خواص ماش (تاثیرات شگفت انگیز آن)

خواص شگفت‌انگیز ماش برای سلامتی و زیبایی

ماش یکی از حبوبات بسیار مغذی و پرخاصیت است که از دیرباز در فرهنگ غذایی ایرانیان جایگاه ویژه‌ای داشته است. این دانه‌های کوچک سبزرنگ که با نام علمی Vigna radiata شناخته می‌شوند، سرشار از مواد مغذی، ویتامین‌ها، آنتی‌اکسیدان‌ها و پروتئین گیاهی هستند. خواص ماش از تقویت سیستم ایمنی بدن گرفته تا بهبود سلامت پوست، تنظیم قند خون و کمک به کاهش وزن را شامل می‌شود. در این مقاله، به بررسی جامع خواص شگفت‌انگیز ماش برای سلامتی و زیبایی می‌پردازیم.

ارزش غذایی و ترکیبات مغذی ماش

ماش یکی از غنی‌ترین منابع پروتئین گیاهی است که سرشار از ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها می‌باشد. در هر فنجان معادل ۲۰۲ گرم ماش آب‌پز حدود ۲۱۲ کالری وجود دارد و ارزش غذایی آن عبارت است از:

مواد مغذی اصلی

ماش سرشار از پروتئین (۱۴.۲ گرم)، کربوهیدرات (۳۸.۷ گرم)، فیبر (۱۵.۴ گرم) و چربی بسیار کم (۰.۸ گرم) است. این حبوبات حاوی اسیدهای آمینه ضروری مانند فنیل‌آلانین، لوسین، ایزولوسین، والین، لیزین و آرژنین می‌باشد.

ویتامین‌ها و مواد معدنی

ماش منبع غنی از ویتامین‌های گروه B از جمله ویتامین B1، B2، B3، B5، B6 و اسید فولیک است. همچنین حاوی مقادیر قابل توجهی از مواد معدنی شامل منگنز، منیزیم، آهن، پتاسیم، مس، روی، سلنیوم و فسفر می‌باشد.

آنتی‌اکسیدان‌ها

ماش دارای انواع آنتی‌اکسیدان‌ها، اسیدهای فنولیک و فلاونوئیدهاست که به خنثی کردن رادیکال‌های آزاد در بدن کمک می‌کنند. ویتکسین و ایزوویتکسین از اجزای اصلی آنتی‌اکسیدانی هستند که در ماش یافت می‌شوند.

خواص ماش برای سلامت قلب و عروق

کاهش کلسترول خون

ماش به دلیل داشتن فیبر محلول، می‌تواند به کاهش سطح کلسترول بد (LDL) در خون کمک کند. این ویژگی ماش را به گزینه‌ای مناسب برای پیشگیری از بیماری‌های قلبی تبدیل کرده است.

کاهش فشار خون

مقادیر قابل توجه پتاسیم، منیزیم و فیبر موجود در ماش به کاهش فشار خون کمک می‌کند. پتاسیم موجود در ماش، عملکرد عروق خونی را بهبود بخشیده و فشار وارده به دیواره‌های رگ‌ها را کاهش می‌دهد.

پیشگیری از بیماری‌های قلبی

تحقیقات نشان می‌دهد که مقادیر بالای فیبر و آنتی‌اکسیدان‌های موجود در ماش، کلسترول بالای خون را کاهش داده و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی و سکته قلبی را کاهش می‌دهد.

خواص ماش برای کنترل قند خون

تنظیم قند خون

ماش دارای شاخص گلیسمی پایینی است و مصرف آن به تنظیم سطح قند خون کمک می‌کند. این خاصیت، ماش را برای افراد مبتلا به دیابت یا افرادی که در معرض خطر دیابت هستند، بسیار مفید می‌سازد.

مناسب برای بیماران دیابتی

بزرگترین چالش بیماران دیابتی مصرف مواد خوراکی سالم و کم قند است. از آنجا که میزان قند ماش بسیار کم بوده و شاخص گلیسمی پایینی دارد، مصرف آن برای افراد دیابتی توصیه می‌شود.

خواص ماش برای دستگاه گوارش

بهبود عملکرد دستگاه گوارش

ماش به دلیل داشتن فیبر فراوان، به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک می‌کند. فیبر موجود در ماش باعث تسهیل حرکات روده و جلوگیری از یبوست می‌شود.

درمان اختلالات گوارشی

در طب سنتی، ماش پوست‌کنده برای رفع یبوست و ماش با پوست برای درمان اسهال توصیه شده است. همچنین ماش می‌تواند به بهبود سیستم گوارش زنان باردار نیز کمک کند.

نفخ کمتر نسبت به سایر حبوبات

نفخ ماش از سایر حبوبات کمتر بوده و به کاهش التهاب و حرارت بدن کمک می‌کند، این ویژگی آن را به گزینه‌ای مناسب برای افرادی که مشکلات گوارشی دارند تبدیل می‌کند.

خواص ماش برای پوست و مو

جوان‌سازی پوست

ماش حاوی مقادیر بالایی از مس و آنتی‌اکسیدان‌هاست که موجب رفع چین و چروک پوست صورت و پوست دور چشم می‌شوند و به جوان‌سازی پوست کمک می‌کنند.

خاصیت لایه‌برداری

یکی از خواص ماش این است که یک لایه‌بردار طبیعی برای پوست است. مس موجود در ماش موجب پاک‌سازی و لایه‌برداری از پوست صورت می‌شود و از این طریق پوست را درخشان‌تر و شفاف‌تر می‌کند.

درمان آکنه

علت بروز آکنه در واقع اختلالات پوستی ناشی از باکتری است. ماش دارای اسیدهای چربی است که برای درمان پوست مفید هستند و با از بین بردن باکتری‌ها موجب درمان آکنه می‌شود.

ماسک ماش برای پوست

برای تهیه ماسک ماش برای پوست صورت، می‌توان به اندازه نصف فنجان ماش خام را آسیاب کرده و با آب ترکیب کرد تا خمیری به دست آید. این خمیر را می‌توان روی پوست صورت مالید و اجازه داد ده دقیقه بماند.

خواص ماش برای کاهش وزن

ایجاد احساس سیری طولانی‌مدت

ماش به دلیل فیبر و پروتئین بالا، احساس سیری طولانی‌مدت ایجاد می‌کند و از پرخوری جلوگیری می‌کند. مصرف ماش در رژیم‌های کاهش وزن می‌تواند به کنترل اشتها و کاهش وزن کمک کند.

سرکوب هورمون‌های گرسنگی

مطالعات نشان داده‌اند که مقادیر بالای فیبر و پروتئین موجود در ماش، می‌توانند هورمون‌های گرسنگی از جمله گرلین را سرکوب کنند، در نتیجه با جلوگیری از پرخوری به لاغری و کاهش وزن افراد کمک می‌کنند.

کالری پایین و ارزش غذایی بالا

ماش دارای کالری پایین و ارزش غذایی بالاست که آن را برای افراد دارای اضافه وزن مناسب می‌سازد. همچنین به دلیل داشتن مواد مغذی فراوان، کمبودهای تغذیه‌ای رایج در رژیم‌های کاهش وزن را جبران می‌کند.

خواص ماش در بارداری و شیردهی

مفید برای مادر و جنین

ماش به دلیل داشتن مقادیر فراوان آهن، کلسیم و فسفر برای مادر و جنین خواص بسیار زیادی دارد. این ماده غنی و مغذی برای رشد جنین بسیار مفید بوده و کیفیت بارداری را بهبود می‌بخشد.

بهبود مشکلات گوارشی در بارداری

یکی از مشکلات مهم زنان باردار اختلالات مربوط به معده است، مصرف ماش کمک فراوانی به رفع این‌گونه مشکلات می‌کند.

افزایش شیر مادران

ماش می‌تواند به افزایش شیر مادران در دوران شیردهی کمک کند. این خاصیت برای مادرانی که با کمبود شیر مواجه هستند، بسیار مفید است.

خواص ماش در طب سنتی

طبع ماش

در طب سنتی، طبع ماش همراه با پوست سرد و خشک است، اما طبع ماش پوست‌کنده معتدل می‌باشد.

مصلحات ماش

مصلح ماش ادویه‌هایی مانند خردل، زنجبیل، سماق، دارچین، زیره، فلفل، تخم کافشه، میخک و روغن بادام شیرین است.

کاربردهای درمانی در طب سنتی

از جمله خواص ماش در طب سنتی می‌توان به مواردی از جمله تقویت بینایی و اعصاب، رفع یبوست (ماش پوست‌کنده)، درمان اسهال (ماش با پوست)، تسکین حرارت صفرا و خون، تولید خون و تسکین سرفه اشاره کرد.

سایر خواص درمانی ماش

خواص ضدالتهابی و جلوگیری از گرمازدگی

ماش دارای خواص ضدالتهابی است و می‌تواند بدن را در برابر گرمازدگی، افزایش درجه حرارت بدن در اثر گرما و تشنگی محافظت کند.

تقویت سیستم ایمنی

آهن موجود در ماش با افزایش تولید گلبول‌های سفید خون، باعث تقویت سیستم ایمنی بدن شده و خطر ابتلا به عفونت‌های ویروسی و باکتریایی را کاهش می‌دهد.

خواص ضدسرطانی

ماش حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی است که می‌توانند با خنثی کردن رادیکال‌های آزاد مانع از رشد سلول‌های سرطانی ریه و معده شوند. تحقیقات در چین نشان داده که مقادیر بالای انواع آنتی‌اکسیدان‌های موجود در ماش، فعالیت رادیکال‌های آزاد در بدن را متوقف کرده و خطر ابتلا به سرطان و تومور را کاهش می‌دهند.

تقویت استخوان‌ها

ماش سرشار از مواد معدنی مانند کلسیم، فسفر و منیزیم است که به تقویت استخوان‌ها و پیشگیری از پوکی استخوان کمک می‌کند.

بهبود عملکرد مغز و تقویت حافظه

ماش برای اشخاصی که از مشکلات تمرکز و حافظه رنج می‌برند بسیار مفید است، چرا که این ماده منبع غنی از آهن بوده و با اکسیژن‌رسانی به اندام‌های مختلف بدن از جمله مغز باعث افزایش تمرکز شده و باعث بهبود حافظه می‌گردد.

نحوه مصرف و نکات احتیاطی

روش‌های مختلف مصرف ماش

ماش را می‌توان به صورت‌های مختلفی مصرف کرد: پخته شده در سوپ‌ها و خورش‌ها، جوانه‌زده در سالادها، و یا به صورت پوره در غذاهای مختلف. جوانه ماش خواص آنتی‌اکسیدانی بیشتری نسبت به ماش معمولی دارد و مصرف آن توصیه می‌شود.

افرادی که باید در مصرف ماش احتیاط کنند

علی‌رغم فواید فراوان، برخی افراد باید در مصرف ماش احتیاط کنند. افراد با حساسیت به حبوبات ممکن است نسبت به ماش نیز حساسیت داشته باشند. همچنین افرادی که داروهای خاصی مصرف می‌کنند، باید قبل از مصرف منظم ماش با پزشک خود مشورت کنند.

طبیعت سرد ماش و مناسب نبودن برای برخی افراد

به دلیل طبیعت سرد ماش، افراد سردمزاج بهتر است این خوراک را با کمی زیره و فلفل مصرف کنند تا تعادل مزاجی حفظ شود.

نتیجه‌گیری

ماش یکی از ارزشمندترین حبوبات در رژیم غذایی است که سرشار از مواد مغذی، پروتئین، فیبر، ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌باشد. خواص متعدد ماش از جمله کمک به سلامت قلب و عروق، تنظیم قند خون، بهبود عملکرد دستگاه گوارش، مراقبت از پوست و مو، کمک به کاهش وزن، و فواید آن در دوران بارداری و شیردهی، این حبوبات را به یک “غذای دارویی” ارزشمند تبدیل کرده است.

با توجه به ارزش غذایی بالا و خواص درمانی متعدد، افزودن ماش به رژیم غذایی روزانه می‌تواند نقش مهمی در حفظ و ارتقای سلامت عمومی بدن ایفا کند. البته همانند هر ماده غذایی دیگر، رعایت تعادل در مصرف ماش و توجه به مزاج فردی برای بهره‌مندی از تمامی خواص آن ضروری است.