آیا دندان مصنوعی نیاز به مراقبت خاص دارد؟

4 هفته پیشآخرین بروزرسانی: ۱۴۰۴-۰۵-۰۱

0 زمان تقریبی مطالعه 4 دقیقه

آیا دندان مصنوعی نیاز به مراقبت خاص دارد؟

در این مقاله شما خواهید خواند

راهنمای کامل و جامع مراقبت از دندان مصنوعی

دندان مصنوعی (پروتز دندانی) یک جایگزین عالی برای دندان‌های از دست رفته است، اما برای اینکه عملکردی بهینه داشته باشد و به سلامت دهان شما آسیب نرساند، به مراقبت دقیق و روزانه نیاز دارد. پروتز یک جسم خارجی در دهان است و سطح متخلخل آن می‌تواند به محلی برای تجمع پلاک‌های باکتریایی، قارچ‌ها و ذرات غذا تبدیل شود. بی‌توجهی به بهداشت پروتز نه تنها باعث بوی بد دهان و تغییر رنگ دندان‌ها می‌شود، بلکه می‌تواند منجر به مشکلات جدی‌تری مانند التهاب لثه، عفونت‌های قارچی دردناک (مانند کاندیدیازیس یا استوماتیت) و تحلیل استخوان فک گردد.

قیمت دندان مصنوعی در تهران (جدول هزینه)

در ادامه، اصول کلیدی و جزئیات کامل مراقبت از دندان مصنوعی به صورت گام‌به‌گام توضیح داده شده است.

۱. مراقبت‌های روزانه: شستشو و مسواک زدن دقیق

الف) شستشو پس از هر وعده غذایی: این یک اقدام پیشگیرانه ساده اما بسیار مؤثر است. بلافاصله بعد از خوردن غذا، پروتز را با احتیاط از دهان خارج کرده و زیر جریان آب ولرم نگه دارید. آب ولرم به شل شدن ذرات چسبنده غذا کمک می‌کند. این کار نه تنها باقی‌مانده غذا را پاک می‌کند، بلکه از ایجاد لکه‌های دائمی ناشی از موادی مانند چای، قهوه یا سس‌ها جلوگیری کرده و به حفظ طراوت دهان کمک شایانی می‌کند.

ب) مسواک زدن تخصصی و روزانه: حداقل یک بار در روز (بهتر است قبل از خواب شبانه) پروتز خود را به طور کامل مسواک بزنید.

انتخاب ابزار مناسب: از یک مسواک مخصوص دندان مصنوعی که دارای دو سر با زبری‌های متفاوت است، استفاده کنید. سر بزرگتر برای سطوح صاف و سر کوچکتر برای تمیز کردن شیارها و نقاطی که دسترسی به آن‌ها دشوار است، طراحی شده است. اگر این مسواک در دسترس نیست، یک مسواک معمولی با برس کاملاً نرم (Soft/Extra-Soft) نیز قابل قبول است.
انتخاب شوینده مناسب:
- چه چیزی استفاده کنیم؟ صابون‌های ملایم و بدون عطر، مایع ظرفشویی بسیار رقیق شده، یا خمیرهای تمیزکننده غیرساینده مخصوص پروتز بهترین گزینه‌ها هستند. این مواد به طور مؤثر پلاک را حذف می‌کنند بدون آنکه به سطح پروتز آسیب بزنند.
- از چه چیزی اجتناب کنیم؟ هرگز از خمیردندان‌های معمولی استفاده نکنید. مواد ساینده موجود در آن‌ها باعث ایجاد خراش‌های میکروسکوپی روی سطح اکریلیک پروتز می‌شود. این خراش‌ها به مرور زمان به محلی ایده‌آل برای پنهان شدن باکتری‌ها و ایجاد لکه‌های دائمی تبدیل می‌شوند. همچنین از مواد سفیدکننده خانگی (مانند وایتکس) که می‌توانند رنگ پروتز را تغییر داده و به قطعات فلزی آن آسیب بزنند، جداً خودداری کنید.

۲. نگهداری صحیح در طول شب: استراحت بافت‌ها

الف) خارج کردن پروتز هنگام خواب: این یکی از مهم‌ترین توصیه‌هاست. توصیه می‌شود شب‌ها (حدود ۶ تا ۸ ساعت) پروتز را از دهان خارج کنید. پوشیدن مداوم پروتز، فشار دائمی به لثه‌ها و استخوان زیرین وارد می‌کند. خارج کردن آن به بافت‌های دهان اجازه می‌دهد استراحت کرده، جریان خون به طور طبیعی برقرار شود و از بروز زخم‌های فشاری و تسریع روند تحلیل استخوان فک جلوگیری می‌کند. همچنین، این کار محیط دهان را برای رشد قارچ‌ها نامساعد می‌سازد.

ب) نگهداری در محیط مرطوب: جنس پروتزهای دندانی (اکریلیک) به گونه‌ای است که برای حفظ ثبات ابعادی خود باید مرطوب بماند. اگر پروتز در هوای آزاد خشک شود، ممکن است دچار تغییر شکل جزئی (تاب برداشتن) شود که این امر تناسب آن با فک شما را از بین برده و آن را لق می‌کند.

آن را در یک لیوان آب تمیز یا محلول‌های مخصوص نگهداری پروتز قرار دهید. قرص‌های جوشان تمیزکننده علاوه بر ضدعفونی کردن، به حذف لکه‌های سرسخت نیز کمک می‌کنند.
هشدار جدی: هرگز پروتز را در آب داغ یا جوش قرار ندهید. حرارت بالا به سرعت ساختار اکریلیک را تغییر داده و پروتز را به طور دائمی خراب می‌کند.

۳. بهداشت دهان و لثه: مراقبت از فک بدون دندان

حتی در غیاب دندان‌های طبیعی، بهداشت بافت‌های نرم دهان حیاتی است.

هر بار پس از خارج کردن پروتز، با یک مسواک بسیار نرم، انگشت پیچیده در گاز استریل مرطوب، یا یک حوله نرم و تمیز، تمام سطوح لثه‌ها، زبان و سقف دهان خود را به آرامی ماساژ دهید.
این کار نه تنها لایه نازک باکتریایی (بیوفیلم) را پاک می‌کند، بلکه با تحریک گردش خون، به حفظ سلامت و استحکام بافت لثه کمک کرده و آن را در برابر فشار پروتز مقاوم‌تر می‌سازد. در حین تمیز کردن، به دنبال هرگونه قرمزی، تورم یا لکه‌های سفید غیرعادی باشید و در صورت مشاهده، به دندانپزشک اطلاع دهید.

۴. نکات ایمنی و حمل صحیح

پروتزهای دندانی با وجود ظاهر محکم، شکننده هستند.

برای جلوگیری از شکستن پروتز در صورت افتادن، همیشه آن را روی یک حوله تا شده یا داخل سینک پر از آب تمیز کنید.
هنگام در دست گرفتن، آن را محکم اما بدون فشار نگه دارید. از وارد کردن فشار بیش از حد به گیره‌های فلزی در پروتزهای پارسیل خودداری کنید، زیرا ممکن است خم شده و کارایی خود را از دست بدهند.

۵. مراجعات منظم و حرفه‌ای به دندانپزشک

پروتز شما و دهانتان به مرور زمان تغییر می‌کنند، بنابراین معاینات دوره‌ای ضروری است.

معاینه سالانه: حداقل سالی یک بار به دندانپزشک مراجعه کنید تا وضعیت پروتز از نظر ساییدگی و تناسب بررسی شود. دندانپزشک همچنین سلامت کامل بافت‌های دهان شما را ارزیابی کرده و غربالگری سرطان دهان را انجام می‌دهد.
تنظیم مجدد (ریلاین): با گذشت زمان و تحلیل طبیعی استخوان، پروتز شما ممکن است لق شود. در این حالت، دندانپزشک می‌تواند با افزودن یک لایه جدید به سطح داخلی پروتز (Relining)، تناسب آن را مجدداً با فک شما برقرار کند. این کار راحتی و کارایی پروتز را به شدت افزایش می‌دهد.
در صورت بروز مشکل: اگر پروتز باعث ایجاد زخم، درد، لقی یا صدای “کلیک” هنگام صحبت کردن می‌شود، فوراً به دندانپزشک مراجعه کنید. هرگز تلاش نکنید خودتان با سوهان یا چسب‌های خانگی آن را تعمیر یا تنظیم کنید. این کارها نه تنها خطرناک و سمی هستند، بلکه می‌توانند به پروتز آسیب دائمی وارد کرده و تعمیر حرفه‌ای آن را غیرممکن سازند.