آیا استفاده از چسب دندان مصنوعی ضرر دارد؟
عوارض چسب دندان مصنوعی: آیا استفاده از آن بی‌خطر است؟
چسب دندان مصنوعی برای بسیاری از افراد به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره تبدیل شده است. این محصول به بهبود کیفیت زندگی کمک می‌کند، اما استفاده نادرست از آن می‌تواند خطراتی به همراه داشته باشد. در این مطلب، به بررسی جامع عوارض احتمالی چسب دندان مصنوعی و راهکارهای استفاده ایمن از آن می‌پردازیم.
قیمت دندان مصنوعی در تهران (جدول هزینه)
۱. مسمومیت با روی (زینک)؛ بزرگ‌ترین خطر پنهان
یکی از جدی‌ترین نگرانی‌ها در مورد چسب‌های دندان مصنوعی، وجود روی (Zinc) در فرمولاسیون برخی از آن‌هاست. روی برای افزایش قدرت چسبندگی به این محصولات اضافه می‌شود. بدن انسان به مقدار کمی روی نیاز دارد، اما دریافت بیش از حد آن از طریق بلعیدن ناخواسته و جذب مخاطی چسب در درازمدت، می‌تواند منجر به مسمومیت با روی شود.
علائم و خطرات مسمومیت با روی:
- آسیب عصبی (نوروپاتی): این شایع‌ترین عارضه مسمومیت با روی است و با علائمی مانند بی‌حسی، سوزن‌سوزن شدن یا ضعف در دست‌ها و پاها خود را نشان می‌دهد. در موارد شدید، می‌تواند منجر به اختلال در راه رفتن و از دست دادن تعادل شود.
- کمبود مس: جذب بیش از حد روی در بدن، مانع از جذب مس می‌شود. کمبود مس نیز به نوبه خود باعث کم‌خونی، مشکلات عصبی و تضعیف سیستم ایمنی می‌گردد.
- گزارش‌های موردی: مطالعات موردی نشان داده‌اند بیمارانی که به طور مداوم و در مقادیر زیاد (مثلاً بیش از یک یا دو تیوب در هفته) از چسب‌های حاوی روی استفاده کرده‌اند، دچار آسیب‌های عصبی جدی شده‌اند.
راهکار: خوشبختانه امروزه بسیاری از برندهای معتبر مانند Fixodent و Polygrip، محصولات خود را با فرمولاسیون «بدون روی» (Zinc-Free) عرضه می‌کنند. هنگام خرید، حتماً برچسب محصول را بررسی کرده و از انواع بدون روی استفاده کنید.
۲. مشکلات گوارشی ناشی از بلعیدن چسب
اگرچه بلعیدن مقادیر بسیار کم چسب همراه با بزاق طبیعی است، اما استفاده بیش از حد از آن می‌تواند منجر به بلعیدن حجم بیشتری از مواد شیمیایی شود. این مسئله می‌تواند سیستم گوارش را تحت تأثیر قرار دهد.
عوارض گوارشی احتمالی:
- درد معده و حالت تهوع
- یبوست یا اختلال در حرکات روده
- در موارد بسیار نادر و مصرف شدید، احتمال انسداد روده نیز گزارش شده است.
راهکار: همیشه از حداقل مقدار ممکن چسب استفاده کنید. یک قانون خوب این است: «کمتر، بهتر است». اگر پس از قرار دادن دندان مصنوعی، چسب از کناره‌ها بیرون می‌زند، به این معناست که بیش از حد از آن استفاده کرده‌اید.
۳. تحلیل استخوان فک و نقش پروتز نامناسب
دندان مصنوعی باید کاملاً بر روی لثه و استخوان فک منطبق باشد. چسب دندان مصنوعی یک راه‌حل موقت برای افزایش ثبات است، نه یک درمان برای پروتز لق یا نامناسب.
زمانی که پروتز دندانی به درستی در جای خود قرار نمی‌گیرد، فضای خالی بین آن و لثه ایجاد می‌شود. برخی افراد تلاش می‌کنند این فضا را با حجم زیادی از چسب پر کنند. این کار بسیار خطرناک است زیرا:
- فشار نامتوازن: چسب نمی‌تواند فشار جویدن را به طور یکنواخت توزیع کند. این فشارهای نامتوازن و نقطه‌ای، روند تحلیل و از بین رفتن استخوان فک را تسریع می‌کند.
- تأخیر در درمان: استفاده از چسب برای جبران لقی دندان باعث می‌شود فرد مراجعه به دندانپزشک برای تنظیم مجدد (ریلاین) یا تعویض پروتز را به تعویق بیندازد و آسیب بیشتری به استخوان فک وارد شود.
راهکار: اگر احساس می‌کنید دندان مصنوعی شما لق شده و برای ثابت نگه داشتن آن به مقدار فزاینده‌ای از چسب نیاز دارید، فوراً به دندانپزشک مراجعه کنید.
۴. واکنش‌های آلرژیک و سمیت موضعی در دهان
برخی افراد ممکن است به ترکیبات موجود در چسب دندان مصنوعی حساسیت داشته باشند. این واکنش‌ها می‌توانند باعث تحریک بافت نرم دهان شوند.
علائم واکنش آلرژیک:
- قرمزی، تورم یا سوزش لثه‌ها
- ایجاد زخم‌های کوچک یا آفت در دهان
- احساس خارش یا طعم غیرعادی در دهان
علاوه بر این، برخی مطالعات آزمایشگاهی نشان داده‌اند که ترکیبات موجود در بعضی از چسب‌ها می‌توانند برای سلول‌های بافت دهان سمیت خفیف تا متوسط (Cytotoxicity) داشته باشند. باقی ماندن طولانی‌مدت چسب روی لثه‌ها و تمیز نکردن آن می‌تواند محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها (مانند کاندیدا) فراهم کند.
راهکار: در صورت مشاهده هرگونه علامت غیرعادی در دهان، استفاده از چسب را متوقف کرده و با دندانپزشک خود مشورت کنید.
راهنمای گام‌به‌گام استفاده ایمن از چسب دندان مصنوعی
برای به حداقل رساندن خطرات و بهره‌مندی از مزایای چسب دندان، این پنج مرحله را دنبال کنید:
- محصول مناسب را انتخاب کنید: همیشه به دنبال برچسب «بدون روی» (Zinc-Free) باشید.
- مقدار کمی استفاده کنید: به جای پوشاندن کامل سطح پروتز، از چند نقطه کوچک (به اندازه سر نخود) یا نوارهای نازک در نواحی کلیدی استفاده کنید.
- پروتز را به درستی قرار دهید: دندان مصنوعی را در جای خود قرار داده و برای چند ثانیه محکم فشار دهید تا چسب پخش شده و اتصال برقرار شود.
- بهداشت را جدی بگیرید: هر شب دندان‌های مصنوعی را از دهان خارج کنید. هم پروتز و هم لثه‌های خود را با یک مسواک نرم و آب گرم به خوبی تمیز کنید تا تمام باقی‌مانده چسب پاک شود.
- به دندانپزشک مراجعه کنید: حداقل هر شش ماه تا یک سال یکبار برای معاینه به دندانپزشک مراجعه کنید تا وضعیت پروتز و سلامت دهان شما را ارزیابی کند.
چه زمانی باید نگران بود و به دندانپزشک مراجعه کرد؟
چسب دندان مصنوعی یک ابزار کمکی مفید است، اما نباید به عنوان یک راه‌حل دائمی برای مشکلات پروتز تلقی شود. ایمنی شما در گرو استفاده صحیح و نظارت حرفه‌ای است.
اگر متوجه شدید که برای ثابت نگه داشتن دندان‌های خود به طور فزاینده‌ای به چسب وابسته شده‌اید، یا اگر هر یک از علائم ذکر شده در این مقاله (مانند بی‌حسی دست و پا، مشکلات گوارشی یا تحریک مداوم دهان) را تجربه می‌کنید، این یک زنگ خطر جدی است. در چنین شرایطی، بهترین اقدام، قطع مصرف چسب و مراجعه فوری به دندانپزشک برای ارزیابی وضعیت پروتز و سلامت عمومی شماست. به یاد داشته باشید که یک پروتز مناسب، نیازی به چسب زیاد ندارد.
لیست پزشکان مرتبط:
رها رادفردکترا دندانپزشک | تهران- مریم اخیانیدکترای دندانپزشک | تهران
- محمدرضا زارعدکترا دندانپزشک | تهران
- بهروز مشهدی رحیمیدکترا دندانپزشک | تهران
- حمید آهنگریدکترا دندانپزشک | تهران
- محمدمهدی حائری اسدیدکترا دندانپزشک | تهران
- مهدی کریمیجراح و دکترای دندانپزشک زیبایی - ایمپلنت - فلوشیپ زیبایی از دانشگاه Genova ایتالیا- فلوشیپ تخصصی ایمپلنت از ICOI آمریکا - فلوشیپ لیزر از دانشگاه Aachen آلمان | تهران
- آزاده خلجیاندکترای دندانپزشک | تهران
- سمیرا فرنیاجراح و متخصص دندانپزشک | تهران
- ایمان رشندکترای دندانپزشک | تهران
