دهان و دندان
چه تفاوت هایی بین روکش دندان و ایمپلنت دندان وجود دارد؟
تفاوت‌های بین روکش دندان و ایمپلنت دندان
روکش دندان و ایمپلنت دندان دو روش درمانی پیشرفته و متفاوت برای حل مشکلات دندانی هستند که هر کدام کاربردها، مزایا و معایب خاص خود را دارند. انتخاب بین این دو گزینه به وضعیت دندان، سلامت کلی بیمار و اهداف درمانی او بستگی دارد. در ادامه به بررسی جامع و عمیق این دو روش می‌پردازیم.
قیمت روکش دندان در تهران (جدول هزینه)
قیمت ایمپلنت دندان در تهران (جدول هزینه)
تعریف و ماهیت
- روکش دندان (Dental Crown): روکش که به آن “کلاهک” دندان نیز گفته می‌شود، یک پوسته سفارشی‌ساز است که به طور کامل روی دندان آسیب‌دیده یا ضعیف‌شده قرار می‌گیرد. هدف اصلی آن بازگرداندن شکل، اندازه، استحکام و زیبایی دندان طبیعی است. این روش زمانی به کار می‌رود که ساختار اصلی دندان و ریشه آن سالم باقی مانده باشد اما به دلیل پوسیدگی گسترده، شکستگی یا پس از عصب‌کشی، نیاز به محافظت و تقویت داشته باشد.
- ایمپلنت دندان (Dental Implant): ایمپلنت یک راه حل دائمی برای جایگزینی دندان از دست رفته است. این ساختار از سه بخش اصلی تشکیل شده است:
- پُست (Fixture): یک پیچ کوچک از جنس تیتانیوم که با جراحی در استخوان فک کاشته می‌شود و نقش ریشه مصنوعی را ایفا می‌کند.
- اباتمنت (Abutment): یک اتصال‌دهنده که روی پُست پیچ می‌شود و از لثه بیرون می‌زند تا پایه محکمی برای تاج فراهم کند.
- تاج (Crown): دندان مصنوعی که از نظر ظاهری کاملاً شبیه به دندان طبیعی است و روی اباتمنت نصب می‌شود. فرآیند کلیدی در موفقیت ایمپلنت، “اوسئواینتگریشن” (Osseointegration) یا جوش خوردن استخوان به فلز تیتانیوم است که یک پایه فوق‌العاده محکم و پایدار ایجاد می‌کند.
کاربردها
کاربردهای روکش دندان:
- ترمیم دندان‌های با پوسیدگی گسترده: زمانی که حجم زیادی از دندان به دلیل پوسیدگی از بین رفته و با پر کردن معمولی قابل ترمیم نیست.
- محافظت از دندان‌های شکسته یا ترک‌خورده: جلوگیری از شکستگی بیشتر و حفظ ساختار باقی‌مانده دندان.
- پوشش دندان‌های عصب‌کشی شده: دندان‌ها پس از عصب‌کشی شکننده می‌شوند و روکش از آن‌ها محافظت می‌کند.
- اصلاح زیبایی: پوشاندن دندان‌های بد رنگ (که با بلیچینگ سفید نمی‌شوند)، بدشکل یا کج برای بهبود طرح لبخند.
- پایه برای بریج (پل دندانی): روکش‌ها روی دندان‌های طرفین فضای خالی قرار می‌گیرند تا پایه‌ای برای دندان جایگزین (پونتیک) باشند.
کاربردهای ایمپلنت دندان:
- جایگزینی یک یا چند دندان از دست رفته: بدون نیاز به تراشیدن و آسیب رساندن به دندان‌های مجاور.
- درمان بی‌دندانی کامل (Edentulism): به عنوان پایه برای دست‌دندان‌های ثابت یا متحرک (اوردنچر)، که ثبات و کارایی بسیار بیشتری نسبت به دست‌دندان‌های سنتی دارند.
- جلوگیری از تحلیل استخوان فک: پس از از دست رفتن دندان، استخوان فک به دلیل عدم دریافت فشار جویدن، شروع به تحلیل رفتن می‌کند. ایمپلنت این فشار را شبیه‌سازی کرده و سلامت استخوان و ساختار صورت را حفظ می‌کند.
- بهبود قدرت جویدن و تکلم: بازگرداندن عملکرد کامل دهان شبیه به دندان‌های طبیعی.
مراحل انجام و زمان مورد نیاز
روکش دندان:
فرآیند روکش معمولاً سریع و ساده است.
- تعداد جلسات: معمولاً ۲ جلسه در طی ۱ تا ۲ هفته.
- مراحل:
- جلسه اول (آماده‌سازی): دندانپزشک ابتدا دندان را معاینه و در صورت نیاز بی‌حس می‌کند. سپس لایه نازکی از مینای دندان را از تمام سطوح آن می‌تراشد تا فضایی برای قرارگیری روکش ایجاد شود. در ادامه، از دندان آماده‌شده قالب‌گیری می‌شود و این قالب به لابراتوار دندان‌سازی ارسال می‌گردد. در پایان جلسه، یک روکش موقت برای محافظت از دندان تراش‌خورده نصب می‌شود. (مدت زمان: ۶۰-۹۰ دقیقه)
- جلسه دوم (نصب نهایی): پس از آماده شدن روکش دائمی در لابراتوار، روکش موقت برداشته می‌شود. دندانپزشک روکش نهایی را از نظر رنگ، شکل و نحوه قرارگیری روی دندان و تماس با دندان‌های دیگر به دقت بررسی کرده و در صورت تأیید، آن را با سمان (چسب) مخصوص و بسیار قوی به دندان می‌چسباند. (مدت زمان: ۲۰-۳۰ دقیقه)
ایمپلنت دندان:
فرآیند ایمپلنت یک پروسه جراحی و زمان‌بر است.
- زمان کل: ۳ تا ۹ ماه، بسته به شرایط بیمار.
- مراحل:
- مشاوره و برنامه‌ریزی: معاینه کامل دهان، عکس‌برداری سه‌بعدی (CBCT) برای ارزیابی حجم و کیفیت استخوان و طراحی برنامه درمانی.
- مراحل پیش‌نیاز (در صورت لزوم): اگر دندان آسیب‌دیده هنوز در دهان باشد، کشیده می‌شود. اگر استخوان فک تراکم کافی نداشته باشد، جراحی پیوند استخوان برای تقویت آن انجام می‌شود که ممکن است به ۳ تا ۶ ماه زمان برای بهبودی نیاز داشته باشد.
- جراحی کاشت ایمپلنت: پُست تیتانیومی با یک جراحی نسبتاً ساده در استخوان فک قرار داده می‌شود. سپس لثه روی آن بخیه زده می‌شود.
- دوره جوش خوردن (Osseointegration): این مهم‌ترین مرحله است که بین ۳ تا ۶ ماه طول می‌کشد. در این مدت، استخوان فک به دور ایمپلنت رشد کرده و با آن یکپارچه می‌شود.
- نصب اباتمنت و تاج: پس از اطمینان از جوش خوردن کامل، لثه مجدداً به آرامی باز شده و اباتمنت روی ایمپلنت نصب می‌شود. پس از چند هفته و بهبودی لثه در اطراف اباتمنت، قالب‌گیری نهایی برای ساخت تاج انجام شده و در نهایت، تاج دائمی روی آن نصب می‌شود.
طول عمر و دوام
روکش دندان:
دوام روکش به شدت به جنس آن و رعایت بهداشت دهان و دندان توسط بیمار بستگی دارد.
- عمر معمولی: ۵ تا ۱۵ سال.
- عوامل مؤثر بر طول عمر:
- بهداشت دهان: مسواک زدن منظم و استفاده از نخ دندان برای جلوگیری از پوسیدگی در لبه روکش.
- عادات غذایی: پرهیز از جویدن غذاهای بسیار سخت مانند یخ یا ته‌دیگ.
- دندان قروچه (Bruxism): افرادی که دندان قروچه دارند باید از محافظ شبانه (نایت گارد) استفاده کنند تا به روکش آسیب نرسد.
- عمر بر اساس جنس:
- روکش‌های فلزی و زیرکونیا: بسیار مقاوم و با دوام بیش از ۲۰-۲۵ سال.
- روکش‌های سرامیکی (E-Max) و PFM: زیبایی عالی با دوام ۱۰-۱۵ سال.
ایمپلنت دندان:
ایمپلنت‌ها به عنوان بادوام‌ترین راه حل دندانپزشکی شناخته می‌شوند.
- عمر معمولی: پُست ایمپلنت با مراقبت صحیح می‌تواند مادام‌العمر باشد.
- میزان موفقیت: مطالعات بلندمدت نشان می‌دهد که میزان موفقیت ایمپلنت‌ها پس از ۱۰ سال بیش از ۹۵٪ است.
- ماندگاری اجزاء:
- پُست و اباتمنت: به ندرت دچار مشکل می‌شوند و مادام‌العمر هستند.
- تاج روکش: مانند هر روکش دیگری، تاج روی ایمپلنت نیز به دلیل سایش و جویدن، ممکن است پس از ۱۵-۲۰ سال نیاز به تعویض داشته باشد.
هزینه
- روکش دندان: از نظر هزینه اولیه، گزینه‌ای بسیار مقرون‌به‌صرفه‌تر است. هزینه نهایی به جنس روکش و دستمزد دندانپزشک و لابراتوار بستگی دارد.
- ایمپلنت دندان: هزینه ابتدایی به مراتب بالاتری دارد. این هزینه شامل جراحی، هزینه پُست، اباتمنت، تاج و همچنین هزینه‌های جانبی احتمالی مانند پیوند استخوان است. با این حال، به دلیل دوام فوق‌العاده بالا و عدم نیاز به تعویض مکرر، بسیاری آن را یک سرمایه‌گذاری بلندمدت برای سلامت خود می‌دانند.
مزایا و معایب
| روش درمانی | مزایا | معایب |
|---|---|---|
| روکش دندان | • فرآیند سریع و غیرجراحی • هزینه اولیه پایین‌تر • حفظ ریشه دندان طبیعی • بهبود سریع ظاهر و عملکرد دندان | • نیاز به تعویض دوره‌ای • تراشیدن بخشی از ساختار سالم دندان • احتمال حساسیت موقت به سرما و گرما • عدم جلوگیری از تحلیل استخوان در صورت کشیده شدن دندان |
| ایمپلنت دندان | • دوام و طول عمر بسیار بالا (مادام‌العمر) • ظاهر و احساس کاملاً طبیعی • حفظ سلامت استخوان فک و ساختار صورت • عدم نیاز به دستکاری دندان‌های مجاور • سهولت در رعایت بهداشت (مانند دندان طبیعی) | • هزینه اولیه بالا • فرآیند درمانی طولانی و چند مرحله‌ای • نیاز به عمل جراحی و پذیرش ریسک‌های آن • برای همه افراد مناسب نیست (نیاز به استخوان کافی و سلامت عمومی) |
انواع روکش دندان
- روکش سرامیکی (All-Ceramic/Porcelain): مانند E-Max، به دلیل شفافیت و زیبایی فوق‌العاده، بهترین گزینه برای دندان‌های جلویی هستند.
- روکش فلزی (Full Metal): از آلیاژهای طلا یا فلزات دیگر ساخته می‌شوند. بسیار مقاوم در برابر سایش و شکستگی هستند اما به دلیل رنگ فلزی، برای دندان‌های پشتی استفاده می‌شوند.
- روکش PFM (Porcelain-Fused-to-Metal): دارای یک هسته فلزی برای استحکام و یک لایه سرامیکی برای زیبایی هستند. اما ممکن است با گذشت زمان، لبه فلزی در خط لثه نمایان شود.
- روکش زیرکونیا (Zirconia): نوعی سرامیک بسیار مستحکم که هم زیبایی و هم مقاومت فوق‌العاده‌ای دارد. برای دندان‌های جلو و عقب مناسب است و احتمال لب‌پَر شدن آن کم است.
- روکش رزین (Resin): ارزان‌ترین گزینه است اما دوام کمی دارد و مستعد لکه‌پذیری و سایش است. معمولاً به عنوان روکش موقت استفاده می‌شود.
نتیجه‌گیری
انتخاب نهایی بین روکش و ایمپلنت به یک سوال اساسی بستگی دارد: آیا دندانی برای حفظ کردن وجود دارد؟
- اگر دندان شما ریشه سالمی دارد اما تاج آن آسیب دیده است، روکش دندان یک راه حل عالی، سریع و کم‌هزینه برای ترمیم و حفظ آن است.
- اگر دندان خود را به طور کامل از دست داده‌اید یا دندان شما قابل نگهداری نیست، ایمپلنت دندان بدون شک بهترین، بادوام‌ترین و سالم‌ترین گزینه برای جایگزینی آن است.
هر دو روش درمانی موفقیت‌آمیز هستند، اما تصمیم نهایی باید همیشه پس از معاینه دقیق، بررسی عکس‌های رادیوگرافی و مشاوره کامل با دندانپزشک متخصص گرفته شود تا بهترین طرح درمانی متناسب با شرایط منحصر به فرد شما انتخاب گردد.
لیست پزشکان مرتبط:
رها رادفردکترا دندانپزشک | تهران- مریم اخیانیدکترای دندانپزشک | تهران
- محمدرضا زارعدکترا دندانپزشک | تهران
- بهروز مشهدی رحیمیدکترا دندانپزشک | تهران
- حمید آهنگریدکترا دندانپزشک | تهران
- محمدمهدی حائری اسدیدکترا دندانپزشک | تهران
- مهدی کریمیجراح و دکترای دندانپزشک زیبایی - ایمپلنت - فلوشیپ زیبایی از دانشگاه Genova ایتالیا- فلوشیپ تخصصی ایمپلنت از ICOI آمریکا - فلوشیپ لیزر از دانشگاه Aachen آلمان | تهران
- آزاده خلجیاندکترای دندانپزشک | تهران
- سمیرا فرنیاجراح و متخصص دندانپزشک | تهران
- ایمان رشندکترای دندانپزشک | تهران
