ماست یکی از محصولات لبنی محبوب و پرکاربرد در دنیا است که به خاطر طعم خوب و خواص عالی‌اش طرفداران زیادی دارد. این غذا از تخمیر شیر به دست می‌آید و شامل مواد مغذی ارزشمندی مانند پروتئین، کلسیم، ویتامین‌ها و باکتری‌های مفید است.
خواص ماست تنها به تقویت استخوان‌ها و بهبود سلامت دستگاه گوارش محدود نمی‌شود، بلکه بر سیستم ایمنی بدن، کاهش استرس و حتی کنترل وزن نیز تأثیر مثبت دارد. در این مقاله با بهترین خواص ماست و نقشی که در سلامتی دارد، آشنا می‌شوید.
خواص و فواید ماست
پروتئین، ماده اصلی و ضروری
پروتئین ماده‌ای ضروری برای ساخت و ترمیم بافت‌های بدن است و ماست، به خصوص ماست‌های چرب و یونانی، منبع بسیار خوبی برای تأمین این نیاز محسوب می‌شود. یک کاسه ماست حاوی مقدار مناسبی پروتئین است که می‌تواند به بازسازی عضلات پس از ورزش کمک کند و احساس سیری بیشتری ایجاد کند. این ویژگی به‌ویژه برای کسانی که می‌خواهند وزن کم کنند یا عضلات خود را افزایش دهند، مفید است.
همچنین مصرف پروتئین کافی از طریق ماست می‌تواند به سلامت پوست، مو و ناخن‌ها کمک کند.
پروبیوتیک‌ها، کلید سلامتی دستگاه گوارش
یکی از ویژگی‌های مهم ماست، وجود باکتری‌های مفید پروبیوتیک در آن است. این باکتری‌ها به تنظیم فلور میکروبی روده کمک کرده و هضم غذا را بهبود می‌بخشد و از مشکلات گوارشی مانند یبوست یا نفخ جلوگیری می‌کند. مصرف منظم ماست می‌تواند تعادل میکروبی بدن را حفظ کند و از رشد باکتری‌های مضر جلوگیری کند، به همین دلیل ماست به‌عنوان یک درمان طبیعی برای بهبود دستگاه گوارش شناخته می‌شود.
تقویت عملکرد سیستم ایمنی با ماست
مصرف ماست می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند. پروبیوتیک‌های موجود در ماست نه‌تنها برای سلامت روده مفیدند، بلکه با تحریک تولید سلول‌های ایمنی، بدن را در برابر بیماری‌ها مقاوم‌تر می‌سازند. این خاصیت به‌ویژه در فصل‌های سرد سال، زمانی که ویروس‌ها و عفونت‌ها بیشتر شایع هستند، اهمیت پیدا می‌کند. همچنین ماست حاوی روی و ویتامین D نیز هست که هرکدام به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کنند.
بهبود سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها
ماست یکی از بهترین منابع کلسیم و ویتامین D است که برای تقویت استخوان‌ها و دندان‌ها ضروری هستند. مصرف منظم ماست می‌تواند از بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان و شکستگی‌های ناشی از ضعف استخوانی جلوگیری کند. همچنین فسفر موجود در ماست به جذب کلسیم و بهبود استحکام دندان‌ها کمک می‌کند، به همین دلیل پیشنهاد می‌شود ماست را در رژیم غذایی روزانه گنجانید.
کاهش سطح استرس و بهبود خواب
ماست بر کاهش استرس و بهبود کیفیت خواب تأثیر مثبتی دارد. ماست حاوی تریپتوفان، یک اسید آمینه مهم است که در تولید سروتونین نقش دارد. سروتونین به‌عنوان “هورمون شادی” شناخته می‌شود و می‌تواند به آرامش ذهن و کاهش اضطراب کمک کند. مصرف یک کاسه ماست قبل از خواب می‌تواند به بهبود خواب و کاهش احساس خستگی در صبح کمک کند.
کمک به کاهش وزن
ماست به دلیل پروتئین بالا و کالری مناسب، گزینه‌ای عالی برای کاهش وزن است. مصرف ماست به‌عنوان میان‌وعده می‌تواند حس سیری طولانی‌مدتی ایجاد کند و از پرخوری در وعده‌های اصلی جلوگیری نماید. همچنین کلسیم موجود در ماست به تجزیه چربی‌های بدن و افزایش متابولیسم کمک می‌کند. برای کاهش وزن بهتر است از ماست‌های کم‌چرب یا بدون چربی استفاده نمایید.
کمک به کاهش سطح کلسترول خون
ماست بر کاهش کلسترول خون نیز تأثیر دارد. تحقیقات نشان داده‌اند که باکتری‌های پروبیوتیک موجود در ماست می‌توانند به کاهش سطح کلسترول بد (LDL) کمک کنند. این ویژگی، مصرف ماست را به پیشگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی نیز کمک می‌کند.
تنظیم سطح فشار خون
ماست سرشار از پتاسیم است که برای تنظیم فشار خون بسیار مهم است. پتاسیم با کاهش اثرات سدیم اضافی در بدن به کاهش فشار خون کمک می‌کند. این خاصیت ماست می‌تواند به افرادی که فشار خون بالا دارند، کمک کند تا آن را به‌عنوان بخشی از برنامه غذایی خود قرار دهند.
کاهش التهابات بدن
التهاب مزمن یکی از عواملی است که می‌تواند باعث بروز بیماری‌هایی مانند دیابت و بیماری قلبی شود. خوردن ماست به خاطر داشتن پروتئین‌ها و باکتری‌های مفید می‌تواند به کاهش التهاب و بهبود سلامت کلی بدن کمک کند. این خاصیت برای افرادی که مشکلات التهابی دارند، اهمیت زیادی دارد.
ماست چه مضرات و عوارضی دارد؟
حساسیت به پروتئین‌های لبنی
یکی از مشکلات ممکن ناشی از مصرف ماست، حساسیت به پروتئین‌های موجود در لبنیات، به ویژه کازئین، است. این پروتئین می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک در برخی افراد شود، مانند خارش پوست، قرمزی، کهیر یا حتی تنگی نفس. برای کسانی که به این پروتئین حساسیت دارند، مصرف ماست ممکن است مشکل‌ساز شود.
در موارد شدیدتر، این حساسیت می‌تواند منجر به مشکلات گوارشی یا دیگر مشکلات شود. این افراد باید زیر نظر پزشک از مصرف ماست و مواد حاوی کازئین پرهیز کنند یا از ماست‌های گیاهی استفاده کنند.
عدم تحمل لاکتوز و بروز مشکلات گوارشی
یکی از مشکلات متداول با ماست، عدم تحمل لاکتوز است. لاکتوز قند طبیعی موجود در لبنیات است که بدن با کمک آنزیمی به نام لاکتاز آن را هضم می‌کند. افرادی که این آنزیم را به اندازه کافی ندارند، نمی‌توانند لاکتوز را به خوبی هضم کنند و ممکن است دچار مشکلات گوارشی نظیر نفخ، دل‌درد، اسهال یا مشکلات روده‌ای شوند.
هرچند ماست مقدار کمتری لاکتوز نسبت به شیر دارد، اما ممکن است برای برخی افراد مشکل‌ساز باشد. در این حالت، بهتر است از ماست‌های بدون لاکتوز یا موارد گیاهی استفاده شود.
افزایش وزن ناشی از ماست‌های پرچرب
ماست‌هایی که چربی بالایی دارند یا با قند زیاد شیرین می‌شوند، ممکن است به افزایش وزن منجر شوند. این نوع ماست‌ها معمولا قند زیادی دارند و مصرف مداوم آنها می‌تواند باعث اضافه‌وزن و افزایش چربی بدن شود. این مسئله برای افرادی که می‌خواهند وزن خود را کاهش دهند، نکته منفی محسوب می‌شود.
همچنین، مصرف زیاد چربی‌های اشباع شده در ماست‌های پرچرب می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش دهد. بنابراین، انتخاب ماست‌های کم‌چرب و بدون قند اضافه، گزینه بهتری است.
مشکلات مرتبط با سیستم ایمنی بدن
اگرچه پروبیوتیک‌های موجود در ماست برای تقویت سیستم ایمنی مفید هستند، اما در بعضی افراد، به ویژه کسانی که سیستم ایمنی ضعیف یا بیماری‌های خودایمنی دارند، این باکتری‌ها ممکن است عوارض منفی داشته باشند. مصرف زیاد پروبیوتیک‌ها می‌تواند تعادل میکروبی روده را برهم بزند و باعث عفونت‌های باکتریایی یا قارچی شود. بنابراین، این افراد باید با احتیاط و زیر نظر پزشک ماست مصرف کنند.
احتمال افزایش التهاب در بدن
مصرف ماست در افرادی که به برخی مواد لبنی، مانند کازئین حساسیت دارند، ممکن است موجب افزایش التهاب در بدن شود. این التهاب ممکن است به شکل مشکلات پوستی مانند آکنه یا بیماری‌های مزمن التهابی مانند التهاب مفاصل خود را نشان دهد.
تحقیقات نشان داده‌اند که محصولات لبنی، از جمله ماست، ممکن است برای برخی افرادی که با التهاب مزمن دست و پنجه نرم می‌کنند، مناسب نباشند. در این صورت، بهتر است مصرف ماست کاهش یابد یا از جایگزین‌های مناسب استفاده شود.
خطر ابتلا به تشکیل سنگ کلیه در مصرف زیاد
ماست حاوی کلسیم بالاست و هرچند این ماده معدنی برای سلامت استخوان‌ها مفید است، اما مصرف بیش از حد آن می‌تواند خطر تشکیل سنگ کلیه را افزایش دهد. افرادی که مستعد سنگ کلیه هستند یا به بیماری‌های کلیوی مبتلا می‌باشند، باید در مصرف ماست و دیگر منابع کلسیم احتیاط کنند. بهتر است این افراد با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کرده و مقدار مناسب مصرف را تعیین کنند.
تداخلات دارویی
ماست به دلیل وجود پروبیوتیک‌هایش ممکن است با برخی داروها، به‌ویژه آنتی‌بیوتیک‌ها، تداخل ایجاد کند. آنتی‌بیوتیک‌ها برای از بین بردن باکتری‌های مضر در بدن طراحی شده‌اند، اما مصرف هم‌زمان آنها با ماست ممکن است تاثیر دارو را کم کند یا عملکرد آن را مختل کند.
همچنین، بعضی تحقیقات نشان داده‌اند که کلسیم موجود در ماست می‌تواند جذب برخی داروها را کاهش دهد. بنابراین، وقتی دارو مصرف می‌کنید، بهتر است از خوردن ماست تا حد ممکن فاصله بگیرید.
مشکلات ناشی از مصرف ماست‌ها
بسیاری از ماست‌های که در بازار وجود دارند، ممکن است مواد اضافی، نگهدارنده‌ها و طعم‌دهنده‌های مصنوعی داشته باشند که می‌توانند برای سلامتی بدن ضرر داشته باشند. این مواد می‌توانند باعث بروز حساسیت، التهاب یا حتی مشکلات گوارشی شوند.
اگر این ماست‌ها را بیش از حد مصرف کنید، به ویژه برای کودکان و افرادی که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند، خطرناک خواهد بود. بهتر است از ماست‌های طبیعی و ارگانیک استفاده کنید که هیچ ماده اضافی مضر نداشته باشند.
مضرات خوردن ماست در شب
ماست یکی از محصولات لبنی پرمصرف در سفره‌های روزانه است، اما مصرف آن به‌ویژه در ساعات شب می‌تواند اثرات نامطلوبی بر سلامت داشته باشد. بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که اسید لاکتیک موجود در ماست می‌تواند موجب اسیدوز در بدن شود که این امر به نوبه خود می‌تواند به ارگان‌های حیاتی مانند ریه‌ها، کلیه‌ها و سیستم عصبی آسیب برساند. همچنین مصرف نادرست و بیش از حد ماست، به‌خصوص در افراد با طبع سرد، می‌تواند منجر به مشکلاتی همچون پوکی استخوان، یبوست، اختلالات خواب و تضعیف سیستم ایمنی بدن شود. گرچه برخی منابع به فواید مصرف ماست در شب اشاره می‌کنند، اما شناخت عوارض احتمالی و روش‌های صحیح مصرف آن برای حفظ سلامت ضروری است.
ماهیت ماست و ترکیبات آن
ماست یک محصول لبنی است که از تخمیر شیر توسط باکتری‌های مفید تولید می‌شود. طبق دیدگاه طب سنتی، طبیعت ماست سرد و تر است، که این ویژگی‌ها می‌توانند بر عملکرد سیستم‌های مختلف بدن تأثیرگذار باشند. متأسفانه برخی از پزشکان در طب نوین، به بیماران بلغمی یا سودایی، مصرف ماست و لبنیات را تأکید می‌کنند در حالی که از نقطه‌نظر طب سنتی این تجویز پزشکان آکادمیک کاملاً اشتباه است. این تفاوت دیدگاه‌ها نشان‌دهنده پیچیدگی موضوع و اهمیت توجه به شرایط فردی در مصرف ماست است.
ماستی که چکیده نباشد طبیعتش نسبت به ماست چکیده، سردتر است و این ویژگی می‌تواند برای افرادی که از قبل دارای مزاج سرد هستند، مشکلات بیشتری ایجاد کند. مصرف ماست در ساعات شب، زمانی که بدن در حال آماده شدن برای استراحت است و دمای بدن به طور طبیعی کاهش می‌یابد، می‌تواند این سردی را تشدید کرده و عوارض ناشی از آن را افزایش دهد. این امر به‌ویژه برای افرادی که از قبل مشکلات گوارشی یا اختلالات خواب دارند، می‌تواند چالش‌برانگیزتر باشد.
اسید لاکتیک و تأثیرات آن بر بدن
یکی از مهم‌ترین ترکیبات ماست، اسید لاکتیک است که محصول فرآیند تخمیر می‌باشد. طبق منابع، حدود یک چهارم ماست را اسید لاکتیک تشکیل می‌دهد. این اسید که حاصل فرآیند تخمیر است، می‌تواند در صورت مصرف بیش از حد ماست، باعث ایجاد اسیدوز در بدن شود. اسیدوز یک وضعیت پزشکی است که در آن سطح اسیدیته خون افزایش می‌یابد و pH خون کاهش می‌یابد، که می‌تواند عملکرد طبیعی ارگان‌های مختلف بدن را مختل کند.
مصرف ماست به‌ویژه در ساعات شب، زمانی که متابولیسم بدن کندتر می‌شود، می‌تواند باعث تشدید این اثر اسیدی شود. در طول شب، بدن در حالت استراحت است و سیستم‌های دفاعی و متابولیک با سرعت کمتری کار می‌کنند، بنابراین توانایی بدن برای مقابله با افزایش اسیدیته ناشی از مصرف ماست کاهش می‌یابد. این امر می‌تواند منجر به تجمع اسید لاکتیک در بدن و بروز عوارض ناشی از آن شود.
این اسیدوز شدن می‌تواند به ریه‌ها، کلیه‌ها و مغز و اعصاب آسیب برساند. در مورد ریه، اسیدوز می‌تواند باعث تنفس سریع و کوتاه (هیپرونتیلاسیون) شود، زیرا بدن تلاش می‌کند با دفع دی‌اکسید کربن بیشتر، سطح اسیدیته خون را کاهش دهد. این می‌تواند به نفس‌نفس زدن منجر شود تا هیدروژن اضافی از بدن خارج شود.
تأثیرات منفی مصرف ماست در شب بر سیستم‌های مختلف بدن
مصرف ناصحیح و بیش از حد ماست، به‌خصوص در زمان شب، می‌تواند اثرات منفی متعددی بر سیستم‌های مختلف بدن داشته باشد. این تأثیرات از اختلالات گوارشی گرفته تا مشکلات عصبی و اسکلتی را شامل می‌شود. درک این تأثیرات می‌تواند به افراد کمک کند تا تصمیمات آگاهانه‌تری در مورد زمان و نحوه مصرف ماست بگیرند.
تأثیر بر سیستم کلیوی و مغزی
اسیدوز ناشی از مصرف ماست، به‌ویژه در شب، می‌تواند به کلیه‌های افراد آسیب برساند و آنها را فرسوده کند تا حالت اسیدی ماست را خارج کنند. کلیه‌ها نقش مهمی در تنظیم تعادل اسید و باز در بدن دارند و افزایش بار اسیدی می‌تواند منجر به فشار بیشتر بر این اندام‌ها شود. در طول شب، عملکرد کلیه‌ها کندتر می‌شود و توانایی آنها برای دفع مواد زائد و تنظیم تعادل اسید و باز کاهش می‌یابد، بنابراین مصرف ماست در این زمان می‌تواند فشار بیشتری بر کلیه‌ها وارد کند.
همچنین، اسیدوز ناشی از مصرف ماست می‌تواند فعالیت نورون‌های مغزی را کم کند. این کاهش فعالیت نورون‌های مغزی می‌تواند منجر به کاهش هوشیاری، ضعف تمرکز و حتی اختلالات خلقی شود. در طول شب، مغز در حال پردازش و تثبیت خاطرات روز و آماده‌سازی برای روز بعد است و اختلال در این فرآیند می‌تواند بر عملکرد شناختی و خلقی فرد در روز بعد تأثیر منفی بگذارد.
تأثیر بر سیستم اسکلتی و عضلانی
مصرف ناصحیح و بیش از حد ماست، به‌ویژه در شب، می‌تواند بر سیستم اسکلتی و عضلانی نیز تأثیر منفی بگذارد. طبق منابع، این وضعیت می‌تواند باعث پوکی استخوان و سائیدگی استخوان‌ها شود. این امر به‌ظاهر متناقض با تصور رایج درباره مفید بودن لبنیات برای سلامت استخوان‌ها است، اما می‌تواند به دلیل اثر اسیدی ماست باشد که منجر به برداشت کلسیم از استخوان‌ها برای خنثی‌سازی اسید می‌شود.
همچنین، مصرف نادرست ماست می‌تواند باعث آرتروز و رماتیسم شود و خار استخوانی در پاشنه پا یا در استخوان دنبالچه ایجاد کند. این مشکلات می‌توانند به‌ویژه در افرادی که از قبل مشکلات استخوانی دارند، تشدید شوند. مصرف ماست در شب، زمانی که بدن در حالت استراحت است و فعالیت فیزیکی کمتری دارد، می‌تواند باعث تجمع مواد اسیدی در مفاصل و بافت‌های عضلانی شود و درد و التهاب را افزایش دهد.
تأثیر بر سیستم ایمنی و عصبی
مصرف نادرست ماست می‌تواند قدرت سیستم ایمنی بدن را کاهش دهد. این امر می‌تواند به‌ویژه در فصول سرد سال که احتمال ابتلا به بیماری‌های عفونی افزایش می‌یابد، مشکل‌آفرین باشد. سیستم ایمنی بدن نقش مهمی در محافظت از بدن در برابر عوامل بیماری‌زا دارد و تضعیف آن می‌تواند منجر به افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌ها شود.
همچنین، مصرف ناصحیح و بیش از حد ماست می‌تواند باعث ناراحتی‌های اعصاب و روان شود و در افرادی که طبع سرد دارند، خطر ابتلا به صرع را افزایش دهد. این مشکلات می‌توانند به‌ویژه هنگام مصرف ماست در شب تشدید شوند، زیرا شب زمانی است که سیستم عصبی نیاز به آرامش و بازیابی دارد.
مشکلات گوارشی و مشکلات خاص مصرف ماست در شب
مصرف ماست در شب می‌تواند مشکلات گوارشی خاصی را به‌همراه داشته باشد. یکی از این مشکلات، یبوست است. طبق منابع، مصرف ناصحیح و بیش از حد ماست می‌تواند باعث یبوست در روده‌ها شود. این مشکل به‌ویژه در افرادی که از قبل مشکلات گوارشی دارند، می‌تواند تشدید شود. در طول شب، حرکات روده‌ها کندتر می‌شود و مصرف ماست در این زمان می‌تواند این کندی را تشدید کرده و منجر به یبوست شود.
علاوه بر یبوست، مصرف ماست در شب می‌تواند باعث ناراحتی‌های گوارشی دیگری مانند نفخ، سوء هضم و احساس سنگینی در معده شود. این مشکلات می‌توانند خواب فرد را مختل کرده و منجر به بی‌خوابی یا خواب ناآرام شوند. همچنین، اختلال در خواب می‌تواند بر سلامت جسمی و روانی فرد در روز بعد تأثیر منفی بگذارد و منجر به خستگی، ضعف تمرکز و تغییرات خلقی شود.
مصرف ماست در شب می‌تواند در برخی افراد، به‌ویژه کودکان، باعث شب‌ادراری شود. این مشکل می‌تواند به دلیل تأثیر ماست بر سیستم ادراری یا به دلیل اختلال در خواب ناشی از ناراحتی‌های گوارشی باشد. شب‌ادراری می‌تواند بر اعتماد به نفس کودکان تأثیر منفی بگذارد و منجر به مشکلات روانی و اجتماعی شود.
خواص ماست برای کودکان
منبع غنی کلسیم و مواد معدنی
ماست یکی از بهترین منابع کلسیم برای کودکان است که نقش اساسی در رشد و استحکام استخوان‌ها و دندان‌ها دارد. یک فنجان کوچک ماست ساده می‌تواند حدود 450 میلی‌گرم کلسیم به بدن کودک برساند که بیشتر از مقدار موجود در شیر است. این میزان کلسیم مستقیماً بر رشد استخوان‌ها تأثیر می‌گذارد و آنها را قوی‌تر می‌کند. کلسیم و فسفر موجود در ماست به یکپارچگی ساختاری و رشد استخوان‌های کودک کمک می‌کنند. علاوه بر کلسیم، ماست حاوی مواد معدنی مهم دیگری از جمله پتاسیم، روی و فسفر است که همگی برای رشد و نمو طبیعی کودکان ضروری هستند.
روی موجود در ماست به حمایت از رشد و عملکرد سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. فسفر نیز کنار کلسیم در ساخت و تقویت استخوان‌ها نقش دارد و برای تولید انرژی در بدن ضروری است. جذب این مواد معدنی در ماست نسبت به شیر راحت‌تر است زیرا فرآیند تخمیر باعث شکستن برخی ترکیبات می‌شود که جذب مواد مغذی را تسهیل می‌کند. همچنین، غلظت این مواد معدنی در ماست بیشتر از شیر است که آن را به گزینه‌ای مناسب‌تر برای تأمین نیازهای تغذیه‌ای کودکان تبدیل می‌کند.
پروبیوتیک‌ها و سلامت دستگاه گوارش
یکی از مهم‌ترین فواید ماست برای کودکان، وجود باکتری‌های مفید پروبیوتیک در آن است. ماست از طریق فعالیت باکتریایی تولید می‌شود که منجر به ذخیره تعدادی از باکتری‌های پروبیوتیک در داخل آن می‌شود. کودکانی که به طور منظم ماست مصرف می‌کنند، روده‌هایشان با باکتری‌های خوب پر می‌شود که سلامت آنها را قوی نگه می‌دارد و فرآیندهای گوارشی را ساده نگه می‌دارد. بیشتر ماست‌ها با کشت‌های زنده و فعال تهیه می‌شوند که پروبیوتیک‌ها (باکتری‌های خوب) را برای سلامت دستگاه گوارش فراهم می‌کنند.
پروبیوتیک‌های موجود در ماست می‌توانند به پیشگیری از عفونت‌ها کمک کنند. هنگامی که کودکان آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کنند، این داروها اغلب باکتری‌های مفید روده را نیز از بین می‌برند. پروبیوتیک‌های موجود در ماست به دوباره پر کردن باکتری‌های سالم از دست‌رفته کمک می‌کنند و تعادل بین باکتری‌های سالم و مضر را در روده کودک برقرار می‌کنند. مطالعه‌ای در دانشگاه وین نشان داده است که افرادی که فقط به مدت دو هفته روزانه ماست می‌خورند، تعداد سلول‌های T قاتل خود را تقریباً 30 درصد افزایش داده‌اند که می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی کمک کند.
ویتامین‌ها و تقویت سیستم ایمنی
ماست منبع خوبی از انواع ویتامین‌ها به ویژه ویتامین‌های گروه ب است. ویتامین ب12 موجود در ماست برای رشد مغز و تولید گلبول‌های قرمز سالم ضروری است. کودکان به دلیل رشد سریع نیاز به تکثیر سریع‌تر سلول‌های خونی دارند و ویتامین ب12 موجود در ماست می‌تواند به پیشگیری از کم‌خونی در آنها کمک کند. ویتامین A موجود در ماست نیز یکی از ضروری‌ترین ویتامین‌ها برای کودکان است که برای سلامت پوست، چشم‌ها و سیستم ایمنی اهمیت دارد.
ماست همچنین دارای خواص ضدالتهابی و تقویت‌کننده سیستم ایمنی است که گنجاندن آن در رژیم غذایی کودک در فصل‌های سرد سال که بیماری‌های عفونی شایع‌تر هستند، بسیار مفید است. مطالعات نشان داده‌اند که پروبیوتیک‌های موجود در ماست ممکن است طول و شدت سرماخوردگی را نیز کاهش دهند. لازم به ذکر است که سرماخوردگی و آنفولانزا ناشی از سردی هوا یا غذای سرد نیست، بلکه علت آنها عفونت‌های ویروسی است، و مصرف ماست با تقویت سیستم ایمنی می‌تواند به پیشگیری از این بیماری‌ها کمک کند.
انرژی و پروتئین
ماست منبع غنی پروتئین است که می‌تواند انرژی مورد نیاز کودک را برای روز فراهم کند. پروتئین موجود در ماست برای ساخت و ترمیم بافت‌های بدن، رشد ماهیچه‌ها و تقویت سیستم ایمنی ضروری است. کودکانی که گیاه‌خوار هستند می‌توانند بخشی از پروتئین موردنیاز خود را از ماست تأمین کنند. ماست‌های یونانی غنی‌شده با ویتامین D به دلیل داشتن پروتئین بیشتر، انتخاب فوق‌العاده‌ای برای کودکان هستند.
علاوه بر پروتئین، ماست می‌تواند در مدیریت وزن کودکان نیز مؤثر باشد. ماست غذایی سیرکننده است که می‌تواند به کودکان در حفظ وزن مناسب کمک کند. خوردن ماست به عنوان میان‌وعده سالم می‌تواند از مصرف تنقلات ناسالم و پرکالری جلوگیری کند و به حفظ تعادل انرژی دریافتی کودکان کمک کند.
زمان مناسب برای معرفی ماست به کودکان
شش ماهگی: آغاز مناسب
بر اساس توصیه‌های متخصصان تغذیه، نوزادان از شش ماهگی می‌توانند ماست را امتحان کنند. در واقع، ماست اولین ماده غذایی لبنی است که در غذای تکمیلی به کودک داده می‌شود. ماست یک راه مفید برای اطمینان از دریافت برخی از مواد مغذی مورد نیاز کودک است و تطبیق‌پذیری آن باعث می‌شود که زمینه مناسبی برای معرفی میوه‌ها و سبزیجاتی باشد که کودک می‌تواند برای تمام عمر از آنها لذت ببرد.
در شش ماهگی، شیر مادر و در شرایط خاص شیر خشک همچنان منبع اصلی تغذیه کودک هستند و این در طول سال اول زندگی او نیز خواهد بود. در شش ماه اول زندگی، شیر مادر یا شیر خشک غنی شده با آهن باید تنها منبع تغذیه کودک به حساب آید و پس از آن می‌توان غذاهای دیگری مانند ماست را به رژیم غذایی کودک اضافه کرد. ماست به دلیل بافت لطیفی که دارد، برای کسانی که برای اولین‌بار این ماده غذایی را تجربه می‌کنند به‌راحتی پذیرفته می‌شود.
تفاوت ماست و شیر گاو برای نوزادان
ممکن است برای برخی والدین سؤال باشد که چرا ماست برای نوزادان از شش ماهگی مجاز است اما مصرف شیر گاو تا یک سالگی توصیه نمی‌شود. دلیل این امر آن است که در ماست، شیر گاو طی فرآیند تخمیر تغییر می‌کند و لاکتوز (قند شیر) به اسید لاکتیک تبدیل می‌شود که هضم آن برای نوزادان راحت‌تر است. در واقع، مقدار بسیار کمی شیر در ماست وجود دارد که به کودک آسیبی نمی‌زند، اما کودکان نمی‌توانند شیر گاو را به طور کامل و به راحتی شیر مادر یا شیر خشک هضم کنند.
علاوه بر این، شیر گاو مقدار درست مواد مغذی مورد نیاز کودک را ندارد و سالم‌ترین نوع چربی برای کودکان در حال رشد را نیز تأمین نمی‌کند، بنابراین شیر گاو جایگزین خوبی برای شیر مادر یا شیر خشک نیست. متخصصان تغذیه مصرف شیر گاو را برای کودکان زیر یک سال توصیه نمی‌کنند، زیرا کودکان در این سن نمی‌توانند شیر گاو را هضم کنند و این شیر نمی‌تواند نیازهای تغذیه‌ای آنها را تأمین کند.
خواص ماست برای زنان
تأثیر ماست بر پیشگیری از سرطان سینه در زنان
یکی از مهم‌ترین فواید مصرف ماست برای زنان، نقش آن در پیشگیری از سرطان سینه است. تحقیقات اخیر نشان داده است که زنانی که بیشتر از ماست استفاده می‌کنند، کمتر دچار سرطان سینه می‌شوند. با توجه به اینکه سرطان سینه یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در میان زنان به شمار می‌رود، مصرف ماست اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
پروبیوتیک‌های موجود در ماست خاصیت ضد سرطانی دارند و می‌توانند خطر ابتلا به سرطان روده را نیز کاهش دهند. این باکتری‌های مفید با بهبود سیستم ایمنی بدن و کاهش التهاب، نقش محافظتی در برابر رشد سلول‌های سرطانی ایفا می‌کنند. علاوه بر این، ماست با کمک به حفظ تعادل هورمونی در بدن زنان، می‌تواند به کاهش خطر سرطان‌های وابسته به هورمون کمک کند.
نقش ماست در سلامت استخوان زنان
زنان به دلایل گوناگون از جمله زایمان‌های متعدد، یائسگی و تغییرات هورمونی در معرض کاهش توده استخوانی و ابتلا به پوکی استخوان قرار دارند. مصرف منظم ماست به‌طور قابل توجهی می‌تواند خطر ابتلا به پوکی استخوان را در خانم‌ها کاهش دهد. ماست به دلیل محتوای بالای کلسیم، فسفر و پروتئین، به افزایش تراکم مواد معدنی استخوان کمک می‌کند و از ابتلا به پوکی استخوان پیشگیری می‌نماید.
بررسی‌ها نشان داده مصرف ماست می‌تواند جایگزین مناسبی برای شیر بوده و مانع از ابتلا به پوکی استخوان و فرسایش استخوانی شود. محققان با انجام یک مطالعه متوجه شدند که این محصول می‌تواند به ساخت استخوان کمک کند و جلوی تجزیه آن را بگیرد. این موضوع به‌ویژه برای زنان در دوران یائسگی که با کاهش چشمگیر تراکم استخوانی مواجه می‌شوند، اهمیت بیشتری دارد.
فواید ماست برای سلامت دستگاه تناسلی زنان
ماست به دلیل داشتن باکتری‌های مفید لاکتوباسیلوس، نقش مهمی در حفظ سلامت دستگاه تناسلی زنان دارد. لاکتوباسیل موجود در ماست از تولید قارچ در بدن جلوگیری می‌کند و زنانی که به مقدار بیشتری ماست مصرف می‌کنند، بیماری‌های قارچی کمتری دارند. تحقیقات نشان می‌دهد که خوردن یک لیوان ماست در روز، تعداد توده‌های مخمری در زنان را کاهش می‌دهد.
برخی مطالعات نشان داده‌اند که استفاده از ماست ممکن است به درمان عفونت‌های قارچی واژن کمک کند. ماست با تنظیم pH ناحیه تناسلی و تقویت فلور میکروبی طبیعی واژن، به کاهش عفونت‌های دستگاه تناسلی زنان کمک می‌کند. این خاصیت به‌ویژه برای زنانی که مستعد عفونت‌های قارچی مکرر هستند، بسیار ارزشمند است.
اهمیت ماست برای زنان باردار و شیرده
ماست یک غذای مفید و مغذی برای زنان باردار است. مصرف ماست در دوران بارداری به رشد جنین و حفظ سلامت استخوان‌های مادر کمک می‌کند، عملکرد سیستم ایمنی را بهبود می‌بخشد و بخش قابل‌توجهی از پروتئین مورد نیاز مادر را تأمین می‌کند. علاوه بر این، ماست مقدار زیادی ویتامین B12 دارد که برای تولید گلبول‌های قرمز خون و حفظ سلامت سیستم عصبی ضروری است.
بر اساس تحقیقات دانشمندان، ماست حاوی باکتری‌های پروبیوتیک است که به طور موفقیت‌آمیزی از زنان باردار و کودکان، در برابر اثرات قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین محافظت می‌کند. همچنین مصرف ماست در دوران شیردهی می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی مادر و نوزاد کمک کند و مواد مغذی مورد نیاز برای تولید شیر با کیفیت را فراهم نماید.
تأثیر ماست بر مدیریت وزن در زنان
مصرف ماست کم چرب به کاهش وزن کمک می‌کند و این برای خانم‌هایی که دارای اضافه وزن هستند، ارزشمند است. ماست به دلیل داشتن پروتئین بسیار سیرکننده است و می‌تواند به کنترل اشتها کمک کند. بر اساس تحقیقات، خوردن ماست به کاهش اندازه دور کمر و کاهش چربی بدن کمک می‌کند.
مصرف ماست کم چرب قبل از خواب، به دلیل داشتن کالری کم، گرسنگی را رفع می‌کند و مانع از افزایش وزن می‌شود. علاوه بر این، ماست کم چرب می‌تواند موجب کاهش کلسترول خون شود و به بهبود متابولیسم بدن کمک کند. این ویژگی‌ها به‌ویژه برای زنانی که تمایل به حفظ وزن متعادل و داشتن رژیم غذایی سالم دارند، بسیار مفید است.
تأثیر ماست بر سلامت روان و اعصاب در زنان
ماست یکی از خوراکی‌هایی است که می‌تواند مانع از بروز افسردگی شده و به ایجاد آرامش در فرد کمک کند. محققان خواص آرام‌بخشی، تسکین اعصاب و کاهش استرس و اضطراب در ماست را به وجود ماده‌ای به نام اسید لاکتیک در آن مرتبط دانسته‌اند. این موضوع به‌ویژه برای زنان که در معرض استرس‌های روزانه و تغییرات هورمونی قرار دارند، اهمیت بیشتری دارد.
شواهد زیادی در مورد خواص ماست برای اعصاب و سلامت روان وجود دارد. در برخی تحقیقات مشاهده شده است که پروبیوتیک‌ها به بدن در کنترل استرس کمک می‌کنند و خطر ابتلا به افسردگی و اضطراب را کاهش می‌دهند. این خواص ماست به بهبود کیفیت زندگی زنان کمک شایانی می‌کند.
تأثیر ماست بر زیبایی پوست و مو در زنان
ماست دارای خواص شگفت‌انگیزی برای زیبایی و مراقبت از پوست است. اگر پوست خشکی دارید، استفاده از ماسک ماست حداقل یکبار در هفته می‌تواند پوست را ضخیم و شاداب کند و باعث کاهش چروک صورت شود. ماست حاوی اسید لاکتیک است که به عنوان یک عامل لایه‌بردار عمل می‌کند و لایه مرده پوست را برداشته و آن را روشن‌تر و انعطاف‌پذیرتر نشان می‌دهد.
همچنین ماست می‌تواند به دلیل وجود اسید لاکتیک و روی، آکنه را درمان کند. ماسک ساده ماست بر روی صورت به صورت روزانه می‌تواند از وقوع دوباره آکنه جلوگیری کند. علاوه بر این، ویژگی‌های مرطوب‌کنندگی ماست برای موها نیز مفید است و کمک می‌کند تا موهای آسیب دیده و خشک شده، نرم و حالت‌دار شوند.
خواص ماست برای مردان
تاثیر ماست بر سلامت دستگاه گوارش مردان
ماست به عنوان یک منبع غنی از پروبیوتیک‌ها، نقش مهمی در سلامت دستگاه گوارش مردان ایفا می‌کند. محققان آمریکایی در مطالعه‌ای گسترده دریافتند که مردانی که دست‌کم دو بار در هفته ماست مصرف می‌کنند، تقریباً ۲۰ درصد کمتر به بیماری سرطان روده مبتلا می‌شوند. این یافته پس از بررسی ۳۲ هزار مرد و ۵۵ هزار زن در فاصله سال‌های ۱۹۸۶ تا ۲۰۱۲ میلادی به دست آمده است. تمام شرکت‌کنندگان در این مطالعه اندوسکوپی روده را انجام داده بودند و رژیم غذایی‌شان، از جمله میزان مصرف ماست، مورد بررسی قرار گرفته بود. نتایج این تحقیق در مجله علمی EurekAlert منتشر شده است.
تیم تحقیقاتی دانشگاه واشنگتن در سنت لوئیس میسوری اشاره کرده‌اند که مصرف ماست به دلیل تغییر دادن نوع و حجم باکتری‌های روده، میزان ابتلا به سرطان روده را کاهش می‌دهد. باکتری‌های مفید موجود در ماست می‌توانند فلور میکروبی روده را به گونه‌ای تغییر دهند که محیط کمتر مستعد تشکیل تومورهای روده‌ای شود. همچنین، تحقیقات نشان داده‌اند مردانی که ماست مصرف کرده بودند، میزان ابتلایشان به آدنوم (تومور خوش‌خیم با منشأ بافت غددی) کمتر از مردانی بوده که ماست نمی‌خوردند.
تاثیر ماست بر سلامت جنسی مردان
یکی از جنبه‌های مهم خواص ماست برای مردان، تأثیر آن بر سلامت جنسی است. طبق دیدگاه طب سنتی ایرانی، ماست بر میل جنسی اثر می‌گذارد، اما این تأثیر بسته به طبع افراد متفاوت است. برای افرادی که طبع گرمی دارند (گرم‌مزاجان)، خوردن ماست نشاط را افزایش می‌دهد و میل جنسی را بیشتر می‌کند. این در حالی است که برای افراد با طبع سرد (سردمزاجان)، مصرف ماست می‌تواند حالت رخوت و سستی ایجاد کند، از انرژی آنها بکاهد و در نتیجه میل جنسی را کاهش دهد.
تاثیر ماست بر گرم‌مزاجان و سردمزاجان
علی‌رغم یک باور عمومی که می‌گوید فقط مواد با خاصیت گرم، قوای جنسی را تقویت می‌بخشند، در اغلب افراد گرم‌مزاج، مصرف مواد با طبع گرم می‌تواند مشکلات جنسی مانند انزال زودرس را تشدید کند. اما ماست به دلیل طبع سرد و تر خود، می‌تواند طبع گرم‌مزاجان را تعدیل کند و منجر به بهبود مشکلات جنسی آنها شود. البته این خاصیت مشروط به تازه و طبیعی بودن ماست است. این مشاهدات نشان می‌دهد که تأثیر مواد غذایی بر عملکرد جنسی مردان پیچیده‌تر از تقسیم‌بندی ساده به مواد “گرم” و “سرد” است.
ماست باعث افزایش رطوبت بدن و کاهش تشنگی می‌شود و این تعادل مایعات در بدن می‌تواند بر عملکرد کلی بدن از جمله عملکرد جنسی تأثیرگذار باشد. برای گرم‌مزاجان که معمولاً با خشکی بیشتری مواجه هستند، این افزایش رطوبت می‌تواند به تعادل بدنی آنها کمک کند و در نتیجه عملکرد جنسی بهتری را به همراه داشته باشد.
ویژگی‌های تغذیه‌ای ماست و فواید عمومی آن
طبق منابع طب سنتی، بهترین ماست آن است که از شیر تازه گاو تهیه شده و به خوبی منعقد و سفت شده باشد. به طور کلی، ماست باید قوام کافی داشته باشد و رقیق و شل و روان نباشد. طبع ماست، سرد و تر است و هرچه ترش‌تر و رقیق‌تر باشد، میزان سردی و تری آن زیادتر خواهد بود. این ویژگی‌ها در انتخاب نوع ماست مناسب برای افراد با طبع‌های مختلف اهمیت دارد.
توصیه‌های مصرف برای بهره‌مندی بهینه
برای بهره‌مندی از حداکثر خواص ماست، توجه به میزان و نحوه مصرف آن ضروری است. بر اساس مطالعات، مصرف دست‌کم دو بار ماست در هفته می‌تواند برای کاهش خطر ابتلا به سرطان روده در مردان کافی باشد. البته این به معنای مصرف بی‌رویه ماست نیست، زیرا همانطور که در منابع طب سنتی آمده است، ماست می‌تواند موجب نفخ شود و دستگاه گوارش را ضعیف کند.
لیست پزشکان مرتبط:
مهرداد نصراله زاده ثابتمتخصص تغذیه و رژیم درمانی | تهران- سعید حسینیدکترای تخصصی تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- احمدرضا درستی مطلقدکترای تخصصی تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- مریم مظاهریوندکترای تخصصی تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- رضا راست منشدکترا تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- مرتضی عقباییدکترای تخصصی تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- امید صالحیاندکترای تخصصی فیزیولوژی و تغذیه ورزشی | تهران
- وحید خانیکارشناس تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- مونا نوروزیمتخصص تغذیه و رژیم درمانی | تهران
- مسعود خورشیدیدکترای تخصصی تغذیه و رژیم درمانی | تهران
