دندان شیری کودکان چند تاست و کی می افتد؟
راهنمای جامع رویش و افتادن دندان‌های شیری
دندان‌های شیری، که به عنوان اولین مجموعه دندان‌های کودک شما شناخته می‌شوند، نقشی بسیار حیاتی و چندبعدی در سلامت دهان، تغذیه و رشد کلی او ایفا می‌کنند. این دندان‌ها صرفاً جایگزین‌های موقتی برای دندان‌های دائمی نیستند، بلکه پایه‌های اصلی برای سلامت دهان و دندان در تمام طول زندگی فرد محسوب می‌شوند. آن‌ها نه تنها به جویدن صحیح غذا و یادگیری تکلم روان کمک می‌کنند، بلکه با حفظ فضای لازم در فک، مسیر را برای رویش منظم و صحیح دندان‌های دائمی هموار می‌سازند. آگاهی دقیق از جدول زمانی رویش و افتادن این دندان‌ها و درک اهمیت آن‌ها، به والدین کمک می‌کند تا این فرآیند طبیعی را با اطمینان بیشتری مدیریت کرده و بر آن نظارت داشته باشند.
کودکان در مجموع ۲۰ دندان شیری دارند که شامل ۱۰ دندان در فک بالا و ۱۰ دندان در فک پایین است. فرآیند رویش این دندان‌ها معمولاً از حدود ۶ ماهگی با نمایان شدن اولین دندان‌ها در فک پایین آغاز شده و تا سن ۲.۵ الی ۳ سالگی با رویش آخرین دندان‌های آسیاب، کامل می‌شود. سپس، از حدود ۶ سالگی، این دندان‌ها به تدریج شروع به لق شدن کرده و جای خود را به دندان‌های دائمی می‌دهند؛ فرآیندی که تا حدود ۱۲ سالگی ادامه پیدا می‌کند.
جدول زمان‌بندی رویش و افتادن دندان‌های شیری
در جدول زیر، می‌توانید زمان‌بندی تقریبی برای رویش و افتادن هر گروه از دندان‌های شیری را مشاهده کنید. به خاطر داشته باشید که این زمان‌ها یک راهنمای کلی هستند و وجود چند ماه تفاوت در کودکان مختلف کاملاً طبیعی است.
| نوع دندان | تعداد در دهان کودک | زمان رویش (تقریبی) | زمان افتادن (تقریبی) |
|---|---|---|---|
| دندان‌های پیش وسطی پایینی | ۲ (یک جفت) | ۶–۱۰ ماهگی | ۶–۷ سالگی |
| دندان‌های پیش وسطی بالایی | ۲ (یک جفت) | ۸–۱۲ ماهگی | ۶–۷ سالگی |
| دندان‌های پیش جانبی بالایی | ۲ (یک جفت) | ۹–۱۳ ماهگی | ۷–۸ سالگی |
| دندان‌های پیش جانبی پایینی | ۲ (یک جفت) | ۱۰–۱۶ ماهگی | ۷–۸ سالگی |
| دندان‌های آسیاب اول بالایی | ۲ (یک جفت) | ۱۳–۱۹ ماهگی | ۹–۱۱ سالگی |
| دندان‌های آسیاب اول پایینی | ۲ (یک جفت) | ۱۴–۱۸ ماهگی | ۹–۱۱ سالگی |
| دندان‌های نیش بالایی | ۲ (یک جفت) | ۱۶–۲۲ ماهگی | ۱۰–۱۲ سالگی |
| دندان‌های نیش پایینی | ۲ (یک جفت) | ۱۷–۲۳ ماهگی | ۹–۱۲ سالگی |
| دندان‌های آسیاب دوم پایینی | ۲ (یک جفت) | ۲۳–۳۱ ماهگی | ۱۰–۱۲ سالگی |
| دندان‌های آسیاب دوم بالایی | ۲ (یک جفت) | ۲۵–۳۳ ماهگی | ۱۰–۱۲ سالگی |
نکات کلیدی و مهم درباره دندان‌های شیری
- مجموع و انواع دندان‌ها: کودکان در مجموع ۲۰ دندان شیری دارند که به طور مساوی در دو فک تقسیم شده‌اند. این مجموعه شامل ۸ دندان پیش (برای گاز گرفتن)، ۴ دندان نیش (برای پاره کردن) و ۸ دندان آسیاب (برای جویدن و له کردن غذا) است.
- اهمیت چندگانه عملکردی:
- تغذیه و رشد فک: دندان‌های شیری برای جویدن طیف وسیعی از مواد غذایی ضروری هستند و به کودک اجازه می‌دهند تا تغذیه‌ای کامل و سالم داشته باشد. عمل جویدن همچنین عضلات فک را تقویت کرده و به رشد صحیح استخوان‌های صورت کمک می‌کند.
- تکلم و تلفظ: دندان‌ها، به ویژه دندان‌های پیشین، نقش کلیدی در تلفظ صحیح حروف و کلمات دارند. نبود این دندان‌ها می‌تواند کودک را در ادای برخی صداها مانند “س”، “ش” یا “ف” دچار مشکل کند.
- حفظ فضا برای دندان‌های دائمی: این شاید مهم‌ترین نقش دندان‌های شیری باشد. هر دندان شیری مانند یک راهنما، فضای لازم برای رویش دندان دائمی جانشین خود را حفظ می‌کند. اگر یک دندان شیری به دلیل پوسیدگی زودتر از موعد از دست برود، دندان‌های مجاور به سمت فضای خالی حرکت کرده و مسیر رویش دندان دائمی را مسدود می‌کنند. این امر می‌تواند منجر به شلوغی، کج شدن یا حتی نهفته ماندن دندان‌های دائمی در آینده شود.
- فرآیند طبیعی افتادن: افتادن دندان‌های شیری معمولاً با لق شدن آن‌ها آغاز می‌شود. این فرآیند زمانی رخ می‌دهد که دندان دائمی زیرین شروع به رشد کرده و ریشه دندان شیری را تحلیل می‌برد. این یک فرآیند کاملاً طبیعی است و تداوم آن تا حدود ۱۲ سالگی عادی تلقی می‌شود.
چرا مراقبت از دندان‌های شیری و مراجعه به دندانپزشک ضروری است؟
این تصور که دندان‌های شیری موقتی هستند و اهمیت چندانی ندارند یک باور کاملاً اشتباه و خطرناک است. سلامت دندان‌های شیری تأثیر مستقیمی بر سلامت جسمی و روانی کودک و همچنین آینده دندان‌های دائمی او دارد.
- عواقب پوسیدگی: پوسیدگی در دندان‌های شیری می‌تواند به سرعت پیشرفت کند و منجر به درد شدید، مشکل در غذا خوردن، اختلال در خواب و عفونت‌های جدی (آبسه) شود. این عفونت‌ها می‌توانند به جوانه دندان دائمی که در زیر آن قرار دارد آسیب برسانند. کودکی که دندان‌درد دارد، تمرکز خود را در مدرسه از دست می‌دهد و ممکن است به دلیل ظاهر نامناسب دندان‌هایش دچار کاهش اعتماد به نفس شود.
- اولین ویزیت دندانپزشکی: توصیه می‌شود اولین ویزیت دندانپزشکی کودک پس از رویش اولین دندان یا حداکثر تا یک سالگی او انجام شود. این ویزیت اولیه بیشتر جنبه آشنایی کودک با محیط دندانپزشکی و آموزش والدین را دارد. دندانپزشک نحوه صحیح تمیز کردن دندان‌های کودک را به شما نشان می‌دهد، رژیم غذایی او را بررسی می‌کند و به سوالات شما پاسخ می‌دهد.
- راهکارهای عملی مراقبت در خانه:
- قبل از رویش دندان‌ها: حتی قبل از اینکه اولین دندان نیش بزند، لثه‌های کودک را پس از هر بار شیر خوردن با یک پارچه تمیز و مرطوب یا گاز استریل پاک کنید.
- مسواک زدن: به محض رویش اولین دندان، مسواک زدن را با یک مسواک نرم مخصوص نوزادان و مقدار بسیار کمی خمیردندان حاوی فلوراید (به اندازه یک دانه برنج) آغاز کنید. پس از ۳ سالگی، می‌توانید مقدار خمیردندان را به اندازه یک نخود افزایش دهید.
- نخ دندان: زمانی که دو دندان در کنار هم روییدند و با هم تماس پیدا کردند، استفاده از نخ دندان را برای تمیز کردن سطوح بین دندانی آغاز کنید.
- تغذیه سالم: مصرف نوشیدنی‌ها و خوراکی‌های شیرین را محدود کنید. هرگز اجازه ندهید کودک با شیشه شیر حاوی شیر، آبمیوه یا هر نوشیدنی شیرین دیگری به خواب برود. این کار عامل اصلی “پوسیدگی شیشه شیر” است که می‌تواند به سرعت تمام دندان‌های جلویی را تخریب کند.
با نهادینه کردن عادات بهداشتی صحیح از سنین پایین، شما نه تنها سلامت دندان‌های شیری فرزندتان را تضمین می‌کنید، بلکه پایه‌ای محکم برای داشتن لبخندی زیبا و سالم در تمام عمر او بنا می‌نهید.
لیست پزشکان مرتبط:
رها رادفردکترا دندانپزشک | تهران- مریم اخیانیدکترای دندانپزشک | تهران
- محمدرضا زارعدکترا دندانپزشک | تهران
- بهروز مشهدی رحیمیدکترا دندانپزشک | تهران
- حمید آهنگریدکترا دندانپزشک | تهران
- محمدمهدی حائری اسدیدکترا دندانپزشک | تهران
- مهدی کریمیجراح و دکترای دندانپزشک زیبایی - ایمپلنت - فلوشیپ زیبایی از دانشگاه Genova ایتالیا- فلوشیپ تخصصی ایمپلنت از ICOI آمریکا - فلوشیپ لیزر از دانشگاه Aachen آلمان | تهران
- آزاده خلجیاندکترای دندانپزشک | تهران
- سمیرا فرنیاجراح و متخصص دندانپزشک | تهران
- ایمان رشندکترای دندانپزشک | تهران
