انواع داروهای افزایش وزن و چاقی
نقش داروها در تناسب اندام چیست؟
با توجه به اهمیت تناسب اندام و افزایش توجه افراد به مسأله چاقی و لاغری، ما در مجله سلامت دکتریاب تصمیم به نوشتن مقالاتی در مورد رژیم غذایی و داروها گرفته‌ایم. در این مقالات به بررسی رابطه داروها با تناسب اندام می‌پردازیم.
انواع دسته داروهای افزایش وزن کدامند؟
۱: مخمر آبجو
داروهای افزایش وزن بسیار متنوع هستند. مخمر آبجو، ماده‌ای است که در تولید آبجو و نان به کار می‌رود. این ماده از نوعی قارچ به نام ساکارومایسس سرویزیه ساخته می‌شود.
آبجو همچنین به عنوان یک مکمل غذایی برای کمک به افزایش وزن استفاده می‌شود. این نوشیدنی منبع خوبی از کروم است که ممکن است به بدن شما در تنظیم قند خون کمک کند. همچنین، آبجو دارای ویتامین‌های گروه B است. به همین دلیل، برخی افراد از آن برای افزایش وزن استفاده می‌کنند. مخمر آبجو به عنوان یک پروبیوتیک شناخته می‌شود و می‌تواند در بهبود هضم غذا موثر باشد.
فواید مخمر آبجو چیست؟
مخمر آبجو به خاطر ویژگی‌های پروبیوتیکی‌اش ممکن است در جلوگیری از اسهال موثر باشد. این ماده برای درمان چند مشکل دیگر در دستگاه گوارش نیز استفاده می‌شود، از جمله:
- اسهال ناشی از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها
- اسهال مسافرتی
- سندرم روده تحریک‌پذیر
- کولیت ناشی از کلستریدیوم دیفیسیل
- عدم تحمل لاکتوز: با کنترل اسهال، مخمر آبجو می‌تواند به افزایش وزن بیمار کمک کند.
مخمر آبجو می‌تواند به تأمین انرژی بدن کمک کند و ممکن است به حفظ سلامت پوست، مو، چشم و دهان کمک کند. همچنین، این ماده ممکن است در تقویت سیستم عصبی و سیستم ایمنی بدن موثر باشد. کروم موجود در مخمر آبجو می‌تواند به کنترل قند خون در بیماران دیابتی نوع ۲ کمک کند.
عوارض جانبی مخمر آبجو چیست؟
قبل از مصرف مخمر آبجو، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. مکمل‌هایی مثل مخمر آبجو ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشند. عوارض جانبی مخمر آبجو معمولاً خفیف هستند و شایع‌ترین آنها شامل گازهای اضافی، نفخ و سردردهای شبیه به میگرن است.
۲: ویتامین B6
ویتامین B6 که به نام پیرودوکسین نیز شناخته می‌شود، یک ویتامین محلول در آب است که بدن برای انجام فعالیت‌های متنوع به آن نیاز دارد. وجود این ویتامین برای کارکرد موارد زیر بسیار ضروری است:
- پروتئین‌های بدن
- متابولیسم چربی‌ها
- تولید سلول‌های قرمز خون
- انتقال اطلاعات به مغز از طریق نورون‌ها
– آلزایمر:
بدن نمی‌تواند ویتامین B6 را به تنهایی تولید کند. بنابراین، باید این ویتامین را از غذا و تغذیه دریافت کند. ویتامین B6 می‌تواند به حفظ سلامت ذهن کمک کرده و خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را کاهش دهد!
با این حال، گزارش‌ها در این زمینه نتایج متفاوتی دارند. از یک سو، ویتامین B6 می‌تواند مقدار هوموسیستئین خون را کاهش دهد که این خود مانع بروز آلزایمر می‌شود.
در یک پژوهش بر روی ۱۵۶ بزرگسال با سطح بالای هوموسیستئین و مشکلات متوسط شناختی، نشان داده شد که «مصرف ویتامین‌های B6، B9، و B12 می‌تواند هوموسیستئین را کاهش دهد و خطر آسیب به دیگر نواحی مغز را کم کند».
همچنین در یک مطالعه دیگر بر روی ۴۰۰ نفر با بیماری آلزایمر مشخص شد «مصرف بالا از ویتامین B6 سطح هوموسیستئین را کاهش می‌دهد، اما در مقایسه با گروه کنترل، تأثیر کمی در کند کردن زوال مغز دارد».
– کلسترول خون:
- ویتامین B6 می‌تواند به کاهش کلسترول خون کمک کند.
- اگر سطح کلسترول خون بالا برود، ممکن است رگ‌ها تنگ شده و خون‌رسانی به قلب مشکل شود.
- کلسترول بالا یکی از علل اصلی بیماری‌های قلبی است. با رعایت یک رژیم غذایی مناسب و مصرف ویتامین‌ها به همراه یک سبک زندگی سالم، می‌توان از بروز این بیماری‌ها جلوگیری کرد.
- ویتامین B6 از گرفتگی عروق جلوگیری می‌کند و خطر بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهد. بنابراین، مصرف متعادل این ویتامین، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را به حداقل می‌رساند.
- یک مطالعه نشان داده که موش‌هایی که این ویتامین را کم دارند، سطح بالاتری از کلسترول دارند و این ممکن است خطر بیماری‌های قلبی را افزایش دهد.
– بیماری‌های قلبی:
تحقیقات انسانی نیز نشان داده‌اند که این ویتامین‌ها نقش مهمی در جلوگیری از بیماری‌های قلبی دارند. یک مطالعه بر روی ۱۵۸ نفر که خواهر یا برادرشان بیماری قلبی داشتند، نشان داد:
«مصرف روزانه ۲۵۰ میلی‌گرم ویتامین B6 و ۵ میلی‌گرم فولیک اسید به مدت دو سال می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را در افرادی که این بیماری‌ها در خانواده‌شان وجود دارد، به طرز قابل توجهی کاهش دهد».
۳: کلسیم پیروات
کلسیم پیروات یکی از مکمل‌های غذایی است که به افزایش وزن کمک می‌کند. این مکمل، اسید پیروویک طبیعی را با کلسیم ترکیب می‌کند. در حالی که بدن به طور طبیعی پیروات تولید می‌کند و در تبدیل قند و نشاسته به انرژی موثر است، کلسیم پیروات می‌تواند به بهبود سوخت‌وساز بدن و تولید انرژی بیشتر کمک کند.
کلسیم پیروات همچنین به سوزاندن چربی‌ها کمک می‌کند و می‌تواند مقدار چربی اضافی که در نواحی مختلف بدن مانند شکم جمع می‌شود را کاهش دهد. انرژی اضافی که تولید می‌شود به بدن این امکان را می‌دهد که کارایی بیشتری داشته باشد و در حین تمرینات به بهبود کلی سلامت کمک کند. به طور غیرمستقیم، این چنین افزائشی می‌تواند به سلامت جسمی و روحی یاری رساند.
ویتامین‌ها در رژیم
ویتامین‌ها ترکیبات ارگانیکی هستند که برای بسیاری از فرآیندهای متابولیکی در بدن ضروری‌اند. برخی از ویتامین‌ها سوخت‌وساز را افزایش می‌دهند، برخی در تولید اسید آمینه و سوزاندن چربی و تقویت عضلات نقش دارند و برخی دیگر در تبدیل مواد غذایی به انرژی سلولی حائز اهمیت هستند.
۴: ویتامین C
وقتی به ویتامین‌های موثر در لاغری فکر می‌کنید، ممکن است فکر کنید که ویتامین C ارتباطی به این موضوع ندارد. معمولاً ویتامین C را برای پیشگیری از سرماخوردگی و آنفولانزا می‌شناسیم، اما این ویتامین همچنین در افزایش سوزاندن چربی‌ها نقش بسیار موثری دارد و کمبود آن مانع از کاهش وزن می‌شود.
۵: ویتامین D
این ویتامین که به ویتامین نور خورشید معروف است، بدن می‌تواند این ویتامین را از طریق نور خورشید دریافت کند؛ اما در بعضی مناطق به دلیل کمبود نور، نوع پوشش، زندگی در محیط‌های ساختمانی و استفاده از ضد آفتاب‌ها، کمبود این ویتامین در تمام گروه‌های سنی به‌ویژه خانم‌ها رایج است.
طبق یک تحقیق در سال ۲۰۱۵ که درباره چاقی منتشر شد، افراد چاق، سطح ویتامین D کمتری دارند.
گرچه رابطه دقیقی بین چاقی و ویتامین D مشخص نیست، اما محققان بر این باورند که ویتامین D نقش مهمی در کنترل چربی‌های بدن دارد و برای لاغری ضروری است.
۶: ویتامین E
مثل ویتامین B، ویتامین E به‌طور مستقیم در متابولیسم انرژی دخالت ندارد، اما به از بین بردن سموم و مواد زاید بدن کمک می‌کند که این موضوع ممکن است به کاهش وزن کمک کند.
ویتامین E یک آنتی‌اکسیدان است که به سموم و رادیکال‌های آزاد متصل می‌شود و از انباشت آنها جلوگیری کرده و به دفع آنها یاری می‌رساند.
سموم به دلیل رژیم غذایی نامناسب و مصرف مواد غذایی ناسالم در بافت‌ها و اندام‌ها تجمع می‌یابند که این امر می‌تواند منجر به مشکلاتی در متابولیسم و در نهایت به چاقی منجر شود.
۷: ویتامین A
ویتامین A یک ویتامین چربی‌زا است که برای تنظیم غده تیروئید نیاز داریم. این غده برای سوخت‌وساز بدن و هضم غذا اهمیت دارد. اگر ویتامین A کم داشته باشید، ممکن است دچار کم‌کاری تیروئید شوید که این می‌تواند باعث افزایش وزن و احساس خستگی شود.
هورمون‌های تیروئید بر سرعت متابولیسم تاثیر دارند. این هورمون‌ها به بدن سیگنال می‌دهند که چطور از انرژی‌اش استفاده کند.
اگر از غذاهای متنوع و متعادل استفاده کنید، تمام ویتامین‌های لازم برای بدن را به‌دست می‌آورید. کمبود ویتامین‌ها ممکن است باعث شود بدن کمتر فعال باشد و شما در کاهش وزن دچار مشکل شوید. بنابراین، نباید از اهمیت ویتامین‌ها برای لاغری غفلت کنید.
اگر می‌خواهید ویتامین‌ها را به‌صورت مکمل مصرف کنید، حتماً با پزشک یا کارشناس تغذیه مشورت کنید.
افزایش مصرف مکمل‌ها، به ویژه برای زنان باردار و شیرده یا کسانی که بیماری‌هایی مانند دیابت، فشار خون یا بیماری‌های قلبی دارند، باید با مشورت پزشک باشد؛ زیرا ممکن است عوارضی برای این افراد ایجاد کند.
۸: روغن MCT
استفاده از مکمل‌های غذایی در رژیم کتوژنیک معمول است. در این رژیم‌ها نمی‌توانید به‌راحتی هر غذایی بخورید و ممکن است نیاز به مکمل‌ها پیدا کنید تا از کمبود ویتامین‌ها جلوگیری کنید. اما کدام مکمل‌ها در این رژیم توصیه می‌شوند؟
روغن MCT که یکی از مکمل‌های معروف در رژیم کتوژنیک است، نوعی چربی است که از روغن نارگیل به‌دست می‌آید. کبد این چربی‌ها را تجزیه می‌کند و به انرژی استفاده‌شدنی برای بدن تبدیل می‌نماید. تحقیقات در سال ۲۰۱۸ نشان داد که این روغن می‌تواند به کاهش وزن کمک کرده و این روند را تسریع کند.
این روغن در دمای اتاق مایع است. برای استفاده از آن، کافی است یک قاشق چای‌خوری از آن را به غذا یا اسموتی اضافه کنید. همچنین می‌توانید آن را به‌تنهایی مصرف کنید. مقدار استاندارد استفاده از این روغن یک قاشق چای‌خوری است، زیرا بیشتر از آن ممکن است موجب اسهال شود. بنابراین، در مصرف آن افراط نکنید.
داروها و مکمل هایی مورد استفاده در رژیم های افزایش وزن
- مکمل غذایی کتو
- مکمل فیبر
- آنزیم‌های هضم کننده
- مکمل التیانین
- مکمل ویتامین D
- اسیدهای چرب امگا ۳
- مکمل پودر سبز
- کتون‌های برون زا
- کراتین مونوهیدرات
- کافئین
- سیپروهپتادین
- آمینو اسیدهای زنجیره‌ای منشعب شده (BCAA)
- HBM (بتا-هیدروکسی بتا-متیل بوتیرات)
- بتا آلانین
- مولتی ویتامین‌ها
عوارض چه داروهایی ممکن است افزایش وزن باشد؟
- آنتی هیستامین:
تحقیقات نشان داده است که افرادی که داروهای ضد هیستامین مصرف می‌کنند، به‌طور قابل توجهی افزایش BMI، دور کمر و سطح انسولین را تجربه می‌کنند.
- داروی ضد افسردگی:
تقریباً همه داروهای ضد افسردگی یک عارضه جانبی ممکن دارند. اما هر شخص به داروها به‌طور متفاوتی پاسخ می‌دهد. برخی افراد در هنگام مصرف یک داروی ضد افسردگی خاص وزن اضافه می‌کنند، در حالی که دیگران چنین تجربه‌ای ندارند.
- داروهای ضد افسردگی:
تغییر وزن با داروهای ضد افسردگی به فرد بستگی دارد. دشوار است بگوییم که یک دارو چگونه بر وزن شما تأثیر می گذارد.
اگرچه دلایل دقیق آن ناشناخته است، تصور می شود مواد شیمیایی مغز دوپامین ، نوراپی نفرین و سروتونین در افسردگی نقش دارند و برخی از مطالعات معتبر نیز نشان می دهد افسردگی و وزن با هم ارتباط دارند.
- کورتیکوئیدها :
استروئیدها عوارض جانبی منفی دارند، از جمله افزایش وزن. طبق یک مطالعه، افزایش وزن بیشترین عارضه گزارش شده در مصرف استروئید است.
- انسولین:
تعدادی از داروهای دیابت که به طور گسترده تجویز می‌شوند با افزایش وزن ارتباط دارند. ممکن است بسیار ناامید کننده باشد وقتی داروهایی که ما برای بهبود سطح گلوکز خون و کنترل دیابت مصرف می‌کنیم، کنترل وزن را برای ما دشوارتر می‌کنند.
- داروهای قلبی
- بتا بلاکرها:
افزایش وزن می‌تواند به عنوان یک عارضه ی جانبی در برخی مسدودکننده های بتا اتفاق بیفتد.
احتمال افزایش وزن در مسدودکننده های بتا قدیمی، مانند آتنولول (تنورمین) و متوپرولول (لوپرسور) وجود دارد. مسدود کننده های جدید بتا مانند کارودیلول (Coreg) معمولاً به عنوان یک عارضه ی جانبی باعث افزایش وزن نمی‌شوند. خبر خوب این است که افزایش وزن در چند ماه اول پس از شروع مصرف دارو اتفاق می افتد و سپس به طور کلی متوقف می‌شود.
لیست پزشکان مرتبط:
مهرداد نصراله زاده ثابتمتخصص تغذیه و رژیم درمانی | تهران- سعید حسینیدکترای تخصصی تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- احمدرضا درستی مطلقدکترای تخصصی تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- مریم مظاهریوندکترای تخصصی تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- رضا راست منشدکترا تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- مرتضی عقباییدکترای تخصصی تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- امید صالحیاندکترای تخصصی فیزیولوژی و تغذیه ورزشی | تهران
- وحید خانیکارشناس تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- مهشید دژنمتخصص تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- مونا نوروزیمتخصص تغذیه و رژیم درمانی | تهران
