این جلسات، دندانپزشک فیت بودن دندان مصنوعی را بررسی می‌کند (در صورت نیاز آن را تنظیم یا آسترگیری (Relining) می‌کند)، سلامت بافت‌های دهان شما را ارزیابی کرده و غربالگری سرطان دهان را انجام می‌دهد.
نتیجه‌گیری نهایی:
خارج کردن دندان مصنوعی در شب یک انتخاب نیست، بلکه یک سرمایه‌گذاری ضروری برای سلامت شماست. با رعایت این نکات ساده، نه تنها سلامت لثه‌ها و استخوان فک خود را تضمین می‌کنید و عمر مفید دندان مصنوعی را افزایش می‌دهید، بلکه خطر ابتلا به عفونت‌های جدی دهانی و ریوی را نیز به طور چشمگیری کاهش خواهید داد.
لیست پزشکان مرتبط:
رها رادفردکترا دندانپزشک | تهران- مریم اخیانیدکترای دندانپزشک | تهران
- محمدرضا زارعدکترا دندانپزشک | تهران
- بهروز مشهدی رحیمیدکترا دندانپزشک | تهران
- حمید آهنگریدکترا دندانپزشک | تهران
- محمدمهدی حائری اسدیدکترا دندانپزشک | تهران
- مهدی کریمیجراح و دکترای دندانپزشک زیبایی - ایمپلنت - فلوشیپ زیبایی از دانشگاه Genova ایتالیا- فلوشیپ تخصصی ایمپلنت از ICOI آمریکا - فلوشیپ لیزر از دانشگاه Aachen آلمان | تهران
- آزاده خلجیاندکترای دندانپزشک | تهران
- سمیرا فرنیاجراح و متخصص دندانپزشک | تهران
- ایمان رشندکترای دندانپزشک | تهران
