آیا عصب کشی ممکن است باعث عفونت شود؟

3 هفته پیشآخرین بروزرسانی: ۱۴۰۴-۰۵-۰۲

0 زمان تقریبی مطالعه 3 دقیقه

در این مقاله شما خواهید خواند

آیا عصب‌کشی ممکن است باعث عفونت شود؟

بله، اگرچه درمان ریشه (عصب‌کشی) یک فرایند درمانی بسیار موفق با هدف اصلی حذف عفونت و بافت‌های آسیب‌دیده از داخل دندان است، اما خود این درمان نیز می‌تواند در درصد کمی از موارد به دلیل پیچیدگی‌های بیولوژیک و فنی، منجر به عفونت ثانویه یا باقی ماندن عفونت اولیه گردد. درک این ریسک‌ها به تصمیم‌گیری آگاهانه و مراقبت بهتر پس از درمان کمک می‌کند.

قیمت عصب کشی دندان در تهران (جدول هزینه)

آمار و میزان موفقیت

موفقیت درمان ریشه به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله وضعیت اولیه دندان، سلامت عمومی بیمار و مهارت دندان‌پزشک. مطالعات جامع نشان می‌دهند که:

نرخ کلی موفقیت درمان ریشه در شرایط ایده‌آل بین ۸۶٪ تا ۹۸٪ است. این آمار به این معناست که دندان برای سال‌ها بدون علامت و با عملکرد طبیعی در دهان باقی می‌ماند.
در نتیجه، احتمال شکست یا بروز عفونت در محدوده ۲٪ تا ۱۴٪ قرار دارد. این شکست لزوماً به معنای از دست رفتن دندان نیست و اغلب با درمان مجدد قابل مدیریت است.
بر اساس یک بررسی بالینی، تقریباً ۳٪ از دندان‌هایی که تحت درمان ریشه قرار گرفته‌اند دچار عفونت مجدد می‌شوند. مطالعات دیگر، بسته به پیچیدگی مورد، نرخ شکست را بین ۵٪ تا ۱۵٪ گزارش کرده‌اند. دندان‌هایی که پیش از درمان عفونت وسیع‌تری داشته‌اند یا دارای آناتومی پیچیده‌تری هستند، کمی بیشتر در معرض خطر شکست قرار دارند.

علل اصلی عفونت پس از عصب‌کشی

عفونت پس از درمان ریشه معمولاً یک پدیده چندعاملی است و به دلایل زیر رخ می‌دهد:

تمیز نشدن کامل کانال‌ها: این شایع‌ترین علت شکست است. آناتومی سیستم کانال ریشه می‌تواند بسیار پیچیده باشد و شامل کانال‌های فرعی، جانبی، دلتاهای اپیکال (انشعابات انتهایی) و ایستموس (پل‌های باریک بین کانال‌ها) باشد. باکتری‌ها می‌توانند در این نواحی صعب‌العبور پنهان شوند و حتی با بهترین تکنیک‌ها نیز گاهی به‌طور کامل حذف نمی‌شوند.
مهر و موم ناکافی (نشت میکروبی): درمان ریشه دو مرحله مهر و موم دارد: مهر و موم داخلی (اپیکال) با مواد پرکننده کانال و مهر و موم خارجی (کرونال) با ترمیم نهایی (روکش یا پرکردگی).
- نشت کرونال: اگر ترمیم نهایی (روکش) با تأخیر انجام شود یا کیفیت مناسبی نداشته باشد، باکتری‌های بزاق دهان می‌توانند به‌مرور زمان از کنار پرکردگی موقت نفوذ کرده و کل سیستم کانال را دوباره آلوده کنند.
- نشت اپیکال: پر کردن ناقص انتهای کانال نیز می‌تواند فضایی برای رشد باکتری‌های باقی‌مانده فراهم کند.
ترک یا شکستگی ریشه (Vertical Root Fracture): ترک‌های عمودی در ریشه، که ممکن است قبل، حین یا بعد از درمان ایجاد شوند، مسیری مستقیم برای نفوذ باکتری‌ها به بافت‌های اطراف ریشه فراهم می‌کنند. تشخیص این ترک‌ها بسیار دشوار است و اغلب منجر به عدم موفقیت درمان می‌شوند.
تخریب مواد پرکننده: اگرچه مواد پرکننده کانال (مانند گوتاپرکا) بسیار بادوام هستند، اما در طول سالیان متمادی ممکن است دچار تحلیل شوند و فضاهای میکروسکوپی برای نفوذ باکتری‌ها ایجاد کنند.
عفونت خارج ریشه‌ای (Extra-radicular Infection): در موارد نادر، باکتری‌ها می‌توانند در سطح خارجی نوک ریشه یک کلونی مقاوم (بیوفیلم) تشکیل دهند. از آنجایی که ابزارهای عصب‌کشی به این ناحیه دسترسی ندارند، این نوع عفونت حتی پس از یک درمان بی‌نقص داخلی نیز باقی می‌ماند و نیازمند جراحی است.

راه‌های پیشگیری از عفونت

برای به حداقل رساندن خطر عفونت و افزایش شانس موفقیت درمان، نکات زیر بسیار حائز اهمیت است:

انتخاب متخصص مجرب: مراجعه به اندودنتیست (متخصص درمان ریشه)، به‌ویژه برای موارد پیچیده (مانند دندان‌های آسیاب یا درمان مجدد)، شانس موفقیت را به دلیل تجربه و دسترسی به تجهیزات پیشرفته‌تر افزایش می‌دهد.
استفاده از تکنولوژی مدرن:
- میکروسکوپ دندانپزشکی: به متخصص اجازه می‌دهد تا با بزرگنمایی بالا، کانال‌های اضافی یا بسیار باریک را پیدا و تمیز کند.
- تصویربرداری سه‌بعدی (CBCT): این نوع رادیوگرافی، تصویری دقیق از آناتومی پیچیده ریشه و عفونت‌های استخوانی ارائه می‌دهد.
- تکنیک‌های ضدعفونی پیشرفته: استفاده از فعال‌سازی اولتراسونیک یا لیزر برای به جریان انداختن مواد ضدعفونی‌کننده در تمام انشعابات کانال.
ترمیم نهایی به‌موقع: قرار دادن روکش یا ترمیم دائمی باکیفیت در اسرع وقت (معمولاً طی چند هفته پس از عصب‌کشی) برای جلوگیری از نشت باکتری از سمت تاج دندان، یک گام حیاتی است.
پیگیری و مراقبت دقیق:
- توجه به علائم هشداردهنده مانند درد شدید، ضربان‌دار و مداوم، تورم لثه یا صورت، حساسیت به لمس، و مشاهده جوش چرکی روی لثه (سینوس تراکت).
- انجام مراجعات منظم طبق توصیه دندان‌پزشک برای ارزیابی رادیوگرافیک از روند بهبودی استخوان اطراف ریشه.

اقدامات لازم در صورت بروز عفونت

اگر علائم عفونت را تجربه کردید، نادیده گرفتن آن می‌تواند منجر به از دست رفتن دندان و گسترش عفونت به استخوان فک شود. گزینه‌های درمانی عبارت‌اند از:

ریشه‌کشی مجدد (Retreatment): این گزینه اولین خط درمان برای شکست عصب‌کشی است. در این فرایند، مواد پرکننده قبلی خارج شده، کانال‌ها مجدداً تمیز، شکل‌دهی و ضدعفونی می‌شوند و سپس با مواد جدید پر می‌شوند.
جراحی انتهای ریشه (Apicoectomy): اگر عفونت پس از درمان مجدد نیز باقی بماند یا دسترسی به کانال‌ها از طریق تاج ممکن نباشد، این جراحی انجام می‌شود. در اپیکواکتومی، لثه کنار دندان شکافته شده، بافت عفونی انتهای ریشه و چند میلی‌متر از نوک ریشه برداشته شده و انتهای کانال از بیرون مهر و موم می‌شود.
کشیدن دندان (Extraction): این گزینه آخرین راه‌حل است و زمانی انجام می‌شود که دندان به دلیل شکستگی شدید، تحلیل گسترده استخوان یا عدم امکان درمان مجدد، غیرقابل نگهداری تشخیص داده شود.