آیا دندان مصنوعی به مرور زمان از بین می رود؟

4 هفته پیشآخرین بروزرسانی: ۱۴۰۴-۰۵-۰۱

0 زمان تقریبی مطالعه 4 دقیقه

در این مقاله شما خواهید خواند

آیا دندان مصنوعی به مرور زمان از بین می‌رود؟ راهنمای کامل طول عمر و تعویض

دندان‌های مصنوعی، هرچند که جایگزین‌های فوق‌العاده‌ای برای دندان‌های از دست رفته هستند، اما برخلاف دندان‌های طبیعی، عمر دائمی ندارند. این ابزارهای مهم برای جویدن، صحبت کردن و زیبایی، تحت تأثیر عوامل متعددی به مرور زمان فرسوده می‌شوند. بنابراین، پاسخ کوتاه به این سؤال که آیا دندان‌های مصنوعی از بین می‌روند، یک “بله” قاطع است. درک دلایل این فرسودگی و شناخت علائم نیاز به تعویض، برای حفظ سلامت دهان و کارایی دندان‌های مصنوعی ضروری است.

قیمت دندان مصنوعی در تهران (جدول هزینه)

طول عمر دندان‌های مصنوعی چقدر است؟

میانگین طول عمر یک دست دندان مصنوعی معمولاً بین ۵ تا ۱۰ سال تخمین زده می‌شود. البته این یک بازه کلی است و بسته به نوع دندان مصنوعی، کیفیت ساخت و نحوه مراقبت فرد، می‌تواند متغیر باشد.

طول عمر دندان‌های مصنوعی کامل (Full Dentures): این نوع دندان‌ها که جایگزین تمام دندان‌های یک فک می‌شوند، معمولاً بین ۵ تا ۷ سال عمر می‌کنند. دلیل این بازه زمانی کوتاه‌تر، وابستگی کامل آنها به لثه‌ها و استخوان زیرین است که خودشان در حال تغییر هستند.
طول عمر دندان‌های مصنوعی جزئی (Partial Dentures): این دندان‌ها که به دندان‌های طبیعی باقیمانده متصل می‌شوند، ممکن است طول عمر کمتری در حدود ۳ تا ۵ سال داشته باشند، زیرا فشار وارده بر گیره‌ها و دندان‌های پایه می‌تواند باعث فرسودگی سریع‌تر آنها شود.
موارد استثنایی با عمر طولانی: در برخی موارد، به خصوص برای دندان‌های مصنوعی متکی بر ایمپلنت یا آنهایی که از مواد بسیار باکیفیت ساخته شده‌اند، عمر مفید می‌تواند به ۱۰ تا ۱۵ سال نیز برسد. ایمپلنت‌ها با جلوگیری از تحلیل استخوان، ثبات بیشتری ایجاد کرده و عمر دندان مصنوعی را افزایش می‌دهند.

آمار انجمن دندانپزشکان آمریکا نشان می‌دهد که سالانه حدود ۱۵ درصد از افرادی که دندان مصنوعی دارند، برای تهیه یک دست دندان جدید اقدام می‌کنند که این خود گواهی بر ماهیت غیردائمی این ابزارهاست.

علت‌های اصلی فرسودگی دندان‌های مصنوعی

دو عامل اصلی در فرسودگی و خراب شدن دندان‌های مصنوعی نقش دارند: فرسایش خود دندان‌ها و تغییرات ساختاری در دهان شما.

۱. فرسایش طبیعی و مکانیکی

این فرسودگی حاصل استفاده روزمره است. سطح دندان‌های مصنوعی، به خصوص اگر از جنس اکریلیک باشند، به تدریج در اثر جویدن ساییده می‌شود.

غذاهای سفت و ساینده: جویدن مکرر غذاهای سخت مانند آجیل، یخ، یا ته‌دیگ می‌تواند مانند سمباده عمل کرده و سطح دندان‌ها را صاف و ناکارآمد کند.
عادات دهانی: افرادی که عادت به دندان‌قروچه (Bruxism) در طول شب یا روز دارند، فشار بسیار زیادی به دندان‌های مصنوعی خود وارد می‌کنند که این امر روند فرسایش را به شدت تسریع می‌کند.
استفاده نادرست: استفاده از دندان مصنوعی به عنوان ابزار برای باز کردن بسته‌بندی‌ها یا نگه داشتن اشیاء، می‌تواند باعث لب‌پریدگی یا شکستگی آنها شود.

۲. تغییرات در ساختار دهان و فک

حتی اگر دندان مصنوعی شما کاملاً سالم بماند، دهان شما به مرور زمان تغییر می‌کند. پس از کشیدن دندان‌های طبیعی، استخوان فک که دیگر تحریکی برای حفظ خود ندارد، شروع به تحلیل رفتن می‌کند. این پدیده که به آن تحلیل استخوان (Bone Resorption) گفته می‌شود، مهم‌ترین دلیل شل شدن دندان‌های مصنوعی است. با تحلیل رفتن استخوان، لثه‌ها نیز جمع شده و شکلی که دندان مصنوعی در ابتدا بر اساس آن قالب‌گیری شده بود، دیگر با شکل فعلی لثه‌ها مطابقت ندارد. این عدم تطابق باعث شل شدن، لقی و ایجاد نقاط فشاری دردناک می‌شود.

عوامل کلیدی مؤثر بر عمر دندان‌های مصنوعی

طول عمر دندان مصنوعی شما مستقیماً به سه عامل زیر بستگی دارد:

جنس و کیفیت مواد: دندان‌های مصنوعی ارزان‌قیمت که از اکریلیک پایه ساخته می‌شوند، سریع‌تر فرسوده شده و معمولاً ۵ تا ۸ سال دوام می‌آورند. در مقابل، دندان‌های ساخته شده از سرامیک (پرسلن) یا اکریلیک‌های فشرده و باکیفیت، مقاومت بیشتری در برابر سایش و تغییر رنگ دارند و می‌توانند بیش از ۱۰ سال عمر کنند. دندان‌های متکی بر ایمپلنت به دلیل ثبات بالا، کمترین فرسودگی را تجربه می‌کنند.
مراقبت و نگهداری روزانه: این مهم‌ترین عاملی است که در کنترل شماست.
- تمیز کردن صحیح: دندان‌ها باید روزانه با یک مسواک نرم مخصوص دندان مصنوعی و پاک‌کننده‌های غیرساینده تمیز شوند. خمیردندان‌های معمولی برای این کار بیش از حد ساینده هستند.
- خیس نگه داشتن: دندان‌های مصنوعی باید همیشه مرطوب باشند تا از تغییر شکل آنها جلوگیری شود. هنگام شب، آنها را در آب یا محلول مخصوص قرار دهید.
- مراجعه منظم به دندانپزشک: معاینات دوره‌ای به دندانپزشک اجازه می‌دهد تا وضعیت دندان‌ها و تناسب آنها با دهان شما را بررسی کرده و در صورت نیاز، اصلاحاتی مانند آستردادن (Relining) را برای بهبود تناسب آنها انجام دهد.
شیوه استفاده و رژیم غذایی: پرهیز از جویدن مواد بسیار سفت و چسبناک و عدم استفاده از دندان‌ها به عنوان ابزار، نقش بسزایی در جلوگیری از شکستگی و سایش زودرس دارد.

علائم هشداردهنده برای نیاز به تعویض

اگر هر یک از علائم زیر را تجربه می‌کنید، احتمالاً زمان تعویض یا تعمیر اساسی دندان مصنوعی شما فرا رسیده است:

شل شدن یا افتادن: اگر دندان مصنوعی هنگام صحبت کردن یا خندیدن در دهان شما حرکت می‌کند یا می‌افتد، این اولین و مهم‌ترین نشانه از دست رفتن تناسب آن است.
درد یا ناراحتی: احساس درد در لثه‌ها نشان‌دهنده وجود نقاط فشار ناشی از عدم تطابق دندان با فک شماست.
تحریک لثه یا ایجاد زخم: لبه‌های تیز یا عدم تناسب دندان مصنوعی می‌تواند باعث ایجاد زخم‌های دردناک در دهان شود که در صورت عدم رسیدگی، ممکن است عفونی شوند.
مشکل در جویدن یا صحبت کردن: اگر جویدن غذاهای معمولی برایتان دشوار شده یا کلمات را به وضوح گذشته تلفظ نمی‌کنید، احتمالاً دندان‌های شما بیش از حد ساییده شده‌اند.
تغییر رنگ یا فرسودگی ظاهری: زرد شدن، لکه‌دار شدن یا صاف شدن سطح دندان‌ها نشان‌دهنده پایان عمر مفید آنهاست.
شکستگی یا ترک خوردگی: هرگونه ترک، حتی اگر کوچک باشد، می‌تواند محلی برای تجمع باکتری‌ها شده و به یک شکستگی کامل منجر شود.

نتیجه‌گیری: برنامه‌ریزی برای آینده

دندان‌های مصنوعی دارایی‌های ارزشمندی هستند اما سرمایه‌گذاری‌های موقتی محسوب می‌شوند. فرسودگی آنها یک فرآیند طبیعی و اجتناب‌ناپذیر است. با این حال، با مراقبت دقیق، انتخاب مواد باکیفیت و انجام معاینات منظم، می‌توانید طول عمر آنها را به حداکثر برسانید. توصیه می‌شود هر ۲ تا ۴ سال برای بررسی وضعیت دندان‌های مصنوعی و سلامت دهان خود به دندانپزشک مراجعه کنید و از نظر ذهنی برای تعویض کامل آنها در بازه زمانی هر ۵ تا ۷ سال آماده باشید. این کار نه تنها به عملکرد بهتر دندان‌ها، بلکه به حفظ سلامت کلی شما نیز کمک می‌کند.