چگونه از دندان ها مراقبت کنیم؟

۱۴۰۴-۰۵-۰۴آخرین بروزرسانی: ۱۴۰۴-۰۵-۰۴

0 زمان تقریبی مطالعه 4 دقیقه

در این مقاله شما خواهید خواند

راهنمای جامع و کامل مراقبت از دندان‌ها

حفظ سلامت دهان و دندان تنها به داشتن لبخندی زیبا محدود نمی‌شود، بلکه یک بخش حیاتی از سلامت عمومی بدن و عاملی کلیدی در بهبود کیفیت زندگی است. مراقبت منظم و پیشگیرانه، بهترین و کم‌هزینه‌ترین راه برای جلوگیری از مشکلات دردناک و پرهزینه دندانپزشکی در آینده است.

قیمت ترمیم دندان در تهران (جدول هزینه)

قیمت عصب کشی دندان در تهران (جدول هزینه)

توصیه‌های اصلی: ستون‌های سلامت دهان

مسواک زدن: سنگ بنای نظافت روزانه
- چرا دو بار در روز؟ در طول روز و شب، لایه‌ای چسبنده و بی‌رنگ از باکتری‌ها به نام “پلاک” روی دندان‌ها تشکیل می‌شود. اگر پلاک حذف نشود، اسید تولید کرده و به مینای دندان حمله می‌کند و باعث پوسیدگی می‌شود. مسواک زدن در صبح پلاک تشکیل شده در طول شب را پاک کرده و در شب، ذرات غذا و پلاک جمع شده در طول روز را از بین می‌برد.
- تکنیک صحیح: مسواک را با زاویه ۴۵ درجه نسبت به خط لثه نگه دارید و با حرکات کوتاه، ملایم و دورانی، تمام سطوح خارجی، داخلی و جونده دندان‌ها را تمیز کنید. از فشار بیش از حد خودداری کنید، زیرا می‌تواند به لثه و مینای دندان آسیب بزند.
- خمیردندان مناسب: از خمیردندان حاوی فلوراید با غلظت ۱٬۳۵۰ تا ۱٬۵۰۰ ppm استفاده کنید. فلوراید به تقویت مینای دندان و ترمیم مراحل اولیه پوسیدگی کمک می‌کند.
- زمان تعویض مسواک: هر ۳ تا ۴ ماه یک‌بار یا زمانی که فرچه‌های آن ساییده شدند، مسواک خود را تعویض کنید. یک مسواک فرسوده کارایی لازم را ندارد.
پاک‌سازی بین‌دندانی: نبرد در نقاط کور
- اهمیت حیاتی: حدود یک‌سوم سطح دندان‌ها در فضاهای بین‌دندانی قرار دارد که مسواک به آن‌ها دسترسی ندارد. پلاک در این نواحی تجمع یافته و عامل اصلی بیماری‌های لثه (ژنژیویت) و پوسیدگی‌های بین‌دندانی است.
- ابزارها:
  - نخ دندان: حدود ۴۵ سانتی‌متر از نخ را جدا کرده، آن را به دور انگشتان میانی بپیچید و با استفاده از انگشتان شست و اشاره، آن را به آرامی بین دندان‌ها حرکت دهید. نخ را به شکل حرف C دور هر دندان حلقه کرده و تا زیر خط لثه ببرید.
  - مسواک بین‌دندانی (Interdental Brush): برای افرادی که فاصله بین دندان‌هایشان بیشتر است، این مسواک‌ها بسیار مؤثر هستند. سایز مناسب را انتخاب کرده و به آرامی در فضای بین دندان‌ها حرکت دهید.
شستشو با دهان‌شویه: یک مکمل هوشمندانه
- نقش کمکی: دهان‌شویه جایگزین مسواک یا نخ دندان نیست، اما می‌تواند یک ابزار کمکی مفید باشد.
- انواع دهان‌شویه: دهان‌شویه‌های فلورایددار به پیشگیری از پوسیدگی کمک می‌کنند، در حالی که دهان‌شویه‌های ضدمیکروبی (آنتی‌سپتیک) می‌توانند به کنترل پلاک و کاهش التهاب لثه کمک کنند.
- بهترین زمان مصرف: برای جلوگیری از شسته شدن فلوراید خمیردندان، دهان‌شویه را در زمان دیگری از روز (مثلاً بعد از ناهار) استفاده کنید.
نظافت زبان: حذف منبع بوی بد دهان
- سطح زبان پر از پرزهای ریزی است که محلی عالی برای تجمع باکتری‌ها، ذرات غذا و سلول‌های مرده است. این تجمع یکی از دلایل اصلی بوی بد دهان (هالیتوزیس) است. روزانه با مسواک یا یک ابزار مخصوص به نام “زبان‌تراش” به آرامی سطح زبان خود را از عقب به جلو تمیز کنید.
رعایت رژیم غذایی سالم: دندان‌های خود را از درون تغذیه کنید
- دشمنان دندان: مصرف مکرر مواد قندی (نوشابه، آب‌میوه صنعتی، شیرینی‌جات) و کربوهیدرات‌های تصفیه شده (چیپس، نان سفید) باعث می‌شود باکتری‌های دهان اسید بیشتری تولید کنند. نوشیدنی‌های اسیدی مانند نوشابه‌های گازدار نیز مستقیماً مینای دندان را فرسایش می‌دهند.
- دوستان دندان: مواد غذایی سرشار از کلسیم (لبنیات، کلم بروکلی)، فسفر (گوشت، تخم‌مرغ) و ویتامین C (فلفل دلمه‌ای، مرکبات) برای سلامت دندان و لثه ضروری هستند. سبزیجات ترد مانند هویج و کرفس نیز به تمیز شدن مکانیکی دندان‌ها کمک می‌کنند.
آب: ساده‌ترین و بهترین نوشیدنی
- نوشیدن آب، به‌ویژه بعد از وعده‌های غذایی، به شستن ذرات غذا و خنثی کردن اسیدها کمک می‌کند. اگر آب لوله‌کشی منطقه شما حاوی فلوراید باشد، یک لایه محافظتی اضافی برای دندان‌هایتان فراهم می‌کند.
اجتناب از دخانیات و الکل: پیشگیری از خطرات جدی
- دخانیات: باعث زرد شدن دندان‌ها، بوی بد دهان، کاهش جریان بزاق (خشکی دهان)، افزایش شدید خطر بیماری‌های لثه و مهم‌تر از همه، سرطان دهان می‌شود.
- الکل: مصرف زیاد الکل نیز باعث خشکی دهان شده و خطر پوسیدگی و بیماری‌های لثه را افزایش می‌دهد.
معاینات منظم دندانی: سرمایه‌گذاری در پیشگیری
- در طول معاینه، دندان‌پزشک نه تنها دندان‌ها را برای یافتن پوسیدگی بررسی می‌کند، بلکه سلامت لثه‌ها، علائم ساییدگی دندان (دندان‌قروچه)، مشکلات بایت و علائم اولیه سرطان دهان را نیز ارزیابی می‌کند. پاکسازی حرفه‌ای (جرم‌گیری) نیز پلاک‌ها و جرم‌های سخت شده‌ای را که با مسواک پاک نمی‌شوند، از بین می‌برد.

جدول روتین روزانه مراقبت از دندان‌ها

فعالیت	فراوانی	توضیحات و دلایل اهمیت
مسواک زدن	۲ بار در روز	حذف پلاک و جلوگیری از پوسیدگی. هر بار حداقل ۲ دقیقه.
پاک‌سازی بین‌دندانی	۱ بار در روز	حذف پلاک از نواحی غیرقابل دسترس برای مسواک و پیشگیری از بیماری لثه.
نظافت زبان	۱ بار در روز	کاهش باکتری‌ها، جلوگیری از بوی بد دهان و بهبود حس چشایی.
دهان‌شویه (اختیاری)	۱ بار در روز	تقویت دندان‌ها (فلورایددار) یا کنترل پلاک (ضدمیکروبی)، در زمانی متفاوت از مسواک.
نوشیدن آب	در طول روز	شستشوی ذرات غذا، خنثی‌سازی اسیدها و تأمین فلوراید.
مراجعه به دندان‌پزشک	هر ۶ تا ۱۲ ماه	تشخیص زودهنگام مشکلات، پاکسازی حرفه‌ای و پیشگیری از درمان‌های پیچیده.

نکات تکمیلی و شخصی‌سازی

لثه‌های حساس: خونریزی لثه هنگام مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان، طبیعی نیست و معمولاً اولین نشانه التهاب لثه (ژنژیویت) است. در این موارد، نظافت دقیق‌تر (و نه خشن‌تر) اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. استفاده از مسواک‌های بسیار نرم (Ultra-soft) و خمیردندان‌های مخصوص لثه‌های حساس می‌تواند کمک‌کننده باشد.
مراقبت از دندان کودکان:
- قبل از رویش دندان: لثه‌های نوزاد را با یک پارچه تمیز و مرطوب پاک کنید.
- اولین دندان: با رویش اولین دندان، مسواک زدن را با یک مسواک انگشتی یا مسواک بسیار نرم و مقدار بسیار کمی خمیردندان فلورایددار (به اندازه یک دانه برنج) شروع کنید.
- اولین ویزیت دندانپزشکی: اولین مراجعه باید حدود ۶ ماه پس از رویش اولین دندان یا در یک سالگی کودک انجام شود.
علائم هشداردهنده که نباید نادیده گرفته شوند:
- خونریزی مداوم لثه.
- بوی بد دهان که با مسواک زدن برطرف نمی‌شود.
- حساسیت دندان به سرما، گرما یا شیرینی.
- درد هنگام جویدن.
- لق شدن دندان یا ایجاد فاصله جدید بین دندان‌ها.
- هرگونه زخم یا توده غیرعادی در دهان.

به یاد داشته باشید، دهان شما دروازه ورود به بدن شماست. مراقبت روزانه و اصولی همراه با معاینات منظم، یک سرمایه‌گذاری هوشمندانه در سلامت کلی بدن و تضمین‌کننده کیفیت زندگی شما برای سال‌های آینده است.