آیا ارتودنسی به جراحی نیاز دارد؟

1 روز پیشآخرین بروزرسانی: ۱۴۰۴-۰۴-۲۸

0 زمان تقریبی مطالعه 5 دقیقه

در این مقاله شما خواهید خواند

آیا ارتودنسی به جراحی نیاز دارد؟ بررسی جامع درمان‌های ارتودنسی و نقش جراحی

ارتودنسی یکی از شاخه‌های مهم دندانپزشکی است که برای اصلاح ناهنجاری‌های دندانی و فکی به کار می‌رود. پاسخ به این سوال که آیا ارتودنسی همیشه به جراحی نیاز دارد، پیچیده است و بستگی به شدت مشکلات فکی و دندانی بیمار دارد. بر اساس شواهد موجود، اکثر بیماران ارتودنسی به جراحی نیاز ندارند و می‌توان مشکلات آن‌ها را با روش‌های غیرجراحی درمان کرد . با این حال، در موارد خاصی که ناهنجاری‌های فکی شدید وجود دارد، ترکیب ارتودنسی با جراحی ارتوگناتیک ضروری می‌شود . آمار نشان می‌دهد که تنها حدود ۴ تا ۵ درصد از بیماران ارتودنسی نیاز به جراحی دارند ، در حالی که برخی منابع این میزان را تا ۱۰ تا ۱۵ درصد گزارش می‌کنند .

قیمت ایمپلنت دندان در تهران (جدول هزینه)

شرایط نیاز به ارتودنسی جراحی

ناهنجاری‌های شدید فکی

جراحی ارتودنسی یا ارتوگناتیک معمولاً در صورت بروز مشکلات جدی فکی مانند جلو یا عقب بودن فک‌ها، عدم هماهنگی بین فک‌ها، اختلالات جویدن یا صحبت کردن، و مشکلات مربوط به تنفس از طریق دهان نیاز است . همچنین در صورتی که ارتودنسی غیرجراحی نتواند به‌طور کامل مشکل را اصلاح کند، جراحی ضروری می‌شود . این جراحی برای اصلاح ناهنجاری‌های دندانی-جمجمه‌ای-فک و صورت با استفاده از جابجا کردن استخوان فک بالا و فک پایین برای دستیابی به تعادل کامل بین تمام بخش‌های صورت بیمار انجام می‌شود .

مشکلاتی که معمولاً نیاز به جراحی ارتودنسی دارند شامل مشکل در جویدن یا گاز گرفتن غذا، مشکل در بلعیدن غذا، درد مزمن فک یا مفصل فک (TMJ) و سردردهای ناشی از آن، ساییدگی شدید دندان‌ها، اُپن بایت، نامتوازن بودن شکل ظاهری صورت، نقایص مادرزادی در ناحیه صورت، عقب بودن چانه، جلو بودن فک، نرسیدن لب‌ها به یکدیگر در حالت استراحت، تنفس از راه دهان به صورت مزمن و خشکی دهان در نتیجه آن، و بیماری وقفه تنفسی در خواب می‌باشد .

انواع مال‌اکلوژن‌های شدید

بر اساس مطالعات، شدیدترین ۵ درصد از بیماران کلاس II و شدیدترین ۳۳ درصد از بیماران کلاس III نامزدهای بالقوه برای جراحی ارتوگناتیک هستند . مطالعه‌ای که بین سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۰ و ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ انجام شد، نشان داد که درصد بیماران کلاس III از ۳۵ درصد به ۵۴ درصد افزایش یافته و درصد بیماران کلاس II از ۵۹ درصد به ۴۱ درصد کاهش یافته است . این تغییرات عمدتاً مربوط به افزایش تعداد افراد آفریقایی-آمریکایی، بومیان آمریکا، هیسپانیک‌ها و آسیایی‌هایی است که اکنون به دنبال درمان جراحی هستند .

ارتودنسی بدون جراحی: رویکرد کاموفلاژ

تعریف و کاربرد

ارتودنسی بدون جراحی فک، که به آن ارتودنسی جبرانی یا کاموفلاژ نیز گفته می‌شود، به معنای استفاده از تنظیمات دندانی برای جبران ناهنجاری‌های فکی است، بدون اینکه نیاز به جراحی فک وجود داشته باشد . در برخی از مراجعین که مشکلات فکی شدید نیستند و مراجعه کننده به قصد ارتودنسی و مرتب کردن دندان‌های خود به متخصص ارتودنسی مراجعه می‌کند، معمولاً ارتودنتیست بعد از معاینه کامل و بررسی عکس‌های رادیوگرافی بیمار، ارتودنسی کاموفلاژ را پیشنهاد می‌دهد .

به طور کلی در تمام مواردی که اختلال شدید نباشد می‌توان از درمان کاموفلاژ استفاده کرد . بیشترین کاربرد ارتودنسی بدون جراحی فک، زمانی است که فک پایین کوچک است و یا اینکه کامل رشد نکرده است و عقب مانده است و باعث می‌شود که دندان‌های بالا جلوتر از دندان‌های فک پایین دیده شود . اگر این عقب ماندگی فک شدید باشد و در سنین بزرگسالی به متخصص ارتودنسی مراجعه شده باشد، نیاز به جراحی فک می‌شود اما اگر اختلال شدید نباشد می‌توان با ارتودنسی بدون جراحی درمان شود .

مزایای ارتودنسی کاموفلاژ

یکی از بزرگترین مزایای ارتودنسی بدون جراحی فک این است که نیازی به جراحی پیچیده فک ندارد . این موضوع باعث می‌شود تا بیمار از عوارض و خطرات جراحی‌های فکی همچون عفونت، درد شدید، و دوران نقاهت طولانی اجتناب کند . از آنجا که ارتودنسی بدون جراحی فک نیازی به عمل جراحی ندارد، هزینه‌های مربوط به این روش نسبت به جراحی فک کمتر است . در ارتودنسی کاموفلاژ، تغییرات در موقعیت دندان‌ها به طور تدریجی و طبیعی صورت می‌گیرد، که به بیمار اجازه می‌دهد تا به آرامی به ظاهر جدید خود عادت کند .

ترتیب درمان: اول ارتودنسی یا جراحی؟

رویکرد استاندارد

زمانی که متخصص برای رسیدن به بهترین نتیجه در مورد ناهنجاری، تجویز کند که به هر دو درمان جراحی فک و ارتودنسی نیاز است، در حالت معمول و شرایط مشابه ناهنجاری‌های بررسی شده، متخصص اولویت را به انجام ارتودنسی می‌دهد . ابتدا باید دندان‌ها طی درمان ارتودنسی مرتب و همراستا شوند سپس فک‌ها تحت جراحی قرار بگیرند . انجام ارتودنسی دندان، دو راستای استاندارد از دندان‌ها در فک پایین و فک بالا ایجاد می‌کند .

قبل از انجام جراحی ارتوگناتیک ابتدا دندان‌های بیمار با استفاده از ارتودنسی به موقعیت جدیدی جابه‌جا می‌شوند . دندان‌ها در این مرحله به موقعیتی منتقل می‌شوند که بعد از جراحی ارتودنسی بتوانند به شکل مناسبی بر روی هم قرار بگیرند . به همین دلیل ممکن است بعد از پایان این مرحله بیمار ابتدا فکر کند که مشکل بی‌نظمی و نامرتبی دندان‌هایش به جای آنکه بهتر شود، بدتر شده است .

رویکرد Surgery-First

در برخی موارد، درمان ارتودنسی به همراه جراحی فک می‌تواند در یک بازه زمانی انجام شوند . جراحی فک قبل از ارتودنسی که به آن پروتکل “surgery-first” گفته می‌شود، در موارد خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرد . این رویکرد اغلب شامل یک دوره درمان ارتودنسی پس از جراحی است .

آمار و جمعیت بیماران

میزان شیوع

بیشتر پاسخ‌دهندگان گزارش کردند که بین ۴ تا ۵ درصد از موارد فعال آن‌ها بیماران ارتودنسی-جراحی بودند . دامنه از کمتر از ۱ درصد تا ۱۵ درصد متغیر بود . برخی منابع نیز بیان می‌کنند که بین ۱۰ تا ۱۵ درصد بیماران ارتودنسی نیاز به جراحی فک دارند . این آمار نشان می‌دهد که اکثریت قریب به اتفاق بیماران ارتودنسی بدون نیاز به جراحی قابل درمان هستند.

سن و ملاحظات رشدی

پزشکان تقریباً به طور یکسان موافق بودند که بیماران ارتودنسی-جراحی باید در حال رشد نباشند، به ویژه در موارد کلاس III . بسیاری پیشنهاد کردند که عکس‌های سفالومتریک سریال گرفته شود تا یک سال کامل عدم رشد مشخص شود . چندین ارتودنتیست توصیه کردند که حداقل تا ۱۶ سالگی در زنان و ۱۸ سالگی در مردان برای موارد کلاس II منتظر بماند و حتی بیشتر برای موارد کلاس III .

بسته به نوع ناهنجاری فکی، زمان مناسب برای انجام ارتوسرجری و شروع مرحله اول درمان ارتودنسی، حدود ۱۶ تا ۱۸ سالگی و انجام جراحی فک، بین ۱۸ تا ۲۰ سالگی می‌باشد . اگر چه برحسب شرایط بیمار، نوع ناهنجاری و شرایط رشدی بیمار، ممکن است این زمان‌بندی تغییر کند .

نتایج درمان و نرخ موفقیت

ارزیابی نتایج جراحی

برای نتایج جراحی به طور کلی، ۷۰ درصد از پزشکان یا بسیار راضی یا راضی از نتایج خود بودند، ۱۵ درصد نظر متوسطی داشتند . مطالعه‌ای بر روی ۱۵ بیمار (سنین ۱۵-۲۸ سال) با اپن بایت که با رویکرد ترکیبی ارتودنسی-جراحی درمان شدند، نشان داد که در طول درمان فعال، اوربایت و اورجت در ۵۳.۳ درصد و ۶۶.۷ درصد از افراد به ترتیب نرمال شد . پس از دوره نگهداری، ۱ بیمار (۶.۷ درصد) اوربایت منفی نشان داد، در حالی که اوربایت مرزی در ۵۳.۳ درصد از افراد یافت شد . تنها ۴۰ درصد از بیماران درمان کاملاً موفقی با تماس بینای و اوربایت و اورجت نرمال داشتند .

چالش‌ها و محدودیت‌ها

درمان ارتودنسی-جراحی اپن بایت قدامی اوربایت را بهبود می‌بخشد، اما نتیجه درمانی عالی با اوربایت و اورجت نرمال و تماس بینای مناسب تنها در ۴۰ درصد از افراد به دست آمد . این نتایج نشان می‌دهد که حتی با ترکیب ارتودنسی و جراحی، برخی موارد ممکن است نتایج کاملاً رضایت‌بخشی نداشته باشند و نیاز به بررسی دقیق‌تر و انتخاب مناسب بیماران دارند.

نتیجه‌گیری

بر اساس شواهد موجود، ارتودنسی لزوماً به جراحی نیاز ندارد و اکثریت قریب به اتفاق بیماران ارتودنسی (حدود ۸۵ تا ۹۶ درصد) می‌توانند بدون جراحی درمان شوند. جراحی ارتودنسی تنها در موارد خاصی که ناهنجاری‌های فکی شدید وجود دارد و ارتودنسی معمولی نمی‌تواند مشکل را حل کند، ضروری است. ارتودنسی کاموفلاژ گزینه مناسبی برای بیماران با مشکلات فکی خفیف تا متوسط محسوب می‌شود که مزایای قابل توجهی از جمله عدم نیاز به جراحی، هزینه کمتر و عدم وجود دوران نقاهت دارد. تصمیم‌گیری نهایی باید بر اساس ارزیابی دقیق متخصص ارتودنسی و در نظر گیری شدت ناهنجاری، سن بیمار، انتظارات وی و شرایط خاص هر مورد انجام شود. در صورت نیاز به جراحی، معمولاً ارتودنسی قبل از جراحی انجام می‌شود تا بهترین نتایج حاصل شود.